عراق که سال گذشته هم یکی از بازارهای هدف کالاهای ایرانی شناخته می‌شد، پاییز امسال رتبه اول را بین کشورهای مقصد کالاهای ایرانی به‌دست آورده است؛ به گونه‌ای که در‌ ۸ماهه نخست سال جاری،یک پنجم صادرات ایران با ارزش بیش از ۶ میلیارد و ۷۵۷میلیون دلار به مقصد عراق است.

آمارهای مقدماتی گمرک از عملکرد هشت‌ماهه نخست سال جاری نشان‌ از هدف‌گیری عراق توسط صادرکنندگان ایرانی به‌عنوان مقصد اول کالاهای غیرنفتی دارد. بر این اساس حدود ۲۱ درصد از ارزش کل صادرات غیرنفتی ایران از بازار عراق به دست آمده است.

عراق که پیش از این هم به‌عنوان یکی از طرف‌های عمده تجاری ایران شناخته می‌شد، در سال جاری بیشتر مورد توجه صادرکنندگان بوده به‌طوری که در شهریور با پیشی گرفتن از امارات، به‌عنوان مقصد دوم کالاهای ایرانی و از مهر به‌عنوان مقصد اول توسط صادرکنندگان ایرانی انتخاب شد.

البته بررسی تغییرات ماهانه ارزش و رشد ماهانه صادرات به عراق در این هشت ماه، نشان‌دهنده همسو بودن این تغییرات با نوسانات نرخ ارز است، به‌طوری که بیشترین رشد ارزش صادراتی در اردیبهشت‌ با حدود ۹۵ درصد نسبت به فروردین بوده و پس از آن، کاهش ارزش صادراتی در خرداد را داشتیم.

بر اساس آمارهای مقدماتی گمرک در هشت ماهه نخست سال جاری ۴۶ر۲۱ درصد کل صادرات ایران به مقصد عراق بوده که بیش از ۶ میلیارد و ۷۵۷ میلیون دلار درآمد ارزی برای کشور به همراه داشته و نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۶۷ درصد رشد داشته است.

اصلی‌ترین کالاهای صادراتی به عراق در گروه کالایی «سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آن‌ها، مواد قیری، موم‌های معدنی» و «مواد پلاستیکی و اشیا ساخته شده از این مواد» قرار دارند که در مجموع حدود ۳۵ درصد کل کالاهای صادراتی ایران به عراق را تشکیل می‌دهند.

موضوع دیگری که در رابطه با تجارت خارجی با عراق قابل‌توجه است، سهم اندک این کشور در واردات به ایران است. در هشت ماهه نخست سال جاری ارزش واردات ایران از عراق حدود ۳۳ میلیون دلار بوده که این به معنای سهمی کم‌تر از یک درصد در بازار کالاهای خارجی کشورمان است. البته ارزش صادرات این کالاها نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش حدود ۴۳ درصدی همراه بوده است.

بخش عمده واردات ایران از عراق «سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آن‌ها، مواد قیری و موم‌های معدنی» است که حدود نیمی از ارزش صادرات عراق به ایران را که بیش از ۱۷ میلیون دلار است، تشکیل می‌دهد.

بخش عمده کالاهای وارداتی به عراق در سال ۲۰۱۷ به ترتیب به کشورهای امارات، ترکیه و چین تعلق داشته که ایران با سهم حدود ۱۳ درصدی از کل واردات عراق، پس از این کشورها در جایگاه چهارم قرار دارد.

بررسی کالاها هم نشان‌ می‌دهد بخش عمده کالاهای وارداتی به عراق در گروه «ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی و اجزا و قطعات آن‌ها؛ دستگاه‌های ضبط و پخش صوت، دستگاه‌های ضبط و پخش صوت و تصویر تلویزیونی» قرار دارد که ۷۱ر۱۲ درصد کالاهای وارداتی به این کشور را شامل می‌شود.

پس از آن، « دیگ‌های بخار و آب‌گرم، ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی، اجزا و قطعات آن‌ها» و «مروارید طبیعی یا پرورده، سنگ‌های گران‌بها یا نیمه گران‌بها، فلزات گران‌بها، فلزات دارای روکش یا پوشش از فلزات گران‌بها و اشیا ساخته شده از این مواد، زیورآلات بدلی، » قرار دارند که این سه گروه حدود ۳۰ درصد از ارزش کل واردات به عراق را تشکیل می‌دهد.

ایران در هر سه گروه کالایی عمده وارد شده به عراق، یکی از ۱۰ کشور تأمین‌کننده است و مزیت همجواری و مرز مشترک با عراق یکی از فرصت‌هایی است که به‌دلیل کاهش هزینه حمل و نقل نسبت به امارات و چین می‌تواند فرصت‌های حضور ایران در بازار عراق را تسهیل کند.