آیا کودکتان فراموش کارو بی مسئولیت است و یا دائما خلق و خویش تغییر می‌کند و اغلب در رویا و خیالات سپری می‌کند؟ آیا احساس می‌کنید او به اندازه کافی انگیزه برای کار و فعالیت و آموزش ندارد و خیلی زود خسته می‌شود؟ این روحیات می‌تواند ناشی از یک اختلال ویژه به نام SCT یا اختلال کندی شناخت باشد.
SCT اختلالی است که به تازگی در حوزه روانشناسی و روان‌درمانی شناخته شده است. این اختلال همچنین به اختلال نقص تمرکز نیز اشاره دارد. اگرچه بسیاری از علائم و نشانه‌های این اختلال به اختلال توجه و تمرکز شبیه است اما تفاوت‌های زیادی بین این اختلال و اختلال تمرکز در کودکان وجود دارد. پیش از این با مشاهده این علائم در کودکان اختلال تمرکز تشخیص داده می‌شد اما اکنون تفاوت‌های این دو نوع اختلال شناخته شده‌اند.
آیا این SCTاست یا ADHD؟
نشانه‌های این دو اختلال خیلی شبیه هم هستند: کودکان با اختلال کندی شناخت معمولا در رویا به سر می‌برند، به سختی به دنیای پیرامون خود توجه می‌کند و خیلی زود خسته می‌شود. در این وضعیت آنها کلافه و عصبی یا پریشان می‌شوند و برایشان دشوار است که به سرعت و به راحتی دیگران اطلاعات را پردازش کنند.
برخی از نشانه‌های این اختلال شبیه اختلال توجه است مثلا این کودکان به جزئیات خیلی توجه نمی‌کنند، به سختی روی مساله‌ای تمرکز می‌کنند و کارکرد امور را درک نمی‌کنند و اغلب زمانی که با آنها مستقیما حرف می‌زنید به شما گوش نمی‌دهند.
برای این افراد دشوار است که ساختار و اصول یک چیز را دریابند و از کارهایی که نیاز به کارگیری ذهن و آمادگی و تمرکز فکری دارد اجتناب می‌کنند. آنها ممکن است ضرورت‌هایی که برای انجام یک کار لازم است را درک نکنند. این کودکان به راحتی چیزها را فراموش می‌کنند و امور روزمره را نیز با دشواری انجام می‌دهند.
این موارد مشترکات اختلال کندی شناخت و اختلال تمرکز است با این حال تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. در اختلال کندی شناخت کودک انگیزه کافی برای انجام کاری را ندارد. اعتماد به نفس کمی دارد و سطح انرژی‌اش نیز پایین است. آنها ممکن است همچنین یکی از انواع اختلال تمرکز و توجه را که شامل بی‌قراری و بی‌توجهی است را داشته باشند.
شاید برایتان این سوال پیش بیاید که با وجود این همه مشابهت چرا باید این اختلال از اختلال توجه جدا شود؟ پاسخ این است که تشخیص درست یک اختلال نحوه صحیح درمان را فراهم می‌کند. اختلال توجه با اختلال کندی شناخت و اوتیسم بسیار متفاوت است. نحوه درمان و تلاش برای حل مساله نیز بسیار متفاوت است.
هر کدام از این اختلالات نیاز به روش‌های درمانی خاصی دارند. اگر این علائم را در کودکتان مشاهده کنید، نوع درمان دارویی، نوع رفتار درمانی و میزان و ارزیابی بیماری برایتان متفاوت خواهد بود. تشخیص درست بیماری به کشف علل و دلایل ایجاد بیماری هم مربوط است چرا که درمان اختلالات به دلایل ایجاد آن مربوط هستند.
اگر فکر می‌کنید کودک اختلال کندی شناخت دارد
پرسش مهم این است که اگر والدی علائمی مثل بی‌توجهی، بی‌انگیزگی، خیال پردازی و عدم تمرکز و توجه را در کودکش مشاهده کند چه باید بکند؟ کودکی که دچار اختلال کندی شناخت است در روابط اجتماعی، فعالیت‌های روزمره و در مدرسه دچار مشکلاتی جدی می‌شود بنابراین توجه به درمان این اختلال ضروری است.
اولین کاری که باید بکنید مراجعه به پزشک خانواده یا کودکان است. ممکن است این اختلال ناشی از مشکلات پزشکی باشد. اگر پزشک تشخیص داد که کودک از نظر جسمی کاملا سالم است شما باید برای رفتار درمانی اقدامات اولیه را انجام بدهید. این یعنی ابتدا به یک رفتار درمان مراجعه کنید، علائم را توضیح بدهید و طبق برنامه رفتاردرمانی پزشک معالج پیش بروید. برنامه‌های رفتار درمانی بر این چهار روش متمرکز هستند که شما می‌توانید خودتان هم آنها را انجام بدهید:
تمرین‌های فکری
تمرین‌های فکری یکی از اساسی‌ترین برنامه‌های رفتار درمانی برای کودکان با اختلال توجه و همچنین اختلال کندی شناخت است. این تمرین سرگرم کننده است و کودک معمولا علاقمند به انجام آن است.
تمرین‌های فکری یعنی هر بازی‌ای که به حافظه، تمرکز و توجه ربط دارد. انواع کارت های حافظه، پازل و بازی‌های فکری درتمرین‌های فکری گنجانده می‌شوند. اگر این بازی‌ها دائما تکرار شوند و کودک به طور مستمر روی این نوع بازی‌ها تمرکز کند به مرور زمان توانایی ذهنی‌اش را برای تمرکز و توجه بالا می‌برد. بازی‌های فکری همگی نیاز به تمرکز و صبر و حوصله دارند. در ابتدا شاید کودک از انجام بازی امتناع کند اما به مرور زمان سعی می‌کند فکرش را به انجام کار معطوف کند. به ویژه اگر شما دراین بازی‌ها مشارکت داشته باشید کودک تمایل بیشتری برای انجام آن خواهد داشت.
کودک را راهنمایی کنید تا روش درست بازی را یاد بگیرد. او را تشویق کنید که بازی را ادامه بدهد. هر پیشرفت کودک را در این مورد تحسین کنید و اگر لازم است برای موفقیت کودک جایزه‌ای در نظر بگیرید.
عبارت‌های مثبت
به کودک یاد بدهید که جمله‌های مثبت را با خودش تکرار کند. این می‌تواند دیدگاه مثبتی برای او ایجاد کند وباعث بالا رفتن اعتماد به نفس شود. برای اینکار چند جمله را به کودک یاد بدهید تا در مورد خودش به کار ببرد. این روش برای بهبود اعتماد به نفس و ایجاد انگیزه در کودک موثر است.
جمله‌هایی مثل «من می‌توانم»، «من موفق می‌شوم»، من این کار را بلدم»، «امروز صبح زیبایی است»، «این کار آسانی است»، «من دوست داشتنی، توانمند، شاد و موفق هستم» نمونه‌هایی است که می‌توانید به کودک یاد بدهید تا با خودش تکرار کند.
تمرین‌های آرامش بخشی
تمرین‌هایی مثل کنترل نفس، نرمش‌های ساده یوگا، نوشیدن آب، دراز کشیدن در آب و دراز کشیدن در یک مکان دلپذیر و گوش دادن به موسیقی از جمله روش‌های ساده‌ای است که به کودک کمک می‌کند تا اضطراب، سردرگمی، پریشانی و بی‌قراریش را کنترل کند و به جای رها کردن همه کارها با کمی تمرین ساده انگیزه لازم را پیدا کند تا کاری را تمام کند.
جایزه و تشویق
جایزه‌های ساده برای ایجاد انگیزه و رسیدن به موفقیت برای کودکی که دچار اختلال کندی شناخت و ناتوان از به پایان بردن کارهاست بسیار موثر است. استفاده از جایزه به همراه روش‌هایی که گفته شد می‌تواند به کودک کمک کند تا عادت‌ها و رفتارش را تغییر بدهد. جایزه برای کودکان انگیزه خوبی است تا تلاش کنند بهتر گوش کنند، بیشتر تمرکز کنند و کمتر پریشان شوند. این می‌تواند نتیجه تلاش مثبت آنها باشد.
در پایان
شما نباید بایستید و تماشا کنید که کودکتان با خودش کلنجار می‌رود، ناموفق و کلافه است و نسبت به دیگران کمتر پیش می‌رود. برای کودک کمی وقت بگذارید، مشکل را بررسی کنید و سعی کنید مساله را حل کنید. این اختلال قابل کنترل و درمان است. تلاش شما تغییر مهمی در زندگی کودکتان به وجود می‌آورد در حالی که بی توجهی، انکار و نادیده گرفتن در نهایت فقط کودک را متضرر می‌کند. این حق کودک است که با اصلاح مشکلاتش از زندگی بیشتر لذت ببرد.
code
اکبر عزیزی اقدامی دیر، اما باارزش