اشاره: هفته دفاع مقدس، یادآور دلاور‌مردی اقشار مختلف مردم کشورمان در طول ۸ سال جنگ تحمیلی است، در روز ۳۱ شهریور ۵۹، رژیم بعث عراق تجاوز به کشورمان را به طور رسمی آغاز کرد و با پشتوانه برخی کشورهای غربی، درصدد تصرف خاک کشورمان برآمد.

صدام به خیال این که کشورمان در آغاز راه انقلاب اسلامی، از پشتوانه قوی ارتش و مردم در زمینه جنگ برخوردار نیست، از هیچ تلاشی برای دستیابی به اهداف شومش فروگذار نکرد که نمونه بارز آن بمباران شیمیایی منطقه سردشت در سال‌های بعدی جنگ بود. این لکه ننگ به طور حتم از دامان عاملان آن و حمایت کنندگانش پاک نخواهد شد.

سالروز آغاز جنگ تحمیلی و هفته دفاع مقدس همچنین یادآور تلاش خستگی‌ناپذیر ارتش ایران است. ارتشی که توانست در ماه‌های اولیه جنگ به تنهایی مقابل تجاوز ناجوانمردانه بعثی‌ها ایستادگی کند و مانع ورود دشمنان به خاک کشورمان شود و اقدامات نیروهای زمینی، دریایی و هوایی ارتش در حالی یکی پس از دیگری به ثمر می‌نشست که هنوز سپاه پاسداران تشکیل نشده بود.

دریا یکی از عرصه‌هایی بود که رژیم صدام در آن زمان قصد داشت با ورود به آن و به خطر انداختن امنیت کشتی‌های ایران، اقتصاد کشور را فلج کند ، ولی این خیال باطل و نقشه دشمنان در کمترین زمان ممکن توسط دریادلان نیروی دریایی ارتش نقش بر آب می‌شد و دشمنان به کوچکترین موفقیتی در این عرصه دست نیافتند.

چند سال پس از پایان جنگ، نیروی دریایی ارتش براساس تدابیر مقام معظم رهبری، ورود به دریاهای آزاد را در دستور کار قرار داد، ورودی که امروز نتایج آن بیش از گذشته آشکار شد و اقتدار کشورمان را در عرصه بین‌المللی حضور در دریاهای آزاد به اثبات رسانده است.

فرا رسیدن هفته دفاع مقدس بهانه‌ای شد تا در گفتگو با فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، پای صحبت‌های وی درباره دفاع مقدس، نتایج و پیامدهای حضور نیروی دریایی در دریاهای آزاد، آخرین دستاوردهای این نیرو در زمینه ساخت تجهیزات و تسلیحات بنشینیم.

امیر دریادار دکتر حبیب‌الله سیاری که حضور فعالی در جنگ تحمیلی داشته و از نیروهای گردان تکاوران نداجا بوده است، در این مصاحبه به نکاتی اشاره می‌کند که بیانگر احساس عمیق مقام عالی نداجا از دفاع مقدس است.

این گفتگو را می‌خوانیم:

اهداف کلان نداجا

سیاری در ابتدا، به اهداف کلان نیروی دریایی ‌اشاره می‌کند و می‌گوید: نداجا دفاع از مرزهای آبی و منابع و منافع جمهوری اسلامی ایران در آب‌های سرزمینی، منطقه نظارت و فلات قاره و همچنین تامین خطوط مواصلاتی و حضور در دریاهای آزاد را دنبال می‌کند و تمامی موارد یاد شده جزو اهداف کلان این نیرو به شمار می‌آید و برای انجام این ماموریت ها در دریا، نیازمندهایی داریم که تلاش برای ساخت آنها از اهداف دیگر نداجا است.

فرمانده نیروی دریایی ارتش با تاکید بر این که نیروی دریایی یک نیروی تجهیزات محور است، می‌افزاید: اگر تجهیزات لازم را در اختیار نداشته باشیم، نخواهیم توانست در دریا حضور یابیم. از سوی دیگر حضور یک بعد قضیه است، روی دیگر آن در اختیار داشتن تجهیزات متناسب با محل انجام ماموریت است.

به عنوان مثال هنگام اعزام یک ناوشکن به دریای آزاد باید این موضوع را در نظر گرفت که امکانات و سطح توانمندی‌های آن ناوشکن متناسب با مسافت و مسائل مربوط به دریاها باشد و این ناوشکن بتواند در صورت وقوع هرگونه تهدید در سطح دریا، به دفاع و مقابله بپردازد و در حقیقت همواره ناوشکن‌های اعزامی به دریاهای آزاد باید آماده دفاع از خودشان باشند.

وی درباره سطح آمادگی نداجا برای اعزام ناوگروه به همه نقاط دریاهای آزاد، یادآور می‌شود: تجهیزات ساخت داخل توسط متخصصان بومی، این امکان را برایمان فراهم کرده است تا در نقاط مختلف دریاهای آزاد حضور پیدا کنیم و تدابیر لازم هم برای جایگزینی تجهیزات فعلی و ساخت شناورها و ناوشکن‌های جدید در آینده، اندیشیده شده است تا توان حضور در دریاهای آزاد و آمادگی دفاع در مقابل هرگونه تهدید علیه یگان شناور یا ناوهایمان را حفظ کنیم.

تسلیحات جدید نیروی دریایی

بیان جدیدترین تجهیزات و تسلیحات، موضوع دیگری است که از مقام عالی نداجا می‌خواهیم به تشریح آن بپردازد. سیاری دراین‌باره می‌گوید: تا قبل از پیروزی انقلاب، هیچگونه ساخت تجهیزات مورد نیاز نداجا در داخل کشور انجام نمی‌گرفت و حتی اگر ناوشکن به تعمیر اساسی نیاز داشت، باید آن را به خارج از کشور انتقال می‌دادند. بعد از انقلاب با مرور زمان و براساس نیازها و درس خودباوری که امام راحل به ما آموختند و در ادامه توسط مقام معظم رهبری پیگیری شد، ابتدا ساخت قطعه در دستور کار قرار گرفت و در ادامه به سمت ساخت و راه‌اندازی سامانه‌ها پیش رفتیم و سپس به علم تعمیرات اساسی دست یافتیم و نهایتاً امروز به مرحله ساخت ناوشکن، زیردریایی و موشک‌انداز رسیده‌ایم.

فرمانده نداجا در ادامه به ساخت ناو موشک انداز پیکان و ناوشکن جماران و الحاق آنها به این نیرو اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: در سال ۷۱ به علم و صنعت زیردریایی دست پیدا کردیم و وارد مراحل ساخت آن شدیم و امروز با تلاش متخصصان داخلی به توانمندی ساخت زیردریایی دست یافته‌ایم.

سیاری از رونمایی از زیردریایی کلاس غدیر در آینده نزدیک خبر می‌دهد و درباره فاکتورهای توانمندی یک زیردریایی، می‌گوید: توانمندی میزان قوس و عمق ورود به زیرآب، سرعت، امکان شناسایی، سلاح‌های نصب شده و توان انجام نبرد دریایی، بزرگی و کوچکی و قابلیت‌ها و توانمندی‌ها در سطح آب و همچنین توانایی ماندن در زیر آب از جمله فاکتورهای توانمندی یک زیردریایی محسوب می‌شود که هرچه موضوع‌های یاد شده ارتقاء یابد، زیردریایی مورد نظر بهتر خواهد بود.

وی به تدبیر فرمانده معظم کل قوا مبنی بر این‌که هدف اصلی از ساخت تجهیزات دفاعی، صرفاً برای دفاع از خودمان است و قصد تجاوز به دیگران را نداریم، اشاره و تأکید کرد: حق هر ملتی است که برای دفاع، توانمندی تجهیزات را افزایش دهد.

نتایج حضور در دریاهای آزاد

فرمانده نیروی دریایی ارتش در بخش دیگری از این گفتگو، به تشریح اهداف نداجا درباره اعزام ناوگروه‌ها به دریاهای آزاد می‌پردازد.

وی درباره آغاز فعالیت این ناوگروه‌ها برای اعزام به دریاهای آزاد می‌گوید: پس از این‌که مقام معظم رهبری فرمودند، «نیروی دریایی، یک نیروی راهبردی است»، موضوع حضور در دریاهای آزاد در دستور کار قرار گرفت. براساس فرمایش ایشان، دریاهای آزاد، متعلق به همه ملت‌ها است و ایران اهل حضور در دریا است و اهل تجاوز و تعدی به دیگران نیست.

سیاری از حضور بیست و هفتمین ناوگروه ایران در بندر سودان در دریای سرخ خبر می‌دهد و یادآور می‌شوند: ما توانسته‌ایم در راستای تحقق بخشیدن تدابیر مقام معظم رهبری، در دریای سرخ، مدیترانه، اقیانوس هند جنوبی، خلیج بنگال، دریای چین و اقیانوس آرام و کانال سوئز حضور یابیم و پرچم کشورمان را در بین کشورهای دیگر به اهتزاز درآوریم.

وی به آثار و نتایج حضور ناوگروه‌ها در دریاهای آزاد اشاره می‌کند و می‌گوید: در حقیقت ایران با حضور در دریاهای آزاد، در یک عرصه بین‌المللی حضور می‌یابد، اگر ما در این عرصه حضور نداشته باشیم، در اصل مانند این است که نیستیم و جزو کشورهای دنیا محسوب نمی‌شویم که این موضوع برای کشورمان خوب نخواهد بود.

وی حضور در دریاهای آزاد را مانند حضور ایران در مسابقات بین‌المللی از جمله مسابقات جام جهانی فوتبال یا المپیک می‌داند و می‌گوید: با این حضور می‌توانیم موجودیت خود را در میان کشورهای دیگر ثابت کنیم.

سیاری تأکید می‌کنند: سازمان ملل هم یک عرصه بین‌المللی است، وقتی همه کشورها در آن حضور دارند، ما هم باید حضور داشته باشیم و این موضوع غرور ملی را در پی دارد که این موضوع مانند حضور ایران در آب‌های آزاد که یک عرصه بین‌المللی به شمار می‌آید، است.

توسعه روابط با کشورهای همسایه

وی در ادامه از توسعه روابط با کشورهای دوست، همسایه و مسلمان به عنوان یکی از اهداف استراتژیک جمهوری اسلامی ایران یاد می‌کند و می‌گوید: ما در دریای خزر ۴ همسایه داریم و در خلیج‌فارس با کویت، عربستان، امارات، قطر، عمان و بحرین و در دریای عمان هم با پاکستان و عمان همسایه هستیم و ۳۶ کشور هم در حاشیه اقیانوس هند هستند که در منطقه پایین‌تر آبی واقع شده‌اند. در این شرایط جغرافیایی، با در اختیار داشتن یک نیروی راهبردی می‌توانیم با همه این کشورها رابطه داشته باشیم و رفت و آمد کنیم.

سیاری بار دیگر به پهلو گرفتن ناوگروه ایران در سودان اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی ناوگروه ایران به این منطقه اعزام می‌شود، قطعاً نیروهای آن پیاده می‌شوند و روابط دیپلماتیک برقرار می‌شود و از سویی دیگر انتقال فرهنگ و دانش انجام می‌گیرد. حضور در دریاهای آزاد، توسعه روابط دوستی و ارسال پیام صلح به دنبال دارد.

فرمانده نداجا از تقویت روابط تجاری و اقتصادی و همچنین گردشگری به عنوان نتایج دیگر حضور در دریاها یاد می‌کند و می‌گوید: لازمه حضور در دریاهای آزاد، وجود امنیت است، اگر بخواهی از منابع زیردریا و انرژی‌های جدید و نو استفاده کنی و ضمن رابطه با کشورهای دنیا، از انزوا خارج شوی، لازمه آن داشتن امنیت ا ست.

مقابله با دزدان دریایی

وی به اقدام‌های ایران درچند سال گذشته درباره برخورد با دزدی دریایی اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: در چند سال گذشته نیروی دریایی ایران توانسته است بیش از ۱۶۰۰ کشتی را همراهی و اسکورت کند و از منطقه عبور دهد و از سوی دیگر شاهد ۱۵۰ مورد حمله به کشتی‌های تجاری بودیم و نیروها توانستند دزدان را از منطقه دور کنند و سه مورد هم دستگیری داشتیم.

سیاری از کمک ایران به کشتی آمریکایی و عربستانی اشاره می‌کند و می‌افزاید: برای ارتقای جایگاه کشورمان، حتی به کشتی کشورهای دیگر برای مبارزه با حمله دزدان دریایی کمک کرده‌ایم و ایران جزو نخستین کشورهایی است که به درخواست سازمان کشتیرانی جهانی در منطقه ناامن دریایی حضور پیدا کرده است و تقدیرنامه هم دریافت کرده‌ایم.

وی تأکید می‌کند: نبود خبری از دزدان دریایی، از نابودی کامل آنها و حضور نداشتن آنها در منطقه خطر حکایت ندارد، بلکه حضور مقتدر نیروی دریایی ایران، سبب ناکامی آنها شده است.

فرمانده نداجا تأکید می‌کند: ۹۰ درصد صادرات و واردات کشور ما از طریق دریا انجام می‌گیرد، دزدان دریایی با حضور در خلیج‌ عدن، به دنبال به خطر انداختن امنیت کشتی‌های تجاری ما بوده و هستند، آیا می‌توان برای برقراری امنیت در این منطقه نیروی پلیس اعزام کرد ؟ چه نیرویی باید اعزام شود و امنیت را برقرار کند؟

وی سؤال خود را این گونه پاسخ می‌دهد که با در اختیار داشتن نیروی دریایی راهبردی، باید امنیت را برای اقتصاد کشور برقرار کرد.

وی می‌گوید: شاید دزدی دریایی به جای عدن، در منطقه دیگری اتفاق بیفتد، به عنوان مثال پارسال کشتی کشورمان را در سواحل سومالی گرفتند و ما توانستیم آن را آزاد کنیم. حال اگر قدرت نداشتیم و آن را آزاد نمی‌کردیم، چه اتفاقی می‌افتاد؟

سیاری تأکید می‌کند: در این صورت به اقتصادمان لطمه وارد می‌شود. کشتی‌‌مان را می‌بردند، انسان‌هایی از بین می‌رفتند و جایگاه کشورمان هم لطمه می‌دید.

وی در ادامه از تجهیزات همه شناورهای بزرگ نداجا به پهپاد خبر می‌دهد و می‌گوید: تمامی شناورهای بزرگ نداجا به پهپاد مجهز هستند، پهپادهایی که توسط متخصصان داخلی ساخته شده‌اند.

دفاع مقدس

در ادامه این مصاحبه پای صحبت‌های مقام عالی نیروی دریایی ارتش درباره دفاع مقدس و اقدامات این نیرو در آن زمان می‌نشینیم.

دلایل و رمز پیروزی رزمندگان کشورمان در جنگ تحمیلی، نخستین موضوعی است که بسیاری به آن می‌پردازد.

فرمانده نداجا با تأکید بر این‌که دفاع ما جنبه قداست داشت و مقدس بود، می‌‌گوید: جنگ برای حفظ منافع شخصی، گروهی و توسعه‌طلبی‌ ما نبود، بلکه هدف اصلی دفاع از اسلام، انقلاب، شرف و ناموس و برای دفاع از انسانیت و ایستادگی مقابل ظلم بود. با این جنبه‌ها و ویژگی‌های جنگ، مردم وارد جنگ شدند.

وی به وحدت مردم و همچنین دست‌اندرکاران کشور در زمان جنگ اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: فرمانده، امام راحل، مرجع تقلید و ولی امرمسلمین بود. همه دست در دست یکدیگر، یک هدف را دنبال می‌کردند.سیاری تأکید می‌کند: تا زمانی که مردم در صحنه حضور دارند، دفاع می‌کنیم و قصد دست‌اندازی به مال و منافع دیگران را نداریم، متحد هستیم و زیر لوای اسلام و ولایت فقیه‌ کار می‌کنیم، در همه عرصه‌ها پیروز هستیم.

سیاری که در زمان جنگ و فتح خرمشهر از نیروهای گردان تکاوران نیروی دریایی بوده است درباره خاطره تلخ و شیرینش از دوران دفاع مقدس، می‌گوید: ساعت ۴ صبح چهارم آبان ۱۳۵۹ ما مجبور شدیم از عرض خرمشهر و کارون عبور کنیم و قسمتی از خاک خرمشهر در اشغال عراقی‌ها بماند که این موضوع خاطره تلخ من از جنگ تحمیلی است و خاطره شیرین هم هنگامی بود که عکس اتفاق یاد شده، رقم خورد و توانستیم ساعت ۴ صبح سوم خرداد ۶۱ از همان محلی که از خرمشهر خارج شده بودیم، به این منطقه وارد شویم و دشمن را وادار به عقب‌نشینی کنیم.

اهداف رژیم بعث از حمله به ایران

سیاری مهمترین اهداف حمله رژیم بعث عراق به ایران را در دو نوع اصلی و فرعی می داند و می گوید: هدف اصلی جلوگیری از رشد و پیشرفت ایران بعد از انقلاب و شکست جمهوری اسلامی بود. هدف فرعی این حمله هم تصرف بخشی یا همه خوزستان و تسلط بر اروند رود و رفع خفگی عراق از نظر دریا بود و در حقیقت صدام به دنبال قدرت طلبی بود و می خواست ژاندارم منطقه و به عنوان بزرگترین رهبران عرب شناخته شود.

فرمانده نداجا با اشاره به دلایل کمک شرق و غرب به رژیم بعثی، می افزاید: زمانی که انقلاب پیروز شد هم استکبار و غربی ها به این نتیجه رسیدند که منافع نامشروعشان را در ایران از دست داده اند ،لذا به دنبال برگرداندن این منافع بودند و چون از نظر فکری در تضاد با ما بودند، مهمترین راه حل را در سرنگونی رژیم ما و سرکار آوردن رژیم مورد نظرخودشان دیدند.اسناد نشان می دهد که حدود ۳۶ کشور جهان در ابعاد تسلیحاتی ، اقتصادی، مالی، نیروی انسانی،تاکتیکی،آموزشی و واگذاری سلاح های ویژه به رژیم بعثی کمک کردند.

آغاز حمله با راهبرد سریع

سیاری با بیان این که رژیم بعثی عراق تصور می کرد در کمترین زمان می تواند پیروز شود، یادآور می شود: زمانی که رژیم بعثی حمله را آغاز کرد برآورد اطلاعاتی داشتند، چون وقتی کشوری بخواهد به کشور دیگری حمله کند بررسی و برآورد می کند که توان حمله را دارد یا نه؟

آنها برآوردشان این بود که با وجود انقلاب در ایران هنوز سازمان ها،ارگان های نظامی و دولتی شکل خود را پیدا نکرده اند و تفرقه زیاد است و اختلافات قومی و مذهبی و همچنین ترور شخصیت های مهم وجود دارد. از طرف دیگر رژیم بعثی بر این باور بود که ارتش جمهوری اسلامی با آسیب های زیادی روبرو است و توان دفاع ، مقابله و ایستادگی را ندارد، سپس حمله را با راهبرد سریع و به خیال این که با کمترین زمان ممکن می تواند پیروز شود، آغاز کرد.

نیروی دریایی، محور کار در خرمشهر

فرمانده نیروی دریایی ارتش تصریح می کند: در آن مقطع زمانی آسیب های زیادی به بدنه ارتش وارد شده بود، خدمت سربازی یکساله شده بود و همه متخصصان به محل زندگی خود منتقل شده بودند که حمله آغاز شد. ارتش در کمترین فرصت ممکن توانست مانع از پیشروی دشمن شود که اگر این چنین نمی شد آنها به هدفشان می رسیدند و طی یک هفته در تهران حضور می یافتند.وی می افزاید: نیروی هوایی در روز سوم، عملیات «کمان» را انجام داد و منابع حیاتی دشمن را بمباران کرد و نیروی دریایی با حضور تکاوران خود محور کار در خرمشهر شد.

نیروی دریایی بعد از این که متوجه حضور بیشتر دشمن در شمال خلیج فارس شد ، شکست راهبرد سریع دشمن در آنجا را رقم زد و به این ترتیب دشمن در ابتدای جنگ در کمترین زمان ممکن شکست خورد. ارتش با توکل به خدا و با حمایت های مردم و فرمان امام راحل، اقدامات ارزشمندی را انجام داد و در نخستین سال جنگ موفقیت های بسیاری بدست آورد.

نابودی کامل رژیم بعثی در دریا

سیاری می افزاید: نیروی دریایی کشورمان توانست ۶۷ روز پس از جنگ ،رژیم بعثی را در دریا شکست دهد و نابودی و بزرگترین ضربه اقتصادی را به این کشور وارد کند. با این عملیات توانمندی بالای نیروی دریایی به معرض نمایش گذاشته شد.

سیاری با بیان این که متأسفانه اغلب مردم از ماجرای عملکرد نیروی دریایی در اسکورت کشتی های تجاری و نفتکش در جنگ تحمیلی بی اطلاعند، یادآور می شود: اگر دشمن می توانست توان اقتصادی مارا از بین ببرد این کار را انجام می داد اما نیروی دریایی در هشت سال دفاع مقدس در مقابل هر تهدیدی ایستادگی کرد، یعنی ما با اسکورت بیش از ۱۰ هزار فروند کشتی تجاری و نفتکش و جلوگیری از بسته شدن بندر امام توسط دشمن که آن زمان به عنوان مهمترین بندر تجاری ما محسوب می شد، سبب شدیم چرخ اقتصاد کشور بچرخد.

وی تاکید می کند: هنوز نیروهای مردمی پای کار نیامده بودند و هنوز سپاه شکل نگرفته بود که ارتش جلو پیشروی دشمن را گرفت و بعد مردم آمدند، بسیج آمد، سپاه شکل گرفت و طی دو سال همه سرزمین ها پس گرفته شد.

قدرت جمهوری اسلامی ایران در مردم است،هر جا مردم در صحنه باشند در هیچ عرصه ای شکست معنی ندارد و هرجا مردم نظام را از خود بدانند و دفاع، مقدس شود پیروزیم و دیدیم که پیروزی بدست آمد.

فرمانده نیروی دریایی ارتش یادآور می شود: تجربیات دفاع مقدس یک گنج است و به تعبیر مقام معظم رهبری«هشت سال دفاع ، عملیات، شناسایی، تاکتیک و تکنیک همه تجربه است».

وی می افزاید: نخستین اقدام در نیروی دریایی این است که تجربیات دفاع مقدس را در امر آموزش بکار ببریم، امروز در تاکتیک ها و برنامه ریزی برای انجام مأموریت ها از تجربیات دفاع مقدس استفاده می شود و همچنین در سیادت دریایی، رزمایش ها و در همه ابعاد از آن تجربیات ارزشمند بهره برداری می شود. یعنی این گنجینه به همین راحتی کنار گذاشته نمی شود.

توان بالای بازدارندگی و رزمی ارتش

سیاری در ادامه با تاکید بر توان بازدارندگی و رزمی بالای ارتش تصریح می کند: اگر می بینید که دشمنان ما طی چند سال گذشته تهدیدات خود را عملی نکرده اند و نتوانسته اند گزینه های رزمی را اجرایی کنند علتش آمادگی نیروهای مسلح در هر زمینه ای است.

فرمانده نیروی دریایی ارتش از نیروی انسانی به عنوان یکی از ارکان افزایش توان نظامی یاد می کند و می گوید: نیروی انسانی مومن، متعهد، متخصص و ولایتمدار ،تحت هر شرایطی با همه قوا ایستادگی می کند و آنچه که امروز در نیروی دریایی ارتش داریم ساخته و پرداخته دست توانمند همین نیروهای مومن و ولایی است.