‌کامیابی حامیان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، گمانه زنی هایی را در ارتباط با آینده این اتحادیه شکل داده است. برخی، این رویداد را سبب همبستگی بیشتر اعضای اتحادیه و شماری آن را آغازگر روند واگرایی و در نهایت فروپاشی این سازمان منطقه‌ای می‌دانند. همه پرسی درباره برگزیت یا جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا با رای اکثریت نسبی مردم این کشور به خروج از اتحادیه پایان یافت. انگلیسی ها با ۵۱٫۹ درصد رای موافق در برابر۴۸٫۱ درصد رای مخالف، این تصمیم تاریخی را گرفتند.

پیش از این، عضویت دیرهنگام انگلیس در اتحادیه اروپا و نیز ناهمخوانی نسبی سیاست های این کشور با روند همکاری های درون اتحادیه ای، منجر به شکل گیری این انگاره شد که لندن به جای نوای همگرایی، ساز خود را به صدا درمی آورد. در حالی که ریشه تشکیل اتحادیه اروپا به ایجاد «جامعه زغال سنگ و فولاد اروپا» در سال ۱۹۵۱ و «جامعه اقتصادی اروپا» (بازار مشترک اروپا) در سال ۱۹۵۷بر می گردد اما عضویت انگلیس در سال ۱۹۷۳ حدود ۲۲ سال بعد از تشکیل جامعه زغال سنگ و فولاد و ۱۶ سال پس از آغاز به کار جامعه اقتصادی اروپا رقم خورد.حتی پس از آن که در سال ۱۹۹۳

بر پایه پیمان «ماستریخت»، اتحادیه اروپا به عنوان سازمانی منطقه ای ایجاد شد، باز هم تغییر جدی در رویکرد سران لندن به چشم نیامد و انگلیس تا حد ممکن از جذب در اتحادیه اروپایی فاصله گرفت و این کشور هرگز به حوزه پولی یورو و پیمان «شنگن» (برداشتن مرزهای ملی در اروپا) نپیوست.

در کنار این مسایل، همراهی نکردن کامل سران لندن با سیاست های بروکسل (پایتخت اتحادیه اروپا) و گرایش های فراآتلانتیکی انگلیس به سمت آمریکا موجب شد بسیاری انگلیس را وصله‌ای ناجور برای اتحادیه اروپا به شمار آورند.تلاش انگلیسی ها برای متمایز بودن از دیگر اروپایی ها سبب شد تا سی ام بهمن ماه پارسال، سران اتحادیه در بروکسل طی نشستی با اعطای «امتیاز ویژه» به انگلیس، به طور رسمی مزیت‌هایی را برای این عضو ناپایدار خود در نظر بگیرند.

بر اساس این امتیاز ویژه، قوانین اتحادیه اروپا تنها در صورت موافقت پارلمان انگلیس برای لندن الزام آور بود و همچنین تاکید شد که این کشور هرگز به منطقه پولی یورو نپیوندد.

حال شهروندان انگلیسی با همه‌پرسی خود حتی به امتیاز ویژه نیز نه گفته و خواستار خروج کشورشان از اتحادیه شده اند. آنان قوانین دست و پاگیر اتحادیه را مانعی در برابر پیشرفت و توسعه کشورشان می‌دانند و معتقدند اجبار در پذیرش مهاجران بر‌اساس رویکردهای اتحادیه و کمک به کشورهای بحران زده همچون یونان و اسپانیا سبب رشد بیکاری و مشکل های اقتصادی در کشورشان شده است. با نگاهی به نتیجه همه پرسی، این پرسش در ذهن بسیاری از ناظران شکل گرفته است که آیا خروج انگلیس از اتحادیه باعث همبستگی بیشتر در میان اعضا می شود یا این که به خروج تدریجی دیگر اعضای اتحادیه خواهد انجامید.گروهی از کارشناسان، خروج انگلیس را سبب ساز پیوند بیشتر و همگرایی فزاینده درون اتحادیه ای می دانند،زیرا پیشتر انگلیس با سیاست های واگرایانه خود، نقش مهمی را در شکل نیافتن انسجام در تصمیم های اروپایی بر‌عهده داشت.

از این منظر می توان با یکنواختی و همپارچگی بیشتر، کشتی همگرایی منطقه ای را در اروپا به پیش راند. شاید همین موضوع باعث شده است تا «ژان کلود یونکر» رییس کمیسیون اروپا خواستار شروع سریع گفتگوها برای خروج انگلیس شود و تاکید کند که تا انتخاب نخست وزیر جدید این کشور نمی تواند صبر کند.

به باور این دسته از تحلیلگران، خروج لندن از اتحادیه باعث شکل‌گیری تلاش‌های بیشتر نزد سران اتحادیه برای افزایش همبستگی شده است. نشست اخیر وزیران امور خارجه ۶ کشور اتحادیه شامل آلمان، فرانسه، ایتالیا، بلژیک، لوکزامبورگ و هلند را می توان نمونه ای از این تلاش ها دانست.

آنان در این نشست در ارتباط با راه‌های جلوگیری از خروج احتمالی سایر کشورها از این اتحادیه گفتگو کردند. در برابر، برخی نیز بر این باورند با خروج انگلیس از اتحادیه، دومینوی گرایش هایی واگرایانه از این دست به حرکت در خواهد آمد و این موضوع به رویه ای برای سایر کشورهای عضو اتحادیه تبدیل خواهد شد؛ امری که می تواند اتحادیه را با چالش های عمیق مواجه کند و تا مرز فروپاشی پیش برد.

با انتشار نتیجه همه پرسی، بسیاری از رهبران احزاب راستگرای اروپایی در صدد برپایی همه پرسی برای جدایی کشورهای خود از اتحادیه برآمده اند. در این ارتباط، «مارین لوپن» رهبر جبهه ملی فرانسه خواستار همه پرسی مشابه انگلیس در کشورش شده است. همچنین «گریت ویلدرز» رهبر مخالفان سیاست ‌های مهاجرپذیری در هلند و «کریستین تولسن دال» رهبر حزب دست راستی و افراطی «مردم» دانمارک نیز خواستار همه پرسی برای خروج از اتحادیه شده‌اند.

موضوع مراجعه به افکار عمومی برای اتخاذ سیاست های واگرایانه حتی گریبان خود انگلیس را هم گرفته است به گونه ای که با انتشار نتیجه همه پرسی این کشور، «نیکولا استرجن» وزیر اول اسکاتلند خواستار برگزاری همه پرسی برای استقلال از بریتانیا شده است.

پیامدهای جدایی کت قرمزها از اتحادیه اروپا

خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، نه تنها در داخل مرزهای این کشور پیامدهای اقتصادی و سیاسی به بار داشت و ارزش پوند استرلینگ را با ۱۱ درصد سقوط مقابل دلار به کمترین ارزش خود از سال ۱۹۸۵ میلادی رساند، بلکه پس لرزهای آن، سایر کشورهای جهان را هم زیر تاثیر قرار داده است.پس از اعلام نتیجه همه پرسی انگلیس مبنی بر جدایی از اتحادیه اروپا، تمام نگاه‌ها به این است که این کشور چگونه می‌خواهد فعالیت اقتصادی و سیاسی خود را با سایر کشورهای اروپایی در پیش بگیرد،اما خارج از این بحث‌ها، فرصت به وجود آمده برای سایر کشورها و استفاده درست از این فرصت، قابل تامل است. به طور کلی، می‌توان به‌چند نکته در این مورد اشاره کرد:

۱- نتیجه رفراندوم ۲۳ ژوئن بریتانیا، مهر تاییدی است بر احیای مجدد نیروی ملی‌گرایی در مقابل انترناسیونالیسم، به خصوص ملی‌گرایی قدرت‌های بزرگ که دوباره جان گرفته است و این می‌تواند رقابت در راس نظام بین‌الملل را پرچالش‌تر کند.

۲-خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا می‌تواند آغاز دومینوی عقب نشینی دیگر کشورهای عضو از این اتحادیه باشد، امری که واگرایی و سقوط اتحادیه را می‌تواند تسریع کند.

۳-هم اتحادیه اروپا به بریتانیا نیاز دارد و هم بریتانیا به اروپا و این جدایی می‌تواند برای هر دو طرف آثار منفی سیاسی، اقتصادی و هویتی به جای گذارد.

۴-این تحول می‌تواند جانی دوباره به کالبد راست افراطی و ملی‌گرایان و طرفداران بستن مرزها و اتخاذ سیاست‌های سخت‌تر مهاجرتی بدمد، جریانی که در سال‌های اخیر به‌نظر نیرومندتر نیز شده است.

۵-رای مردم بریتانیا در همه نقاط آن یکسان نبود، مردم انگلستان و ولز بیشتر از مردم ایرلند شمالی و اسکاتلند از جدایی استقبال کردند. حال این امکان وجود دارد که رفراندوم‌های دیگری از سوی ایرلندی‌ها و اسکاتلندی‌ها مطالبه شود، رفراندومی که می‌تواند آرزوی دیرینه این جدایی‌خواهان از بریتانیا را تحقق بخشد. چرا‌که اسکاتلندی‌ها و ایرلندی‌ها سرنوشتی که انگلیسی‌ها و ولزی‌ها براییشان رقم زده‌اند را قبول ندارند.

همچنین باید به‌یاد داشته باشیم که مرزهای اتحادیه اروپا و انگلستان از وسط ایرلند می‌گذرد، مرزی که در جنوبش هنوز هم اروپای واحد مورد پذیرش است ولی در شمالش به‌حکم انگلستان، دیگر خبری از اتحادیه اروپا نیست.

۶-با توجه به نزدیک بودن آرا(طرفداران جدایی و طرفداران عضویت در اتحادیه اروپا)، بریتانیا می‌تواند با خطر افزایش اختلاف‌های سیاسی داخلی و از آن مهم‌تر تقویت پارادوکس هویتی در جامعه خود مواجه شود. پارادوکس هویتی که موجب می‌شود عده‌ای کماکان به اروپای قاره‌ای و اتحادیه اروپا و عده‌ای دیگر هم به هویت مستقل بریتانیا، سیاره‌ای مجزا از منظورمه اروپا و متمایل به آن‌سوی آتلانتیک نظر داشته باشند.

۷-کشورهایی مانند ترکیه که سال‌ها پشت درهای عضویت در اتحادیه اروپا منتظر مانده‌اند، در شرایط کنونی فرصت را برای امتیاز خواهی از اتحادیه مناسب می‌بینند. اردوغان خبر از برگزاری رفراندوم مشابهی برای عقب کشیدن از تقاضای عضویت و یا تداوم انتظار برای عضویت را مطرح کرده است. حتی اگر این حرف را نمادین و تبلیغاتی ببینیم، ترکیه می‌تواند در مسایل مورد اختلاف از جمله مساله مهاجرین در حال حاضر از اروپا امتیازهای بزرگی بگیرد.

۸-برای دیگر بازیگران بین‌المللی قدرتمند به‌ویژه روسیه، این جدایی می‌تواند شرایط به‌مراتب بهتری باشد. به‌نظر می‌رسد به دلیل اینکه در چند سال اخیر روابط‌ دیپلماتیک روسیه با اتحادیه اروپا پر تنش شده است، این کشور از تصمیم بزرگ بریتانیا استقبال کرده و در مسیر هدایت سیاست خارجی خود برای توسعه روابط با کشورهای بیرون از اتحادیه تلاش کند. هر اندازه واگرایی در اتحادیه اروپا بیشتر باشد، روسیه با رقیب به‌مراتب ضعیف‌تری مواجه خواهد بود. بر عکس، پیش بینی می شود ایالات متحده که نزدیک‌ترین روابط و قوی‌ترین اتحاد را با بریتانیا دارد، کماکان به تداوم این اتحاد پایبند بوده و حتی می‌تواند در مواقع ضروری، با همکاری انگلیس، دیگر متحدان اروپایی را زیر فشار قرار دهد.

نفع ایران در خروج انگلیس از اتحادیه اروپا

یک کارشناس استراتژی اقتصادی با بیان اینکه اقتصاد ایران از اثرات ثانویه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا از قبیل کاهش قیمت نفت وافزایش نرخ طلا تاثیر می پذیرد، گفت: از آنجا که این رویداد باعث از دست رفتن برخی بازارهای انگلیس می شود، می توان از آن به نفع ایران استفاده کرد.

محمدرضا بابایی در گفتگو با ایرنا درباره رای مردم انگلیس برای خروج این کشور از اتحادیه اروپا و تاثیر آن بر اقتصاد ایران اظهار داشت: تبعات هیجانی این تصمیم در روزهای اخیر خود را بر اقتصاد جهانی نشان داده و تا چند روز آتی نیز ممکن است همچنان نظام های مالی یورو و دیگر واحدهای پولی را تحت تاثیر خود قرار دهد.وی با یادآوری اینکه بورس های جهانی و بازار نفت در چند روز گذشته تحت تاثیر نتایج این همه پرسی در انگلیس قرار گرفته اند، گفت: نقش انگلیس به عنوان بخش بزرگی از اقتصاد اروپا و جهان و اثرگذاری آن در جریانات صادراتی جهان بر کسی پوشیده نیست.

انگلیس از کشورهای دارای توان اقتصادی بالا به شمار می رود که اثرات هیجانی ناشی از همه پرسی در این کشور در کوتاه مدت اجتناب ناپذیر بود.کارشناس استراتژی اقتصادی گفت: برخی تصور می کنند تاثیرات هیجانی ناشی از این تحول در اقتصاد لندن به دلیل متصل نبودن سیستم مالی و اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی تاثیری در داخل نخواهد داشت ، اما بی تردید تاثیری بر بازار نفت و طلا خواهد گذاشت که از این طریق اقتصاد ایران نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

وی با یادآوری اینکه کاهش قیمت نفت یکی از تبعات این تحول در اقتصاد انگلیس است، افزود: از آنجا که ایران کشوری نفتی تلقی می شود، بی شک تحولات بازار نفت بر اقتصاد کشورمان اثرگذار است.بابایی خاطر نشان کرد: در چند روز گذشته شاهد کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بودیم که هرچند رفتاری هیجانی تعبیر می شود اما نگرانی ها از این است که این رفتار هیجانی به یک روند تبدیل شود و شاهد کاهش روز افزون قیمت نفت باشیم.

وی ادامه داد: اتفاقی که در لندن رخ داده، به معنی افزایش ریسک است که به تبع آن نرخ های توسعه اقتصادی کمی کاهش می یابد و از این رو نفت که یکی از پارامترهای آن محسوب می‌شود، کمتر خریداری می شود و لذا شاهد کاهش قیمت نفت خواهیم بود و وقتی این مشکل جدی تر خواهد شد که این کاهش از تاثیرات هیجانی به روند دامنه دار تبدیل شود.

این کارشناس استراتژی اقتصادی خاطر نشان کرد: ایران قصد دارد در قالب بودجه امسال و نیز برنامه پنجساله ششم توسعه گام های بلندی برای خروج از رکود بردارد که کاهش قیمت نفت بر تحقق این سیاست ها اثرگذار خواهد بود و ممکن است دولت را با کسری بودجه رو به رو کند.بابایی درباره اثرگذاری این همه پرسی بر بازارهای مالی جهانی نیز گفت: بخش طلا، فلزات اساسی و کالا افزایش قیمت را تجربه خواهند کرد.به گفته وی ، قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی به طور ضروری تحت تاثیر جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا نبوده ، بلکه این تحول سیاسی برای آنها حکم تلنگر آخر بوده است که می‌توان به روند کاهش قیمت فلز مس در ماه‌های اخیر اشاره کرد.

وی گفت: افزایش قیمت طلا یکی از تبعات اجتناب ناپذیر جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا است و به نظر می رسد دامنه آن شدید تر باشد زیرا طلا سرکشی بیشتری در قیمت دارد.بابایی ادامه داد از آنجا که اقتصاد ایران در شرایط کنونی دچار یک رکود و نیز سرگردانی بخشی از سرمایه ها است، اگر روند جهانی افزایش قیمت طلا مدیریت نشود، به داخل ایران سرایت می کند و می تواند گرایش خرید طلا را افزایش دهد.

این کارشناس استراتژی اقتصادی اظهار داشت: در این صورت ممکن است شبیه اتفاقی که چند سال پیش در بازار سکه رخ داد، تکرار شود که نتایج آن برای دولت خوشایند نخواهد بود.

وی با یادآوری کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی از ۱۸ به ۱۵ درصد گفت: گرایش مردم به خرید طلا، شیوه ای تورم زا در سرمایه گذاری است که نه تنها سرمایه مولدی نخواهد شد بلکه اقتصاد را با چالش رو به رو می کند.این کارشناس استراتژی اقتصادی درباره کاهش ارزش یورو و تمایل ایران به تبدیل ذخایر ارزی خود به این واحد پولی به جای دلار در سال های گذشته اظهار داشت: بعید به نظر می رسد که نظام پولی یورو اجازه کاهش بیش از این را بدهد.بابایی تاکید کرد: مجموعه یورو با نظامات پولی که در اختیار دارد اجازه افت بیشتر این واحدپولی را در برابر دلار نمی دهد.

وی افزود: هنوز در اتحادیه اروپا کشورهای قدرتمندی هستند که یورو را از بحران پیش آمده نجات دهند و بعید می دانم که بحران در این بخش دامنه‌دار شود به نحوی که کشورها مجبور شوند ذخایر ارزی خود را به ارزهای دیگر جز یورو تبدیل کنند.

بابایی درباره اثرگذاری این تصمیم انگلیسی ها بر سرمایه گذاری های خارجی در ایران گفت: دولت جذب سرمایه گذاری خارجی برای رشد اقتصادی کشور را در دستور کار دارد و از این رو، شرایط جدید اتحادیه اروپا و انگلیس می تواند فرصتی برای جذب این سرمایه گذاری ها باشد.این کارشناس استراتژی اقتصادی توضیح داد: ایران می تواند ازآثار کوتاه مدت خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به نفع خود استفاده کند زیرا این خروج باعث از دست رفتن برخی بازارهای انگلیس می شود.

وی با یادآوری جذابیت بازار مصرف ایران برای تولیدکنندگان اروپایی افزود: می توان قراردادهای خوبی را برای جذب سرمایه گذاری از انگلیس منعقد کرد که این کار نیاز به دقت فراوان و تدوین قراردادهای شفاف دارد تا ایران را به بازار مصرف تولیدات این کشور تبدیل نکند.

خروج انگلیس موج عظیمی را در اتحادیه اروپا ایجاد می‌کند

یک کارشناس مسائل اروپا در گفتگو با خبرآنلاین آثار و تبعات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را مورد بررسی قرار داد.خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا کابوسی بود که برای طرفداران این اتحادیه به وقوع پیوست. شاید پیش از انتخابات اخیر پارلمانی بریتانیا دیوید کامرون تصور هم نمی کرد بلوفش برای خروج از اتحادیه تا این اندازه جدی شود.

رهبر حزب محافظه کار که تصور می کرد می تواند با این وعده، انتخابات را ببرد و بعد هم ایده خروج از اتحادیه را به بایگانی تاریخ بسپارد، در چاهی افتاد که خود آن را کنده بود. حالا هم کامرون از قدرت کنار می رود و هم اتحادیه بدون بریتانیا باید کار خود را ادامه دهد. برای بررسی ابعاد و اثرات این خروج سایت خبرآنلاین با علی خرم گفتگو کرده است. سفیر پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در گفتگو با خبرآنلاین، خروج بریتانیا را آغازگر موج خروج دیگر کشورها از اتحادیه دانست. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

– رهبران بزرگ اتحادیه اروپا مانند فرانسه و آلمان از خروج انگلستان ابراز تاسف کردند با توجه به این واکنش ها خروج انگلستان چه تاثیری بر اتحادیه اروپا خواهد گذاشت؟

*هر گونه جدایی از اتحادیه اروپا چه یک کشور بزرگ چه یک کشور کوچک می تواند یک شکست و نتیجه منفی برای این اتحادیه به همراه داشته باشد. در مورد انگلستان که یک کشور بزرگ است و زمانی که کاملا از اتحادیه اروپا خارج شود تبدیل به یک موج عظیمی می شود که می تواند بر کشور‌ها و احزاب راست گرای دیگر کشورها اثر گذارد زیرا آنها هم ممکن است به دنبال این حرکت زمزمه خروج از اتحادیه را آغاز کنند و موجب از هم پاشیدگی اتحادیه اروپا که با زحمت زیاد ظرف پنج سال به وجود آمده، شوند. بنابراین آنها از این بابت متاسف هستند که انگلستان که یک کشور تاثیر گذار است اتحادیه اروپا را ترک کند زیرا این موضع موجب خلل در کل ساختار اتحادیه اروپا خواهد شد.

– بعضی ها معتقدند خروج انگلستان ضرر زیادی بر اتحادیه اروپا نخواهد داشت چون انگلستان با توجه به اینکه در سیاست های پولی اتحادیه هم نظر می داد ولی واحد پولی مشترک را نپذیرفته بود و عضویت دو گانه داشت و بیشتر در مسائل سیاسی با اتحادیه شریک بود آیا خروج انگلستان می تواند به نفع اتحادیه اروپا باشد؟

*خیر، اینطور نیست. خروج انگلستان ضربه بسیار بزرگی به اتحادیه اروپا وارد خواهد کرد.

– رهبر اسکاتلند اعلام کرد که آینده اسکاتلند را در اتحادیه اروپا می‌بیند آیا ما باید منتظر این باشیم که کشور هایی مانند اسکاتلند و ایرلند و حتی ولز سودای جدایی از بریتانیا را سر دهند یا این موضوع را باید در حد یک شعار و جو بعد از خروج انگلستان ارزیابی کنیم؟

*این کشور‌ها به یک باره اعلام استقلال نمی کنند ولی درخواست می‌کنند که در یک سیستم دموکراتیک از راه قانون رفراندومی در بین مردم اسکاتلند برگزار شود و اگر آنها رای به خروج از انگلستان دادند آن زمان اعلام استقلال می کنند ولی تا قبل از برگزاری رفراندوم در همان چارچوب عمل می کنند و بعد از راه قانون عمل می کنند.

– خروج انگلستان چه تاثیر اقتصادی بر اتحادیه اروپا خواهد گذاشت؟

*۴۵ درصد صادرات انگلستان وابسته به اتحادیه اروپا بود و در حال حاضر اتحادیه اروپا این ۴۵ درصد را از خانواده خودش جدا می بیند. از طرف دیگر انگلستان دارای دانشمندان و مهندسان سطح با لا از نظر صنعتی و شرکت های بزرگ مالی است که در اروپا کار می کردند و حتی بسیاری از کشور های اروپایی را آموزش می‌دادند و چون کشورشان عضو اتحادیه اروپا بودد این شرکت ها به راحتی می توانستند از انگلستان به فرانسه و یا لهستان و دیگر کشور های اروپایی سفر کنند ولی در حال حاضر بعد از این ماجرا در صورتی که جدایی کامل اتفاق بیافتد متخصصان انگلیسی نمی‌توانند به راحتی به کشور های اروپایی بروند زیرا به عنوان تبعه یک کشور خارجی محسوب می شوند و قوانین کار خارجی بر آنها اعمال می شود. از این نظر اتحادیه اروپا این مزیت را از دست می دهد.

از طرف دیگر هم تعداد قابل توجهی شاید نزدیک به ۳ میلیون نفر از مهندسان کشور های بلوک شرق که عضو اتحادیه اروپا هستند به انگلستان می رفتند و کار می کردند و دستمزد خود را به کشورشان بازمی گرداند که با خروج کامل همه اینها قطع می شود ودر نتیجه این جدایی به ضرر هر دو طرف خواهد بود.