قدیمیترین نرگس زارهای ایران متعلق به شهرستان بهبهان در شرق خوزستان است که قدمت آن به دوران قبل از میلاد مسیح بازمیگردد و درحال حاضر برای حفظ بقای خود به توجه ویژه مسئولان نیاز دارد و هم اکنون در فصل گلدهی چشم انتظار گردشگران است. گلدهی نرگس همه ساله از نیمه دوم سال آغاز و تا پایان بهمن و گاهی نیز نیمه اول اسفند ادامه دارد.
به گزارش مهر، گل نرگس را میتوان در دشتها و کوهپایههای زاگرس، در استانهای ایلام، لرستان، خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد مشاهده کرد.
این گل رتبه نخست جشنواره گل هلند (سال ۱۹۹۲ میلادی) را به خود اختصاص داده و در سال ۹۳ نیز به ثبت ملی رسیده است.
در متون باستانی از نرگس با عنوان نارسیسوس یا نارسیس نام برده شده و در یکی از سرودههای بسیار باستانی هومری قرن هفتم یا هشتم پیش از میلاد درباره آفرینش همین نام سخن به میان آمده است. از آنجا که گلها همواره شگفتی و شادیآور بودهاند و در باور همه انسانهای دوران باستان و امروز قدرت بیهمتای خالق را در ذهن پرورش میدهند، پیوند دادن گلهای زیبا به خدایان امری عادی است.
در نرگس زارهای بهبهان چهار نوع گل نرگس شناسایی شده که نرگس «شهلا» وسعت بیشتری را در این مناطق به خود اختصاص داده است. از انواع دیگر گل نرگس میتوان به «پُرپر» یا «شصتپر»، «پنجه گربهای» و «مسکین» اشاره کرد.
براساس گفتههای باغداران بهبهانی تا سال ۱۳۵۰ در بهبهان بیش از ۷۰۰ هکتار مزرعه کشت گل نرگس وجود داشته که هماکنون در بهترین حالت به ۷۰ هکتار میرسد. در دهه ۴۰ تعدادی هلندی با مراجعه به نرگسزارهای بهبهان مقداری از پیازهای نرگس را بهمنظور تکثیر به هلند انتقال دادند و اقدام به پرورش این گل کردند. بر روی هر شاخه گل نرگس ۲ تا ۱۰ شکوفه گل و گاهی تا بیش از ۲۰ شکوفه مشاهده میشود. هلندیها بهخاطر علاقه به گل نرگس نام یکی از خیابانهای خود را بهبهان نامگذاری کردهاند.
به گزارش تبیان در اکتشافاتی که در سال ۶۱ از منطقه تاریخی ارجان بهدست آمد، به مستنداتی برخورد شد که قدمت گل نرگس بهبهان را مشخص میکرد، به این صورت که بر روی لباس مومیایی کشف شده، دکمههایی با نقشی شبیه به گل نرگس ساخته شده بودند.
این مومیایی به «کیتین هوتران» پادشاه عیلامی که در دوره عیلامی نو در ارجان یا همان بهبهان کنونی میزیسته، تعلق داشت. بر همین اساس با قاطعیت میتوان اعلام کرد که اصیلترین و باکیفیتترین گل نرگس با قدمت ۵۰۰۰ سال متعلق به نرگسزارهای بهبهان است.
دعای امام رضا برای گل نرگس
طبق روایات تاریخی اهالی بهبهان هنگام عبور کاروان امام رضا (ع) از این شهر یک دسته گل نرگس به ایشان هدیه کردند و امام رضا (ع) نیز برای تداوم کشت این گل در این شهر و عطرآگینتر بودن آن دعا کردند.
در کتاب «مطلع الشمس» اعتمادالسلطنه میخوانیم که حاکم شیراز با دیدن نرگسزارهای بهبهان، از این گل خوشش آمد و دستور داد تا آن را به شیراز بیاورند و در آنجا کشت کنند.
گل نرگس برخلاف بسیاری از گلهای دیگر تابستان به خواب میرود و در زمستان گل میدهد ضمن اینکه بسیار کم توقع است و نیاز به آبیاری ندارد و حتی با آب باران نیز سبز میشود و گل میدهد. این گل یکبار کاشته میشود و برای همیشه و تا زمانی که از ریشه کنده نشود، گل میدهد که به این دلیل بهلحاظ اقتصادی برای کشاورزی بسیار بهصرفه است.
طبق اظهار نظر پزشکان، افراد مبتلا به آلزایمر، با بوییدن این گل امکان درمان پیدا میکنند. تا پیش از انقلاب و تسطیح اراضی برای کاربریهای مختلف، بهبهان بیش از ۳۰ نرگسزار داشت که این تعداد هماکنون به پنج مزرعه رسیده است. بزرگترین نرگسزار بهبهان متعلق به اداره منابع طبیعی است.
با توجه به اینکه کاشت گل نرگس سهم قابل توجهی در ایجاد اشتغال منطقه دارد، میتوان با اندک حمایتی در این زمینه برای یکهزار نفر اشتغال ایجاد کرد. در حال حاضر بهدلیل کمتوجهی به گل نرگس، این گل در بیشتر نقاط کشور به نام نرگس شیراز عرضه میشود که به همین دلیل خریداران، جذب باغات گل نرگس استان فارس میشوند.
چند شغله بودن تولیدکنندگان گل نرگس، عدم بازاریابی مناسب، عدم خرید گل از سوی دولت، دریافت هزینههای فراوان از صاحبان مزارع، عدم توجه به جنبههای گردشگری و فقدان نهادی حمایتی و پژوهشی ویژه گل نرگس از جمله دلایل عدم معروفیت این گل است.
code