«بیرون از گذشته، میان ایوان» نام رمانی است از مهری بهرامی. این رمان روز سه‌شنبه، سوم مردادماه با حضور امیرعلی نجومیان، فرشته نوبخت و نویسنده رمان در مرکز فرهنگی شهر کتاب نقد و بررسی شد. نجومیان این رمان را استعاره‌ای بسط یافته درباره نوشتن دانست.
امیرعلی نجومیان رمان «بیرون از گذشته، میان ایوان» را اثری جسورانه معرفی کرد و گفت: «این کتاب نوشته زنی است که درباره زنان می‌نویسد، اما نویسنده به موضوع‌هایی می‌پردازد که نویسندگان زن ایرانی وارد آن حوزه نمی‌شوند. کتاب استعاره‌ای است بسط یافته درباره نوشتن. نوشتن برای زن بودن و زن بودن برای نوشتن غایتی است که نویسنده در ذهن دارد. در ادبیات ایران کسی در این سطح به این ایده و به بخش‌های مغفول زنانگی در ادبیات فارسی نپرداخته است.
نجومیان با اشاره به اینکه شخصیت‌های این رمان از میان صفحه‌های کاغذ بیرون می‌آیند و دوباره به میان صفحه‌ها باز می‌گردند، یادآور شد: بحث تمام نشدگی با نیمه تمامی از موضوع‌های اصلی رمان است. نویسنده تلاش می‌کند جنبه‌هایی بیان نشده از کیستی زنان ایرانی را بیان کند. تمام جسارت‌هایی که از زن در یک گفتمان سنتی گرفته می‌شود در شخصیت «پری» تجلی می‌یابد و در گفت‌وگوی پری با نویسنده، داستان پیش می‌رود. در روند همین گفت‌وگوست که ما نویسنده را هم می‌شناسیم.
او با بیان اینکه شخصیت‌های زن زیادی از دل داستان‌های رمان بیرون می‌آیند و در فرصتی کوتاه به بیان داستان خودشان می‌پردازند، گفت: اینها زنان رها شده‌ای ‌هستند که هرگز نوشته نشده‌اند. شخصیت‌های این رمان درگیر فقدان هستند و ایوانی که در رمان هست همان صحنه زندگی است. نویسنده از همان ابتدا نشان می‌دهد که می‌خواهد داستانی ضد داستان‌های پریان بنویسد. در داستان‌های پریان زن در نسبت با مرد به عنوان جنس دوم معرفی می‌شود و همین داستان‌ها کلیشه‌های جنسیتی را در ذهن کودکان تثبیت می‌کنند. نویسنده رمان «بیرون از گذشته، میان ایوان» دنبال واقعیت زنانگی است؛ زنانگی واقعی، نه آن زنانگی که مرد می‌سازد. آرمانی کردن زن بزرگترین اجحاف صورت گرفته در حق زنان است. وقتی زن را به عنوان فرشته معرفی می‌کنیم، او را از انسان بودن خلع کرده‌ایم. نویسنده ما دنبال زن و زنانگی طبیعی است.
فرشته نوبخت نیز درباره رمان گفت: این رمان داستانی است درباره نوشتن و نوشتن مفهوم اصلی آن است. شخصیت اصلی کتاب تصمیم می‌گیرد داستان‌هایی را که پیشتر نوشته است بازنویسی کند.
او ناتمامی را در خودش به کمال می‌رساند و می‌خواهد بر یک نقص وجودی نقطه پایان بگذارد. در این کار وجوه متعددی هست: نخست شخصیت محور بودن رمان، دوم، مسأله موقعیت و دست آخر ساختار و فرم کلی اثر.
نوبخت با بیان اینکه فضای رمان به شدت سوبژکتیو است، افزود: به نظر می‌رسد راوی در خوابی طولانی و عمیق به سر می‌برد، خوابی که گاه به کابوس بدل می‌شود.
رویدادها از صافی ذهن راوی رد می‌شوند و پا به متن می‌گذراند و فضای کتاب فرا واقعی است. درباره شخصیت نویسنده هم هیچ اطلاعاتی، چه مستقیم و چه غیرمستقیم داده نمی‌شود. شخصیت‌های فرعی داستان کمک می‌کنند که ما به شخصیت اصلی نزدیک شویم و از رنج‌ها و مصائب وی آگاهی بیابیم. نوشتن برای نویسنده ابزاری است که با کمک آن ناتمامی درونش را کامل یا برطرف کند؛ اما همین ابزار دست آخر به مانع بدل می‌شود.
مهری بهرامی نویسنده کتاب نیز گفت: به گمانم این کتاب بیش از آنکه مورد توجه زنان باشد، توجه مردان را جلب کرده است. اما اگر خواننده‌ای کتاب مرا انتخاب کند و بخواند، به احترام او برمی‌خیزم. برایم مایه خرسندی است که مردان ایرانی این کتاب را خوانده و درباره زنان ایرانی دانسته‌اند.
من سال‌هاست که دغدغه این‌گونه نوشتن را دارم. همیشه هم دوست دارم تا جایی که می‌شود کوتاه بنویسم. ایجاز نویسی برای من بسیار اهمیت دارد.
نویسنده رمان خاطرنشان کرد: بخشی از نوشته‌های ما مربوط می‌شود به جهان زیست ما و بخشی دیگر به مربوط می‌شود به تجربه‌های زبانی‌ای که باید کسب کنیم.
باید بتوانیم روایت را طوری بگوییم که دیگری نگفته باشد و این یکی از سخت‌ترین بخش‌های کار است.
من اگر چه نتوانم در اقیانوس شنا کنم، می‌کوشم آب را در حد یک لیوان تجربه کنم. محدودیت من را وادار به کوتاه‌نویسی می‌کند. وقتی به جزئیات چیزی می‌پردازم، همان را بسط و گسترش می‌دهم. هر جزئیاتی برای خودش جهانی است.
در ابتدای نشست علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر کتاب گفت: این رمان درباره زنان و مسائل زنان است. راوی قصه هم زنی است که میان ایوان اکنون نشسته است و پنجره‌ای به گذشته و حال زنان داستان گشوده است. مردان در این قصه حضور کمتری دارند.
این داستان فرمی تازه دارد. معلوم نیست سرنوشت شخصیت‌ها با راوی یکی شده یا سرنوشت راوی با شخصیت‌ها، فرم داستان در خواب «پری» نهان و آشکار است.