برای نخستین بار اصطلاح غارشناسی یا جغرافیای زیرزمینی یا علم غارها به وسیله «ادوارد آلفرد مارتل» دانشمند فرانسوی برای مطالعه غارها به کار برده شد. غارشناسی یکی از رشته های زمین شناسی است که امروزه به واسطه موفقیت های چشم گیری که در زمینه کشف آب های زیرزمینی و کشفیات دیگر به دست آورده، نظر زمین شناسان،
کانی شناسان، آب شناسان، باستان شناسان و زیست شناسان را به نحو شایان توجهی به خود جلب کرده است.
غار نوردان و غارشناسان در نیمه دوم سده اخیر، کشفیات بسیاری انجام داده اند. در این کشفیات، جهانگردان، کوه نوردان و دانشمندان علوم مختلف به ویژه زمین شناسان هر یک سهم به سزایی دارند. کشفیات غارشناسی به ساز و برگ ویژه ایمنی نیازمند است که برای افرادی که بدون توجه به این امر، به غارنوردی و غارشناسی بپردازند، ممکن است موجب زیان های بسیار و حتی تلفات جانی شود.
غارنوردی و غارشناسی هم جنبه ورزشی و هم جنبه تحقیق و پژوهش دارد. از جنبه ورزشی غارنوردی به رکوردی که غارنوردان از نظر کشف ژرف ترین یا طویل ترین غارها به دست می آورند و نیز طول مدت زمانی که در زیرزمین قرار دارند توجه می شود. این امر بستگی به ورزیدگی غارنوردان چه از نظر بدنی و چه از نظر آشنایی با دانش غارنوردی و غارشناسی دارد.باید توجه داشت که ورود به غار، حرکت و راه پیمایی در زیر زمین با مشکلات و دشواری های فراوان همراه است که مستلزم داشتن نیروی کافی روحی، بدنی، استقامت و پایداری در مقابل خستگی، سرما و رطوبت در داخل غارها است.غارنوردان اغلب به یکی از علوم زمین شناسی، زیست شناسی، آب شناسی، فیزیک، شیمی، باستان شناسی و غیره کم و بیش آشنایی و توجه دارند که این امر موجب علاقه آنها به مشاهده مناظری از زیبایی های طبیعی زیر زمین است.
کاربردهای غارشناسی ـ کاربرد غارشناسی در آب شناسی شایان توجه است و در تعیین آب های زیر زمینی در هر کشور سهم به سزایی دارد. همچنین از نظر جلوگیری از خرابی شهرها و روستاها بر اثر سیلاب ها و طغیان رودها به ویژه در زمین های آهکی اهمیت زیادی دارد. هنگام ساختن مجاری (لوله کشی) آب در زمین های آهکی، مطالعه غارها به ویژه آنهایی که از دید پنهان هستند، الزامی است. اگر در ساختن سد مطالعه غارشناسی کافی انجام نگرفته باشد و احتمالاً غارهایی در زیر محل سد وجود داشته باشند، آب های پشت سد در غارها نفوذ می کنند و در نتیجه سد بدون استفاده می شود.
غارشناسی در ساختن بناها و ساختمان ها نیز اهمیت دارد. به عنوان مثال در ساختن بناهای چند طبقه، پل ها، تونل ها و دالان های زیرزمینی برای مترو، ساختن خطوط آهن و خانه های ضد زمین لرزه اگر مطالعه کافی در این امر نشود، ممکن است موجب ایجاد خسارت ها و زیان های مالی فراوان و گاهی تلفات جانی شود.
هنگام استخراج معادن، بیش از هر چیز لازم است که به وضع آب های زیرزمینی که در نواحی آهکی جریان دارد، رسیدگی شود تا از پراکنده شدن کانسار و تلفات جانی احتمالی جلوگیری به عمل آید. بالا آمدن آب، در چاه های معادنی که در نواحی آهکی قرار دارند، گاهی بسیار سریع است (۴ هزار تا ۵ هزار متر مکعب در ساعت) که با مطالعه شکاف ها و غارهای زیرزمینی در چنین زمین هایی می توان این پدیده را پیش بینی و از زیان هایی که از این طریق ممکن است به معدن برسد، جلوگیری کرد.
یکی از کاربردهای غارشناسی در چینه شناسی است که در تعیین قرار گرفتن لایه های مختلف سنگ های رسوبی و تاریخ گذشته زمین به ما کمک می کند. از نظر دیرینه شناسی ما را در کشف جسد جانورانی که در گذشته در غارها می زیستند و همچنین آثار انسان اولیه در دوره دیرین سنگی و نوسنگی و کشف ابزار آلات و سلاح های انسان یاری می دهد. از نظر زیست شناسی و مطالعه گیاهان و جانوران به ویژه مطالعه جانوران غارزی در گذشته و حال مفید است.

code