شهاب‌های پراکنده یا شهاب‌های تصادفی
(sporadic meteors)به قدری عادی هستند که می‌توانیم سه یا چهارتای آن‌ها را تقریباً هر شب در آسمانی صاف و بدون ماه ببینیم. آن‌ها از هر نقطه ای از آسمان ظاهر می‌شوند و قابل پیش بینی نیستند.
این شهاب واره‌های کوچک می‌توانند از هر جهتی به زمین نزدیک شوند و به طور معمول با سرعتی بسیار بیشتر از سرعت مداری زمین، یعنی با سرعت ۱۸ مایل در ثانیه سیر می‌کنند.
سرعت‌های بالاتر از ۲۶ مایل در ثانیه هم معمول هستند. آن‌ها با چنین سرعتی می‌توانند از نیروی گرانشی خورشید بگریزند که این حاکی از سهمی‌یا شلجمی‌بودن مدارهای آن‌ها و درنتیجه بی انتها بودنشان است. سرعت ورود آن‌ها به اتمسفر طبق جهتی که در آن در حرکت هستند تغییر می‌کند. اگر می‌توانستیم قطب شمال را ببینیم، شاهد این می‌شدیم که قطب شمال در جهت خلاف عقربه ساعت به دور خورشید می‌چرخد، در حین این که زمین روی محور خود در حال گردش است. ما از بعد از ظهر تا نیمه شب در طرف عقبی زمین هستیم و پشت به جهت مداری آن قرار داریم. شهاب واره‌هایی که با سرعت ۲۶ مایل در ثانیه در جهت گردش زمین حرکت می‌کنند، در این فاصله زمانی خود را با زمین هماهنگ می‌کنند. آن‌ها با سرعت ۲۶ مایل در ثانیه به زمین برخورد می‌کنند. با سپری شدن شب، موقعیت ما روی زمین در حال چرخش به آهستگی تغییر می‌کند. تا فرارسیدن نیمه شب، به آسمان صبح وارد می‌شویم و رو به جهت حرکت مداری زمین قرار می‌گیریم، به حدی که موقعیت شهاب تغییر می‌کند. در موقعیت صبح زود، پیکر غول پیکر زمین سپر ما در مقابل شهاب واره‌هایی می‌شود که در خلاف جهت حرکت ما روی زمین در شتاب هستند. ولی بعد از نیمه شب، سویی از زمین که ما در آن قرار داریم به طور کامل رو به ذراتی قرار می‌گیرد که به آن برخورد می‌کنند. سپس باید سرعت شهاب واره‌ها را به حرکت مداری زمین اضافه کنیم؛ یعنی ۱۸ مایل در ثانیه به علاوه ۲۶ مایل در ثانیه که رقم باورنکردنی ۴۴ مایل در ثانیه را به ما می‌دهد.
شهاب واره‌هایی که با چنین سرعتی به اتمسفر زمین برخورد می‌کنند آن‌هایی هستند که نور بیشتری دارند و درخشان‌تر هستند که معمولاً از نیمه شب تا سپیده دم در آسمان دیده می‌شوند.شهاب‌های بیشتری در فاصله زمانی نیمه شب و سپیده دم قابل مشاهده هستند، چون در این ساعات از شبانه روز دو منبع وجود دارند: آن شهاب واره‌هایی که مستقیم به زمین برخورد می‌کنند و ما در آغاز شب آن‌ها را ندیدیم و شهاب واره‌هایی که با زاویه مشخصی از مدار زمین عبور می‌کنند و این مجال را به زمین می‌دهند که خودش را با آن‌ها هماهنگ کند. شهاب‌های پراکنده را در همه مواقع سال از نیمه شب تا سپیده دم می‌توانیم مشاهده کنیم.
بارش‌های شهابی
رصدکنندگان شهاب سنگ‌ها قرن‌ها است که متوجه شده اند ظهور بعضی از شهاب‌ها با تناوب معینی اتفاق می‌افتد که در زمان‌های قابل پیش بینی در طول سال سقوط می‌کنند. بر خلاف شهاب‌های پراکنده که از هر جهتی در آسمان و در هر زمانی از سال ظاهر می‌شوند، شهاب‌های قابل پیش بینی از ناحیه مشخصی از آسمان و در شب‌های معینی از سال خود را به ما نشان می‌دهند.
به علاوه، تعداد آن‌ها در هر نوبت بارش، از شهاب‌های پراکنده بیشتر است. دور از انتظار نیست که در هر ساعت یک جین شهاب یا بیشتر را شمارش کنیم. گاهی اوقات، هزاران شهاب در عرض یک ساعت از آسمان به زمین می‌بارند و سبب پیدایش مفهوم دیگری به نام «طوفان شهابی» می‌شوند.
*رزیتا ابراهیمی

code