کفش تبریز با شهرت جهانی به دلیل رکود اقتصادی از یک سو و هجمه کفش های چینی و قاچاق از سوی دیگر، با چالش های جدی مواجه است، اما تولیدکنندگان که سال ها از جان و مال خود دراین صنعت مایه گذاشته اند در تکاپوی احیا و تقویت جایگاه این صنعت در کشور هستند.
گزارش ایرنا، کفش تبریز به ویژه در بخش دست دوز، به دلیل مرغوبیت و ظاهر زیبا از شهرت جهانی برخوردار بوده و طبق اسناد معتبر قدمتی بالای پنج هزار سال دارد؛ نخستین کفش چرم تاریخ بشر با قدمت پنج هزار و ۵۰۰ سال اکنون در موزه کفش شهرداری تبریز نگهداری می شود که در روستای بیرق از توابع شهر “باسمنج” در نزدیک تبریز دوخته شده است.
اما بازار این محصول مهم اقتصادی که می توانست برای سال های سال تبریز، آذربایجان شرقی و منطقه شمال غرب کشور را از منافع و عواید اقتصادی سرشار منتفع کند، به دلیل برخی کم توجهی ها و بی رغبتی ها و همچنین نبود اهتمام جدی در مقابله با قاچاق این کالا، با مخاطراتی روبرو و طی سال های اخیر منجر به تعطیلی تعدادی از واحدهای تولیدی در این زمینه شده است.
در این میان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز آذربایجان شرقی به دلیل اهمیت موضوع و همچنین شهرت جهانی صنعت تولید کفش تبریز در میزگردی با حضور تعدادی از تولیدکنندگان این عرصه به ارزیابی وضع فعلی این صنعت و راهکارهای بهبود جایگاه آن در بازارهای داخلی و خارجی پرداخته است که ماحصل آن را می خوانید:
تولیدکنندگان کفش تبریز چه در بخش سنتی و چه در بخش صنعتی و مدرن در تکاپوی احیا و تقویت جایگاه این محصول و کالای ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی هستند و البته با تلاش هایی که صورت گرفته است، طی دو سال اخیر بازار کفش تبریز توانسته تا حدی در عرصه اقتصادی خودی نشان دهد.
یکی از تولیدکنندگان کفش تبریز که افزون بر ۶۰ سال در این عرصه فعال است، استفاده از فناوری روز دنیا و توجه به بحث آموزش را مهم ترین نیاز این صنعت دانسته و می گوید: باید اذعان کنیم که حداقل طی ۳۰ سال گذشته تولیدکنندگان کفش تبریز ورود جدی به عرصه فناوری و بهره مندی از دستاوردهای روز دنیا نداشته اند.
فتاح احمدی اظهار می دارد: باید توجه داشت که بی توجهی و بی رغبتی نسبت به بهره مندی از تکنولوژی به ویژه در زیباسازی تولیدات کفش، لطمات جبران ناپذیری به کفش تبریز می زند و باعث از دست رفتن بازارهای جهانی و حتی بازار داخلی می شود که آثار منفی آن مجموعه های اقتصادی منطقه را تحت شعاع قرار خواهد داد و تاکنون هم چنین بوده است.
این تولیدکننده می افزاید: همه مردم امروز به دنبال تنوع در کنار زیبائی در کفش هستند و وظیفه تولیدکنندگان است که بر اساس نظر و سلیقه مردم تولید کنند؛ توجه به این امر از رسالت های اصلی ماست و باید با تولیدات متنوع و زیبا که با بهره گیری از فناوری و ماشین ابزارهای مختلف و به روز دنیا میسر می شود، رضایت مشتری را جلب کنیم.
وی ادامه می دهد: خوشبختانه در تبریز نیروی انسانی مجرب و متخصص بسیاری وجود دارد که توانایی و مهارت تولید کفش هایی برای رقابت با کفش های ایتالیایی و ترکیه ای را دارند، اما برخی کمبودها در عمل صنعت کفش تبریز را با مشکل روبرو کرده که راهکار غلبه بر آن همت و عزم همگانی خود تولیدکنندگان برای ایجاد تحول در این عرصه است.
احمدی تعامل بیشتر بین تولیدکنندگان و فروشندگان، ایجاد ارتباط قوی با کشورهای دارای تکنولوژی کفش از قبیل ایتالیا ، آموزش و تامین مواد اولیه را از پیش نیازهای مهم رونق اقتصادی کفش تبریز بیان کرده و تصریح می کند: تمام عوامل این فرآیند باید در کنار هم و به موازات یکدیگر حرکت کنند و توان بازار کفش تبریز را ارتقا دهند.
وی با تاکید بر ضرورت استفاده از مواد اولیه مرغوب برای تولید باکیفیت کفش تبریز یادآور می شود: راهکار اصلی توسعه این صنعت بهره مندی از مواد اولیه از جمله چرم و چسب و البته ماشین آلات جدید است و باید پذیرفت که دیگر زمان آن است که خودمان دست به کار بشویم و انتظاری از دولت نداشته باشیم.
نامبرده نبود سرمایه در گردش و کمبودهای نقدینگی، حاکمیت دسته چک در معاملات و عدم حمایت اصولی دولت از این صنعت را از مشکلات اصلی کفش تبریز می داند و اظهار می دارد: البته بیان این مشکلات به هیچ وجه به معنی مطالبه سرازیر شدن تسهیلات بانکی به سمت کفش تبریز نیست، چون بهره مندی تولیدکنندگان از این تسهیلات با نرخ بالای ۳۰ درصد می تواند هر تولیدکننده موفقی را در مدت زمان بسیار کمی با ورشکستگی روبرو کند.
وی معتقد است: اگر تولیدکننده این عرصه با جان و دل برای تولید، فروش و عرضه محصولاتش تلاش کند، هیچ نیازی به وام های دولتی نخواهد داشت.
احمدی اضافه می کند: لازمه رسیدن به جایگاه واقعی صنعت کفش تبریز ایجاد یک برند جهانی، داشتن تخصص، شرایط روحی و روانی خوب، استمرار در کار، داشتن مهارت فنی و استفاده از مدل های متنوع و مردم پسند است که الحمدالله طی یکی دو سال اخیر بسیاری از دوستان در این راستا اقداماتی را شروع کرده اند که پیامدهای روشن و مفیدی به همراه داشته است.
یکی دیگر از تولیدکنندگان کفش تبریز با اشاره به مشکلات عدیده این صنعت، نوسازی تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز آن را مهمترین اولویت آن دانسته و می گوید: در حال حاضر اغلب تولید کنندگان کفش تبریز با ماشین آلات فرسوده اقدام به فعالیت می کنند که این موضوع برای ادامه حیات و حضور در بازارهای داخلی و خارجی یک چالش اصلی است.
صمد انصاری می افزاید: حدود ۳۰ سال است که صنعت کفش تبریز از بهره مندی از ماشین آلات روز دنیا غافل مانده و همین امر به تدریج سبب از دست رفتن بازارهای خارجی که روزگاری در اختیار ما بود، شده و حتی امروز در حال از دست دادن بازارهای داخل کشور هم هستیم که برای برون رفت از چنین وضعیتی در کنار همت و تلاش های صادقانه و جانانه تولیدکنندگان، به حمایت های دستگاه های مربوطه به شدت نیاز است.
وی مواد اولیه باکیفیت، نوسازی ماشین آلات صنعت کفش، به دست آوردن دانش فنی دنیا و کاهش تعرفه گمرکی واردات مواد اولیه و ماشین آلات کفش، آموزش نیروهای انسانی و تربیت کارگران مجرب را از نیازهای عمده صنعت کفش بیان و ابراز امیدواری می کند با همت تولیدکنندگان و حمایت دولت و اقدامات خوبی که اتحادیه کفاشان تبریز شروع کرده، شاهد توسعه و رونق صنعت کفش تبریز باشیم.
این تولیدکننده کفش با بیان اینکه بانک ها یکی از عوامل رکود حاکم بر اقتصاد کشور به ویژه صنعت کفش هستند، یادآور می شود: تسهیلات بانکی با سود بالا موجب شده تا نقدینگی از بازار و تولید به سمت بانک ها و موسسات مالی سرازیر شود. از سوی دیگر، برخی بانک ها از اختصاص تسهیلات بانکی برای نوسازی ماشین آلات خبر می دهند و این در حالی است که با سودهای بانکی بالا نمی توان سخن از حمایت به میان آورد و چنین ادعاهایی فقط در حد شعار است.
وی با تاکید بر حمایت دولت از نوسازی ماشین آلات صنعت کفش می گوید: اکنون اکثر ماشین آلات صنعت کفش فرسوده یا ماشین آلات نامرغوب چینی هستند که تولیدکنندگان برای نوسازی آن نیازمند تسهیلات بانکی هستند، اما با سودهای بسیار بالا و عدم تنفس لازم از سوی بانک ها به متقاضیان، عملا’ راه نوسازی بسته شده است.
انصاری اضافه می کند: دولت همان طوری که با سخت گیری و تعرفه بالای گمرکی برای واردات خودرو خارجی از صنعت خودروسازی داخلی حمایت می کند، باید در صنعت کفش هم چنین رویه ای را اتخاذ کند و با جلوگیری از ورود کفش های خارجی، حمایت عملی از کفش تبریز کند.
وی سهم بالای کارفرما در نظام بیمه تامین اجتماعی را از مشکلات دیگر صنعت کفش و تولیدکنندگان آن برشمرده و ادامه می دهد: این مشکل مانع استفاده از نیروی کار مجرب توسط صاحبان تولیدی ها می شود که در صورت حمایت دولت و بازنگری در سهم کارفرماها، می توان نیروهای مجرب بیشتری را جذب کار و نسبت به توسعه کسب و کار کفش تبریز اقدام کرد.
به گزارش ایرنا، رئیس اتحادیه کفاشان تبریز هم در این میزگرد تلاش برای نوسازی ماشین آلات با هدف احیای جایگاه کفش تبریز و رونق صادرات را از اهداف اصلی این اتحادیه بیان و اظهار می دارد: توان فعالان این بخش اقتصادی در تبریز بسیار بالاست، اما به دلیل نبود ماشین آلات جدید تاکنون آنگونه که باید در این زمینه موفقیت هایی هم حاصل نشده است.
جباریان فام گفت: در حال حاضر رایزنی های مختلفی برای انتقال دانش فنی سایر کشورها به خصوص ایتالیا به صنعت کفش تبریز انجام داده ایم که این مذاکرات موفقیت آمیز بوده است.
وی راه اندازی و ایجاد مرکز طراحی و تولید کفش ایرانی در تبریز که توافقنامه آن در سال ۱۳۹۴ بین اتحادیه کفاشان تبریز و سازمان توسعه و برنامه ملل متحد موسوم به «یونیدو» امضا شده است را مورد اشاره قرار داده و تصریح می کند: به دلیل تعلل برخی ارگان ها هنوز این توافقنامه به سرانجام نرسیده است. در حالی که بازار کفش ایرانی به ویژه کفش تبریز طی سال های اخیر با هجوم اجناس بی کیفیت اما با قیمت پایین تر خارجی به کشور با رکود مواجه شده و به تدریج تولیدکنندگان کفش ایرانی از گردونه چرخه تولید و صنعت کشور خارج می شوند، ایجاد و راه اندازی هر چه سریع تر مرکز طراحی و تولید کفش ایرانی در تبریز به عنوان قطب تولید کفش کشور امری لازم و ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
رئیس اتحادیه کفاشان تبریز افزود: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با وجود اینکه بیش از دو سال از توافقنامه مزبور سپری می شود، اما بنا به دلایل نامعلوم همکاری لازم را انجام نمی دهد و برهمین مبنا با وجود آماده شدن شرایط، هنوز مرکز یاد شده فعال نشده است. این در حالی است که به دلیل قرارداد منعقد شده با سازمان “یونیدو” ایجاد مرکز طراحی و تولید کفش ایرانی هیچ هزینه ای برای کشور ندارد و برخی از هزینه های جانبی هم توسط دستگاه های مختلف اجرایی آذربایجان شرقی حل و فصل شده است.
به گفته وی، راه اندازی مرکز فوق می تواند نقش بسزائی در انتقال دانش فنی و نوسازی ماشین آلات و تجهیزات صنعت کفش تبریز داشته باشد.
یک فعال دیگر صنعت کفش و از تولیدکنندگان این عرصه هم بر لزوم ایجاد و راه اندازی شهرک صنعتی تولید کفش تبریز تاکید و اظهار می دارد: سال قبل در این رابطه تصمیماتی ازسوی دولت و استانداری اتخاذ شد، اما تاکنون هیچ خبری نیست، در حالیکه اگر اقدامات اولیه آن آغاز می شد، امروز شاهد فعال بودن این شهرک بودیم که عواید و فواید فراوان اقتصادی برای استان داشت.
صمد گل محمدی می افزاید: بدون تردید راه اندازی شهرک صنعتی کفش تبریز می تواند موجب رونق این صنعت و بازیابی بازار از دست رفته داخلی و خارجی شود، زیرا فعالیت در چنین شهرکی علاوه بر مزیت های خاص اقتصادی و کاهش هزینه های تولید، موجب هم افزائی تولیدکنندگان این عرصه و بهبود فضای کسب و کار در کنار ایجاد همکاری با کشورهای صاحب سبک از جمله ایتالیا می شود.
وی تبلیغات را از حوزه های فراموش شده صنعت کفش تبریز می داند و می گوید: با وجود اینکه کفش برای تبریز یک برند و نماد به شمار می رود، اما هیچگاه تبلیغات این صنعت به اندازه سایر نمادها و کالاهای شهر از جمله آجیل و خشکبار، مواد غذائی و صنعت شکلات و شیرینی نبوده است.
این فعال صنعت کفش ادامه داد: آنچه تبلیغات مناسب و حرفه ای یک کالا در محیط های شهری، مکان های پرجمعیت و پر رفت وآمد و به ویژه از جمله فرودگاه ها، ترمینال ها و ایستگاه های راه آهن می تواند انجام دهد، شاید روزها و سال ها حرف زدن و از مزیت های آن کالا گفتن نتواند به سرانجام برساند.
وی با ابراز تاسف از اینکه تاکنون هیچ قدمی برای تبلیغات کفش تبریز از سوی تولیدکنندگان و دولت حتی در آستانه رویداد تبریز ۲۰۱۸ برداشته نشده است، گفت: آیا جای این صنعت و هنر اقتصادی تبریز در برنامه های تبریز ۲۰۱۸ خالی نیست؟
گل محمدی رفع مشکلات موجود در عرصه صنعت کفش تبریز را نیازمند عزم ملی و تلاش همگانی دانسته و یادآور می شود: مشکلات عدیده ای در این زمینه وجود دارد که موجب شده تا صنعت کفش نتواند به سمت توسعه و بازپس گیری بازار از دست رفته حرکت کند که اگر سیاست های بی توجهی همچنان ادامه یابد، امیدی به بهبودی وضعیت کنونی نیست.
وی یادآور می شود: برای توسعه صنعت کفش تبریز باید خود تولید کنندگان همت کنند، چون برخی از مشکلات موجود به دست خود تولیدکنندگان قابل حل بوده و باید به سمت نوآوری و ایجاد تنوع در تولیدات برویم و از تکنولوژی روز دنیا بهره بگیریم.
این تولیدکننده اضافه می کند: اگر خودمان به داد صنعت و تولید کفش نرسیم، همین فعالیت‌های موجود هم تعطیل خواهد شد و باید تلاش کرد تا موانع تولید رفع شوند و این کار با استفاده از دانش روز دنیا و حرکت به سمت نوآوری امکان پذیر خواهد بود تا درهای بازارهای داخلی و خارجی بتدریج برای این صنعت گشوده شود.
وی بهترین راهکار حمایت از تولید و دسترسی به بازارهای جهانی را برندسازی بیان کرده و می گوید: در این راستا تولیدکنندگان باید در جهت ارتقای کیفیت و مرغوبیت کالای خود تلاش کنند.
گل محمدی اضافه می کند: تولیدکنندگان کفش باید با بررسی مشکلات و یافتن راه حل و ایجاد راهکارهای جدید، با افزایش کیفیت و ایجاد تغییر و تحول در محصولات خود بازارهای داخلی و خارجی را حفظ و تقویت کرده و با ارائه محصولات با کیفیت، خریداران و بازار را جذب کنند که این امر شدنی است.
این فعال صنعت کفش با بیان اینکه صنعت کفش کاری سخت و طاقت فرساست که نیازمند عشق و علاقه است، ادامه می دهد: حقیقت این است که در حال حاضر فعالیت در عرصه تولید کفش با شرایط و مشکلاتی که وجود دارد، کاری سخت و پیچیده است و اگر علاقه و عشق در این کار نباشد، نمی توان در برابر مسایل و مشکلات دوام آورد.
وی ادامه می گوید: همین عشق و علاقه است که موجب شده تا علی رغم مشکلات متعددی که گریبانگیر کار تولید کفش است، به صورت جدی در کار تولید انواع کفش و عرضه آن به سراسر کشور و حتی صادرات ورود کرده و نتایج مطلوبی بگیریم.
رئیس اتحادیه کفاشان تبریز هم با تاکید بر نقش مهم تبلیغات در رونق صنعت کفش تبریز، با ارایه آمارهایی از وضع کفش تبریز در بازارهای داخلی و خارجی، از صادرات سالانه ۳ میلیون دلار به کشورهای روسیه، اوکراین، عراق، افغانستان و کشورهای حوزه خلیج فارس خبر داده و می گوید: به واقع این رقم نازل برای صادرات کفش تبریز با شهرت جهانی تاسف بار و قابل تامل است که با تبلیغات حرفه ای و رسانه ای می توان نسبت به افزایش این رقم اقدام کرد.
جباریان فام اضافه می کند: البته بر اساس آمارهای غیررسمی رقم صادرات تا ۱۵ میلیون دلار در سال هم می رسد، اما همین آمار برای کفش تبریز که می خواهد بازارهای داخلی و خارجی را در دست بگیرد، قابل قبول نیست و باید فکری اساسی برای بخش صادرات کرد.
وی با اشاره به تولید ۶۰ درصد مجموع کفش ایران در تبریز گفت: ۶۰ درصد کفش دست دوز کشور هم در تبریز تولید و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه و طبق آمارهای موجود سالانه ۹۰ میلیون جفت کفش در این شهر تولید می شود که رقم قابل توجهی است.
رئیس اتحادیه کفاشان تبریز یادآور می شود: حدود ۱۰ سال قبل تبریز در صدر صادرات کفش بود، اما به دلیل از دست رفتن بازارهای خارجی به خصوص بازار عراق و شهر موصل به دلیل حضور داعش این جایگاه روز به روز در حال از دست رفتن است.
وی از وجود ۴ هزار و ۸۳۰ واحد دارای پروانه کسب در حوزه کفش تبریز خبر داد و گفت: از این تعداد ۲ هزار و ۴۰۰ واحد در بخش تولید و یکهزار و ۴۰۰ واحد در حوزه فروش فعالیت دارند.
نامبرده همچنین تعداد واحدهای تولید کفش دست دوز تبریز را ۴۵ واحد اعلام کرده و در ادامه از وجود یکهزار و ۶۰۰ واحد بدون پروانه کسب در حوزه کفش تبریز خبر می دهد و می افزاید: در تلاش هستیم برای این واحدها هم با ارایه مشوق هایی پروانه کسب صادر کنیم.
وی می گوید: با وجود مشکلات فراوان در کفش تبریز، صنعتگران ما با عشق و علاقه همچنان سرپا ایستاده اند و باید قدردان همت والای آنها باشیم و بر همین اساس طی دو سال اخیر به همت تولیدکنندگان و فعالان صنعت کفش، شاهد رشد و رونق این صنعت هستیم.
جباریان فام ادامه می دهد: به لحاظ تنوع مدل، تحول اساسی در صنعت کفش تبریز ایجاد و پیشرفت های
خوبی در کفش زنانه و مردانه ایجاد شده است، به گونه ای که شاهد افزایش ۵۰ درصدی تولیدات باکیفیت و تنوع مدل بوده ایم.
وی شهرت جهانی کفش تبریز را به لحاظ استحکام بی مانند در سطح جهان اعلام کرده و در ادامه تنها راه برون رفت از رکود حاکم بر صنعت کفش را صادرات می داند و اظهار می دارد: بر همین اساس گام های اولیه با تشکیل اولین کنسرسیوم صادراتی صنعت کفش تبریز برداشته شده است و در نمایشگاه کفش روسیه در قالب پاویون اختصاصی کفش ایرانی شرکت کردیم که تجربیات خوبی کسب شد و در آینده نزدیک در بازارهای بغداد و دبی حضور جدی خواهیم داشت.
رئیس اتحادیه کفاشان تبریز با بیان اینکه کفش تبریز توان رقابت با کفش های ترک و حتی ایتالیا را دارد، اضافه می کند: صنعت کفش تبریز رقیب جدی کشور ترکیه است و بر همین اساس دولت ترکیه برای ورود کفش ایرانی ۷۰ درصد مالیات گمرگی دریافت می کند تا عملا نتوانیم صادرات کنیم، اما در صورت ایجاد بسترهای لازم و حذف مالیات گمرگی با رایزنی های مسئولان سیاسی و اقتصادی کشور، بازار شرق ترکیه را می توانیم کسب کنیم.
وی ۹۵ درصد کفش های ترکیه ای موجود در بازار تبریز را قاچاق اعلام و اظهار می دارد: متاسفانه برندهای ترک و خارجی پاساژها و مغازه ها را تصاحب کرده اند
و عملا هیچ اراده ای هم برای مقابله با آن نیست و باید برای حمایت از صنعت کفش ایران، دولت با قاچاق کفش به صورت جدی برخورد کند.
جباریان فام می گوید: متاسفانه حمایت های دولتی از این صنعت واقعی نیست و اخذ مالیات های بالا عملا مانعی بر سر راه توسعه صنعت کفش بوده است و در این میان بهترین راه برای توسعه صنعت کفش تبریز، ارتقای سطح آگاهی ها و حرکت با تکنولوژی روز دنیا و تولید براساس خواست و نظر مشتریان است.
تبریز – ایرنا