سرویس خارجی: وزارت خارجه آمریکا چندی پیش چارچوب اصلی اجرای طرح نظارت بین‌المللی بر نابودی برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه را منتشر کرد.جان کری و سرگی لاوروف، وزرای خارجه آمریکا و روسیه بعد از سومین دیدارشان که با محوریت تعیین چارچوب اجرای طرح نظارت بین‌المللی بر امحای تسلیحات شیمیایی سوریه انجام شد، از حصول توافق در این مورد خبر دادند. وزارت خارجه آمریکا متن کامل این چارچوب کاری را به این شرح منتشر کرد:

«با توجه به اینکه جمهوری عربی سوریه پیوستن به کنوانسیون تسلیحات شیمیایی و اجرای پیش‌از موعد، قبل از الزام‌آور شدن آن را پذیرفته، ایالات متحده و فدراسیون روسیه تصمیم مشترک خود برای کسب اطمینان از نابودی برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه در سریع‌ترین و مطمئن‌ترین حالت ممکن، ابراز می‌دارند.به همین منظور، ایالات متحده و فدراسیون روسیه متعهد شده‌اند که پیش‌نویس سند تعیین ساز و کار نابودی فوری برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه و راستی‌آزمایی دقیق بعد از آن را به شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی ارائه کنند.

مبانی تصمیمی که باید در این مورد اتخاذ شود، بنا بر توافق دو طرف، بر اساس مفاد قید شده در ضمیمه«A» خواهد بود. ایالات متحده و فدراسیون روسیه عقیده دارند که این ساز و کارهای فوق‌العاده، با توجه به سابقه استفاده از تسلیحات شیمیایی در سوریه و وضعیت ناپایدار ناشی از جنگ داخلی، ضروری است.ایالات متحده و فدراسیون روسیه متعهدند که در جهت تصویب قطعنامه‌ای در شورای امنیت سازمان ملل برای تقویت تصمیمات شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی، تلاش کنند.

در این قطعنامه، گام‌های لازم برای راستی آزمایی و کسب اطمینان از اجرای موثر آن نیز در نظر گرفته می‌شود و ازدبیر کل سازمان ملل نیز خواهد خواست که بعد از رایزنی با سازمان منع تسلیحات شیمیایی، پیشنهادهای خود را در مورد نقش سازمان ملل در جهت نابودی فوری برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه، به شورای امنیت ارائه دهد .ایالات متحده و فدراسیون روسیه توافق کرده‌اند که شورای امنیت سازمان ملل، بازرسی‌های مستمری را برای کسب اطمینان از اجرای تصمیمات شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی ترتیب دهدودرصورتی که مواردی از نقض این تصمیمات از طریق انتقال بدون مجوز یا استفاده از این تسلیحات از سوی هر طرف مشاهده شود، شورای امنیت باید بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل، اقدامات لازم را انجام دهد.

پیش‌نویس پیشنهادی مشترک آمریکا و روسیه به سازمان منع تسلیحات شیمیایی، از اجرای بند هشتم کنوانسیون تسلیحات شیمیایی که این امکان را می‌دهد که در صورت مشاهده موارد نقض تعهدات، پرونده به مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود، حمایت می‌کند.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه در جهت حرکت به سمت نابودی برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه، در مورد میزان و نوع تسلیحات شیمیایی این کشور به ارزیابی مشترک رسیده‌ و به نظارت بین‌المللی فوری بر تسلیحات شیمیایی و اجزای وابسته به آن در سوریه، متعهدند. ایالات متحده و فدراسیون روسیه از سوریه انتظار دارند که در مدت یک هفته، فهرستی جامع شامل نام، نوع و حجم عوامل تسلیحات شیمیایی‌، نوع مهمات، محل و نحوه نگهداری، تاسیسات تولید، تحقیق و توسعه این تسلیحات را ارائه کند(دمشق درموعدمقرربه این بندعمل کرد).

ما بر این عقیده‌ایم که موثرترین راه کنترل این تسلیحات شیمیایی، احتمالا خارج کردن حجم بزرگ و امکان‌پذیری از این تسلیحات تحت نظارت سازمان منع تسلیحات شیمیایی و امحای آنها در محلی خارج از سوریه است. ما اهداف جاه‌طلبانه‌ای برای خروج و نابودی تمام مواد و تجهیزات مرتبط با تسلیحات شیمیایی و به سرانجام رساندن کامل این طرح تا نیمه اول سال ۲۰۱۴ در نظر گرفته‌ایم. علاوه بر تسلیحات شیمیایی، ذخایر عوامل تسلیحات شیمیایی، مواد اولیه سازنده آنها، تجهیزات تخصصی مرتبط با تسلیحات شیمیایی و خود مهمات شیمیایی، روند حذف باید تاسیسات توسعه و تولید این تسلیحات را نیز در بر بگیرد.

نظرات دو طرف در این مورد، در ضمیمهB قید شده است.ایالات متحده و فدراسیون روسیه همچنین تصمیم گرفته‌اند که با هدف کسب اطمینان از پاسخگویی دولت سوریه درقبال تسلیحات شیمیایی،به بازرسان و افراد مورد حمایت سازمان منع تسلیحات شیمیایی و سازمان ملل، اجازه فوری و بدون قید و شرط بازرسی از تمامی محل‌ها در این کشور را صادر کند. طرحی که ایالات متحده و فدراسیون روسیه برای تصویب به سازمان منع تسلیحات شیمیایی می‌برند و شورای امنیت هم آن را الزام‌آور می‌کند، همانطور که تشریح شد، باید شامل ساز و کاری برای کسب اطمینان از منظورشدن این حق باشد.بر اساس این چارچوب، نیروهای سازمان منع تسلیحات شورای امنیت و سازمان ملل باید در سریع‌ترین حالت ممکن، برای نظارت بر روند کنترل، خروج و نابودی توان تسلیحات شیمیایی سوریه، عازم این کشور شوند. ایالات متحده و فدراسیون روسیه معتقدند که نقش‌آفرینی کارشناسان پنج عضو دائم شورای امنیت در این روند، به سازمان منع تسلیحات شیمیایی و سازمان ملل کمک می‌کند.ایالات متحده و فدراسیون روسیه بار دیگر بر موضع خود در قبال سوریه همانگونه که در بیانیه پایانی نشست جی -۸ در ژوئن ۲۰۱۳ در ایرلند شمالی اعلام شد، به خصوص در مورد تسلیحات شیمیایی این کشور، تاکید می‌کنند.

دو طرف قصد دارند همکاری نزدیکی با هم، با سازمان منع تسلیحات شیمیایی، سازمان ملل، تمام طرف‌های سوریه و دیگر کشورهای عضو مایل به مشارکت و دارای توان مناسب، در جهت تامین امنیت پروسه کنترل و امحاء داشته باشد. در این بین، مسئولیت اصلی بر عهده دولت سوریه خواهد بود.ایالات متحده و فدراسیون روسیه متذکر می‌شوند که جزئیاتی در مورد نحوه اجرای این چارچوب وجود دارد که باید در سریع‌ترین زمان ممکن و با توجه به ارزش زمان در شرایط بحرانی کنونی سوریه، مورد بررسی قرار گرفته و کامل شوند.»

ضمیمهA :اصول مستند تصمیم قابل اتخاذ توسط شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی

۱- تصمیم بایدمبتنی برپاراگراف ۸ بند ۴ و پاراگراف ۱۰ بند ۵ معاهده منع تسلیحات شیمیایی باشد.

۲- تصمیم متخذه،بایدبه شرایط اضطراری موجوددرخصوص سلاح‌های شیمیایی سوریه نظر داشته باشد.

۳- سوریه باید ذخایر شیمیایی خود را تحویل دهد تا بدین‌وسیله عضو سازمان منع سلاح‌های شیمیایی شود.

۴- این تصمیم،بایددسترسی آسان به اطلاعات فراهم شده توسط سوریه رابرای دولت های ناظرفراهم کند.

۵- در تصمیم‌گیری باید مشخص شود که چه اطلاعات اولیه‌ای باید توسط سوریه به دبیر فنی سازمان منع تسلیحات شیمیایی ارائه شود و باید زمان‌بندی دقیق ارائه این اطلاعات را مشخص کرده ودرتاریخی نزدیک، سوریه را به ارائه این اطلاعات ملزم کند.

۶- این تصمیم باید سوریه را ملزم کند تا در همه زمینه‌ها برای نابودی تسلیحات شیمیایی همکاری کند.

۷- تصمیم اخذ شده باید یک زمان‌بندی سریع را برای نابودی «قابلیت تولید تسلیحات شیمیایی» در سوریه مشخص کند. تاریخ‌های اهداف زیر باید در تصمیم‌گیری رعایت شوند:

الف – تکمیل بازرسی‌های اولیه از سایت‌های شیمیایی سوریه تا ماه نوامبر

ب- نابودی تجهیزات تولید و مخلوط ‌سازی مواد شیمیایی تا نوامبر

ج- تکمیل حذف تمام تسلیحات شیمیایی و مواد شیمیایی تا نیمه اول ۲۰۱۴

در زمان‌بندی مورد نظر، باید سریع‌ترین فرجه و برخی فرجه‌های میانی برای نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه برنامه‌ریزی شود.

۸- تصمیم اخذ شده باید دقیق‌ترین ابزارهای راستی‌آزمایی را فراهم آوردو ظرف چند روز اجرای آنها آغاز شود. این ابزارها باید شامل مکانیزمی برای تضمین بازرسی فوری از تمام سایت‌ها باشد.

۹- در تصمیم اتخاذ شده، باید وظایف دبیر فنی سازمان منع تسلیحات شیمیایی،مشخص شده و منابع تکمیلی مورد نیاز وی برای اجرای تصمیم دیده شوند؛ بالاخص منابع فنی و انسانی و از کشورهای دارای قابلیت‌های لازم بخواهد تا در این مسیر یاری رسانند.

۱۰- بر اساس این تصمیم، سازمان فوق موظف خواهد بود هرگونه عدم تطابق را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت گزارش دهد.

ضمیمهB :چارچوب مشترک برای نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه

فدراسیون روسیه و ایالات متحده آمریکا در خصوص لزوم نابودی هرچه سریع‌تر سلاح‌های شیمیایی سوریه به توافق رسیده‌اند تا بدین‌وسیله خطرمتوجه مردم سوریه کاهش یابد. هر دو کشور آماده‌اند که توجه خود را در بالاترین سطح و منابع و حمایت خود را متوجه پایش و نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه توسط سازمان منع سلاح‌های شیمیایی نمایند؛ هم به صورت مستقیم و هم از طریق همکاری با سازمان ملل و کشورهای دیگر. این دو کشور توافق دارند که هدفی بلندپروازانه را برای نابودی تهدید از طریق عملکردی موثر تدوین کنند. هر دو کشور توافق دارند که ایجاد تصویری درست از وضعیت تسلیحات شیمیایی سوریه، می‌تواند به پیشرفت گزینه‌های نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه توسط دو کشور کمک کند که یکی از این گزینه‌ها می‌تواند نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه در خارج از مرزهای آن باشد. دو کشور در خصوص اهمیت نابودی فوری موارد ذیل توافق دارند :

۱- تجهیزات تولید

۲- تجهیزات مخلوط سازی و جمع‌آوری

۳-سلاح‌های مونتاژ شده و مونتاژ نشده و سیستم‌های پرتاب آنها

۴- موادشیمیایی تبدیل نشده به سلاح وترکیباتی که قابلیت تبدیل به سلاح شیمیایی رادارند.دراین خصوص ازرویکرد«هیبرید»استفاده می‌شودکه ترکیبی ازخارج کردن آنهاازسوریه ونابودی آنهادرخاک سوریه و انتخاب هریک، بسته به شرایط است. همچنین طرح جامدسازی مواد شیمیایی و نابودی آنها درسواحل سوریه نیز بررسی می‌شود .

۵- مواد و تجهیزات مربوط به تحقیق و توسعه سلاح‌های شیمیایی

دو کشورتوافق می‌کنند که از«ماتریس جهانی»برای طراحی یک برنامه قابل اجرااستفاده کنند.این ماتریس بامشاوره شوراهای عالی امنیت ملی دوکشورتدوین شده است.فدراسیون روسیه وایالات متحده ازنزدیک با هم وباسازمان منع سلاح‌های شیمیایی،سازمان ملل وطرف‌های سوری همکاری می‌کنندتاامنیت ماموریت پایش ونابودسازی تضمین شده والبته مسئولیت اصلی در این خصوص، متوجه دولت سوریه است.

ادامه دارد