مراسم نکوداشت دکتر محمد محمدی گرگانی از استادان برجسته حقوق عمومی و حقوق شهروندی به همت خانه اندیشمندان علوم انسانی با حضور ضیایی بیگدلی، سید فاطمی، محمد‌هاشمی، سید قاسم زمانی، سید منصور میرسعیدی و محمدرضا ویژه و سید محمود دعایی برگزار شد.
به گزارش ایبنا، محمدجواد غلامرضا کاشی در این نشست با اشاره به سابقه آشنایی با محمدی گرگانی گفت: من از سال ۶۱ تاکنون افتخار شاگردی و دوستی با ایشان را دارم. از ۱۰ ماه پیش که قرار شد این مراسم برگزار شود، همزمان «هستی متن مقدس» ایشان منتشر شد و این کتاب را مطالعه کردم و پس از آن تصور کردم که دوباره متن اقبال لاهوری را بخوانم و باز آن را با اثر محمدی گرگانی مطابقت دهم.
وی ادامه داد: پس از مطالعه دوباره «هستی متن مقدس» متوجه شدم این کتاب تقلیل به اقبال لاهوری نیست و انعکاس بخشی از شخصیت و درون محمدی گرگانی است که در این کتاب انعکاس یافته است و در واقع پاسخ به سوال مهمی است که همه ما با آن مواجه هستیم. این کتاب خلاصه کلمه تعادل است و تولید یک سوژه مسئول سیاسی که به حسب انگیختارهای درونی خودش عمل می‌کند. این نگاه سوژگی در مقابل چند الگوی دیگر است که امروز با آن مواجهیم.
این استاد دانشگاه در همین باره توضیح داد: نخست سوژه‌ای است که انزوا می‌جوید و از همه پیرامون خودش در پرتوی این دوری احساس خرسندی می‌کند. فضای شهری سیاسی این الگو از زندگی را موجه کرده و به نوعی عمل کرده است که این الگو از زندگی را در بین جوانان تشویق می‌کند اما محمدی گرگانی در این کتاب نشان می‌دهد که ما نمی‌توانیم از زمینه هستی‌شناسی دوری کنیم. سوژه دیگر، سوژه ایدئولوژیک است که براساس منظومه ای از ضرورت‌های تاریخی خودش را به منزله جزئی از یک ضرورت تاریخی می‌یابد و خود را بخشی در یک کل می‌داند این سوژه مسئولیت سیاسی دارد و کنش سیاسی می‌کند اما از انگیختارهای درونی او حاصل می‌شود. در مقابل این دو سوژه دو الگوی سوژه دیگر هم وجود دارد که محمدی گرگانی در این کتاب آن دو الگو را هم نقد می‌کند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: الگوی دیگر الگویی است که در آن خرد خودش را تغییر می‌دهد و سوژه دیگری که در آن لذات خودش تغییر پیدا می‌کند. در کتاب از این دو سوژه هم دوری شده است. در واقع محمدی گرگانی در این کتاب پیشنهاد می‌کند که تعادل باید بین حالات عقل و لذت ایجاد شود و در این حالت است که فرصت رستگاری برای انسان به‌وجود می‌آید. نقطه تعادل‌بخش یک تجربه باطنی از یک هستی عالم است.
محمدی گرگانی در این کتاب تئوری اقبال لاهوری را پرورش می‌دهد. همانگونه که او می‌گوید جهانی وجود دارد که در آن سازمان و تعادلی است و شیفتگی و عشق ارزش این جهان است و عشق آدمی نقطه اتصالی است که فرد را به این حلقه پیوند می‌دهد.
این استاد علوم سیاسی با بیان اینکه محمدی گرگانی در این کتاب حیات سیاسی خود را اینگونه بازتعریف می‌کند، عنوان کرد: حیات سیاسی در این اثر رسالتی است که هر فرد براساس تجربه درونی خود انجام می‌دهد تا زمانی که تعادل در عرصه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و … در درون فرد حاصل نشود در بیرون نیز چنین اتفاقی صورت نمی‌‌گیرد به عبارت دیگر تعادل درونی مشروط به جدال بیرونی است.
اکبری، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در بخش دیگری از این نشست با اشاره به سجایای اخلاقی محمدی گرگانی عنوان کرد: گاهی ارزش‌ها و اصول در افراد متجسد می‌شود و محمدی گرگانی مصداق یکی از این افراد است اگرچه برخوردهای بسیاری اعم از سرکوب و تشویق با او شده ولی او هیچگاه نه از کف زدن و نه از اعتراض به وجد آمده است و این از درون او نشأت گرفته است.
وی در پایان گفت: آرمان، عدالت، آزادی و معنویت تنها واژگان نیستند و زندگی دارند و امثال محمدی گرگانی کسانی هستند که برای فردای ایران مصداق آرمان متجسد هستند که بدون آنها تصور زندگی سخت است.
محمدرضا ضیایی بیگدلی در این مراسم با بیان اینکه برگزاری مراسم نکوداشت بزرگان علم و اخلاق در جامعه ضروری است گفت: برگزاری این مراسم باید مورد حمایت نهادهای مدنی و دانشگاه‌ها قرار گیرد. یکی از این استادان استاد محمد محمدی گرگانی است که تلاش‌های زیادی را در راه پاسداشت از آزادی، حقوق بشر و قانون انجام داده است. ایشان علاوه بر اینکه مروج نواندیشی دینی و شارح نهج‌البلاغه نیز بوده، پایدار به اصول و ارزش‌های والای اسلامی است. وی ادامه داد: تسلط او به حقوق اسلامی، حقوق بشر، حقوق عمومی و… یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که او را متمایز ساخته است.
ضیایی بیگدلی درباره سجایای اخلاقی این استاد دانشگاه نیز عنوان کرد: محمدی گرگانی از لحاظ ویژگی‌های اخلاقی بی‌نظیر و کم نظیر است و دوستان و همکاران وی صدق این ادعا را تایید کرده‌اند. بازنشستگی زود هنگام و حتی غیر قانونی او در دانشکده حقوق و علوم سیاسی موجب شد که او چندین سال از تدریس در این دانشکده که مهد اولیه او بوده محروم شود، هر چند در این مدت برخی از دانشگاه‌های دیگر از علم او خوشه‌ها چیدند اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید بار دیگر از ایشان به عنوان استاد مدعو برای تدریس در این دانشکده دعوت به عمل آمد.
وی افزود: شخصیت والا و منحصر به فرد ایشان گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی را بر آن داشت تا از ایشان تقدیر کند و به همین منظور فراخوان غیررسمی برای دریافت مقالات داده شد و در نهایت ۴۶ مقاله دریافت شد که با عنوان «از حق مداری تا حکومت قانون» که متناسب با ویژگی‌های شخصیتی وی است به چاپ رسید.
حمیدرضا علومی یزدی، معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در بخش دیگری از این مراسم با بیان اینکه محمدی به دانشجویانش درس چگونه زیستن را یاد داده است، گفت: او بیش از اینکه معلم برجسته حقوق باشد و درس نهضت‌های اخیر را به دانشجویان تدریس کند آن چیزی که او را در میان دانشجویانش ماندگار کرده است درس انسانیتی است که با سیره و اخلاقش به دانشجویانش داده است. وی ادامه داد: ما نیز به عنوان همکاران جوان‌تر همیشه از نصایح ایشان و شیوه نگرش‌اش به کلاس و دانشجویان استفاده کردیم و همان‌طور که گفتم آن چیزی که دانشجویان را بیشتر به دنبال ایشان کشیده است بیش از آنکه دانش ایشان باشد منش و رفتارشان است.
مریم میرمحمد صادقی، فارغ‌التحصیل دکتری حقوق و از شاگردان محمدی گرگانی نیز در بخش دیگری از این نشست با تاکید بر اینکه همه ابعاد شخصیتی این استاد حقوق با یکدیگر رشد کرده است، بر تسلط و نگاه ویژه وی به قانون، حقوق بشر و کرامت انسانی تاکید کرد.
وی با اشاره به آرامش درونی محمدی گرگانی گفت: ایشان حتی برای نوشتن کتاب‌هایش نیز هیچ‌گاه شتاب ندارد و هر چه سنش بیشتر می‌‌شود، جوان‌تر می‌شود. در پایان این مراسم پس از رونمایی از کتاب “از حق مداری تا حکومت قانون” هدایایی به همراه تقدیرنامه توسط دانشگاه علامه طباطبایی و خانه اندیشمندان علوم انسانی به استاد محمدی گرگانی تقدیم شد.
از حق مداری تا حکومت قانون
از حق مداری تا حکومت قانون، مجموعه مقالات اهدایی به استاد دکتر محمد محمدی گرگانی به اهتمام دکتر محمد رضا ضیایی بیدگلی از سوی انتشارات گنج دانش در ۷۲۸ صفحه منتشر شد.
کتاب حاضر با دیباچه ای از دکتر ضیایی بیدگلی آغاز می شود. وی در این دیباچه نوشته است: دکتر مهمد محمدی گرگانی عمر پر برکت خود را در راه ترویج آزادی و حقوق بشر و پاسداری از قانون، به ویژه قانون اساسی و اصول بنیادین مندرج در آن سپری ساخته است. وی طرفدار سرسخت نواندیشی دینی و مروج تفاسیر به روز آیات قرآنی و شارح مترقی گفتار امام علی(ع) در نهج البلاغه و به طور کلی، دینداری واقعی و پای بند به اصول و ارزشهای والای اسلامی است. جنبه دیگر شخصیت او را باید در تسلط فزاینده اش به علم حقوق، مخصوصا حقوق اساسی، حقوق بشر و در کل، حقوق عمومی به عنوان استاد شاخص این رشته و توانایی بسیارش در تدریس و آموزش آنها به دانشجویان در کلاس‌های درس یافت. در مجموع شخصیت استاد چند وجهی است: وجه علمی، وجه سیاسی، وجه اخلاقی و وجه مذهبی که آمیخته ای از آنها وجوه او را خاص و متمایز کرده است.
کتاب از حق مداری تا حکومت قانون را می توان از دو جهت طبقه‌بندی کرد. یکی از حیث موضوعی و دیگری از جهت شان و مقام علمی نویسندگان مقالات و دلنوشته‌ها. در بخش اول سلوک استاد که مقالاتی درباره دکتر محمدی گرگانی، بخش دوم: حقوق بشر، بخش سوم: حقوق اساسی، بخش چهارم: حقوق عمومی، بخش پنجم: حقوق بین الملل، بخش ششم: حقوق جزا.