شاه بلوط آبی چینی در اصل شاه بلوط نیست، بلکه غده خوراکی نوعی گیاه آبزی است. این غده که به اندازه گردو است مدور با رأسی تیز است و پوستی سفت، ولی کاغذی و به رنگ قهوه ای دارد که مغزی ترد و سفید آن را در بر می گیرد. چه به صورت خام و چه به شکل پخته مصرف شود، مغز بافتی ترد و شکننده دارد که شبیه به سیب زمینی خام است و مزه آن نیز لطیف و تقریباً شیرین است.
شاه بلوط آبی به خانواده Cyperaceae تعلق دارد و نام علمی آن Eleocharis dulcis است. واریته های زیادی از شاه بلوط آبی چینی وجود دارد، ولی فقط تعداد کمی از آن ها کشت می شوند. واریته چینی آن، «هون ماتی» به خاطر اندازه و شیرینی اش شناخته شده است. نوع فلوریدا که از نوع چینی اشتقاق یافته است، بزرگتر است، ولی مزه ملایم تری دارد. نوع دیگر شاه بلوط آبی میوه گیاهی آبزی به نام Trapa natans است که با شاه بلوط آبی چینی ارتباطی ندارد.
شاه بلوط آبی چینی بومی خاور دور است و در بسیاری از نقاط هند، جنوب شرق آسیا، گینه نو، شمال استرالیا و پلی نزی رشد می کند، اگر چه به طور عمده در چین و ژاپن برای مصرف غذایی به مقدار زیاد کشت می شود، در میان مردم این دو کشور به عنوان گیاهی دارویی مصرف می شود. تلاش هایی صورت گرفته است تا در ایالت فلوریدای ایالات متحده نیز به طور مستمر کشت شود، ولی در سطح تجاری هیچ گونه کشتی از این محصول در این کشور صورت نگرفته است.
گیاه شاه بلوط آبی ظاهری شبیه به علف دارد و در مرداب های آب شیرین یا تالاب های کم عمق رشد می کند. برگ های شبیه به نی آن ساقه هایی توخالی به رنگ سبز روشن هستند که تا ارتفاع ۳ فوت رشد می کنند. این گیاه بهترین میزان رشد را در خاک غنی و حاصلخیز و ساییده شده دارد که روی آن را ۶ اینچ آب پوشانده است. در بهار کاشته می شود و با تولید ریزوم های منتشر شونده در سراسر فصل تابستان تکثیر می شود.
طی روزهای پایانی پاییز، برگ ها زرد می شوند و در انتهای ریزوم ها شاه بلوط ها شکل می گیرند. در عرض ۳ تا ۴ هفته، برگ ها می ریزند و ساقه های پیاز مانند گیاه آماده برداشت هستند. برخی پرورش دهندگان شاه بلوط آبی معتقدند که قرار دادن این گیاه در معرض سرما سبب خوش مزه تر شدن آن می شود. شاه بلوط های آبی چینی را با دست می چینند یا از چنگال هایی برای کندن آن ها از پایین ساقه استفاده می کنند تا غده خوراکی یا همان شاه بلوط زخمی نشود.
شاه بلوط های آب شیرین باید سفت باشند. می توانیم پس از خرید آن ها را در کیسه های کاغذی قرار دهیم و تا دو هفته در یخچال نگهداری کنیم. درست پیش از مصرف کردن باید آن ها را بشوییم و پوست بگیریم. برای جلوگیری از تغییر رنگ در اثر تماس با هوا، شاه بلوط های آبی پوست گرفته شده یا بریده شده را اگر نمی خواهیم بلافاصله طبخ کنیم می توانیم در آب مخلوط شده با آب لیمو قرار دهیم. شاه بلوط های آبی کنسرو شده را می توانیم در آب تازه در یک ظرف در بسته تا یک ماه نگهداری کنیم، به شرط آن که هر روز آب آن ها را عوض کنیم. هم به صورت خام و هم پخته مصرف می شوند. می توانیم آن ها را به همراه دیگر موادی که به صورت تفت داده شده مصرف می شوند تفت دهیم یا در تهیه سوپ، خوراک و در غذاهای گیاهی به همراه سبزیجات دیگر از آن ها استفاده کنیم. برای افزودن به سالادها یا دیگر غذاهای سرد هم به صورت خام و هم پخته (به مدت ۵ دقیقه) مصرف می شوند.
شاه بلوط آبی خام منبع خوبی از پتاسیم و ویتامین B6 به شمار می رود. این گیاه برای قطع اسهال مفید است.جهت رفع اختلالات صفراوی و درمان التهاب و ورم لوزه از این گیاه استفاده می‌ شود.این گیاه تصفیه‌ کننده خون است.

*منبع:
-Encyclopedia of Herbal Medicine;Andrew Chevallier; DK; 3rd edition edition July, 2016
*عکس ها از: wikimedia

code