در نخستین قسمت از مبحث ترانه «الهة ناز» که شماره پیش ضمیمه در همین صفحه به چاپ رسید، برایتان گفتم که آهنگسازی این ترانه جاودانه با یکی از نوازندگان گمنام آن روزگار به نام «اکبر محسنی» بود که با ساختن این ترانه و اجرای آن توسط استاد بنان، نامش به سرزبان ها افتاد و کمپانی‌های صفحه پرکنی آن روزگار و نیز دیگر خوانندگان محاصره‌اش کردند و دیگر آثار او را اجرا کردند.
از جمله ترانة: «دیگر چه می‌خواهی»،«دل شکن»،«دخترک فال‌بین» و «دختر رامشگر» با صدای مرحوم استاد بنان، ترانه «مرا بوسه‌ای ده» با صدای اکبر گلپایگانی (با شعری از ابوالقاسم حالت)، ترانه «شوق دیدار» با شعری از خانم لعبت والا و ترانه «چه می‌شود؟» با شعری از معینی کرمانشاهی و هر دو با صدای کوروس سرهنگ‌زاده و چند ترانة دیگر.
ترانه «الهه ناز» در سال ۱۳۳۳ تولید شد و مدت آن برای صفحه‌های آن روزگار ۷ دقیقه و ۲۲ ثانیه بود و در بدو انتشار از رادیو مورد استقبال شدید مخاطبان و دوستداران صدای بنان قرار گرفت. شعر این آهنگ را «کریم فکور» ساخته بود و استاد روح‌الله خالقی که در آن روزگار رهبر ارکستر انجمن موسیقی ملی بود؛ آن را برای ضبط در استودیو تنظیم ارکستر کرد.
«الهه ناز» که بود؟
اگرچه مضمون ترانه «الهه ناز» یک مضمون عاشقانه به نظر می‌آید، ولی حاج اکبر محسنی آهنگساز این اثر وقتی سفارش ساخت شعر این آهنگ را به کریم فکور داده بود از او خواسته بود تا به نوعی کلمه ناز یا «ناناز» در این ترانه بیاید، زیرا در همان سال او صاحب دختری شده بود که نام او را «ناناز» گذاشته بود و دلش می‌خواست این ترانه را به او تقدیم کند و همین‌طور هم شد و با این حساب اکنون خانم «ناناز محسنی» باید ۶۰ سال داشته باشد و تقریباً همسن و سال ترانه «الهة ناز» است.
کریم فکور نیز برای این آهنگ ترانه بسیار ساده، غمگین و عاشقانه‌ای ساخت و پیام موردنظر آهنگساز را در ابتدای ‌آهنگ گنجاند و این اثر به دلیل برخورداری از یک طراوت و تازگی ویژه‌ای در آن روزگار؛ سخت مورداستقبال دوستداران صدای استاد بنان قرار گرفت و به جرأت می‌توان گفت که نوآوری‌ها و ابتکاراتی که اکبر محسنی برای نخستین بار در شیوة ساخت این ترانه بکار گرفت در ساخت چند تصنیف دیگر آن روزگار اثرگذار بود و باعث اقبال تشکل‌های موسیقایی به او شد؛ به طوری که او بعد از ساخت این ترانه به عضویت انجمن موسیقی ملی ایران درآمد و همنشین موسیقی‌دانان بدعت‌گذار و نوآور آن روزگار شد.
مردم هم تا قبل از پخش شدن این ترانه از رادیو، صدای بنان را در برنامه‌های سنگین و فاخر آن روزگار که تحت عنوان «گلهای جاویدان» پخش می‌شد می‌شنیدند، امّا این بار صدای او را همراه یک ترانه عامیانه و با زبان سادة مردمی شنیده بودند به همین دلیل از آن استقبال زیادی کردند.
نگاهی به زندگی و آثاراکبر محسنی
اکبر محسنی که به گفته خودش در طول زندگی ۴۰۰ کار موسیقایی و آهنگ ساخته و به صورت صفحه و نوار راهی بازار کرده بود، خودش نیز اقرار داشته که از میان ترانه‌هایش تعداد اندکی معروف شدند و بر سر زبان ها افتادند که از جمله آنها همین «الهه ناز» است.
او در مصاحبه‌ای که در مجله تماشا (ارگان رادیو تلویزیون ملی ایران در سالهای قبل از انقلاب) با خانم مهشید فرحبخش انجام داده بود و در شمارة ۶۹ آن مجله در بهمن سال ۱۳۵۱ به چاپ رسیده، گفته بود که فعالیت‌ موسیقایی‌اش را در واقع از سال ۱۳۴۰ و زمانی که از مأموریتش به عراق برگشته بود، آغاز کرده است.
او که از سال ۱۳۲۶ تا سال ۱۳۳۶ به طور مداوم با رادیو ایران همکاری داشت، علاوه بر ساخت شماری آهنگ، ساخت موسیقی برای چند فیلم فارسی آن روزگار را به عهده گرفت و به این ترتیب می‌توان گفت که اکبر محسنی یکی از نخستین سازندگان موسیقی فیلم در سینمای ایران بوده است و آهنگ‌هایی برای فیلم‌هایی چون واریتة بهاری، چهرة آشنا، زندگی شیرین است و «بلبل مزرعه» ساخت.
محسنی در عراق
سال ۱۳۳۶ وزارت فرهنگ وقت (ارشاد فعلی) تصمیم گرفت تعدادی از آهنگسازان را برای تدریس موسیقی و سرود در مدارس ایرانیان مقیم عراق برگزیند، که یکی از آنها اکبر محسنی بود و در عین حال به وی مأموریت داده شد که در طول خدمت خود در عراق، نسبت به یادگیری ساز عود (بربط) و جمع‌آوری تکنیک‌های نواختن آن اقدام کند تا بتواند در مراجعت به ایران این تکنیک‌ها را منتشر کند و یا تعلیم دهد.
بدین ترتیب او در مدت ۴ سالی که در عراق به سربرد، علاوه بر این که سرودهای میهنی و موسیقی را به کودکان ایرانی که در مدارس مخصوص ایرانیان در بغداد و کاظمین درس می‌خواندند، آموزش می‌داد؛ خود نیز مشغول یادگیری ساز عود شد و این ساز را از استادان معروفی همچون جمیل بشیر، سلیمان شکور، گل جمال وکیل (موسیقی دان ایرانی مقیم عراق) و حکمت فاضل عراقی به خوبی یاد گرفت و به جمع‌آوری تکنیک‌های مصری و عراقی در نواختن عود اقدام کرد.
ادامه دارد

code