یادداشت
حافظ و قرآن
حسین روحانی صدر۱
شب یلدا یا شب چله یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. یکی از سنت‌های رایج در مهمانی‌های این شب حافظ‌خوانی است.

دکتر ناصر مهدوی در پیشگفتار این اثر چنین آورده: غزل‌های حافظ قرآن گونه‌اند و حافظ یک جهان حرف و حکمت معنا را در یک غزل چند بیتی گنجانده و به تعبیر خودش «لطایف حکمی را با نکات قرآنی» جمع کرده است. به اعتقاد وی حافظ آن همه حرف را فقط به شرطی و در هیاتی می‌توانسته بازگو کند که شیوه قرآنی در پیش گیرد، یعنی بتواند در هر بیت یا هر چند بیت از یک غزل، ساز و سرودی دیگر سر کند و از مسائل گوناگون چون؛ عشق و رندی و رند، زهد و ریا، وعظ و واعظ،‌ خرابات و میکده، صومعه و خانقاه، پیر مغان و جام جم و همانند آن، سخن در میان آورد. از این جهت باید اذعان داشت که حافظ به اندازه وسع خود و طاقت بشری خویش همسایه حقیقت بوده و این مرکب تیزرو و چابک سرنوشت، او را به سرنوشت همه زمان‌ها، به ویژه زمانه ما دوخته است.

ولی پرسش این است که، چه کیمیایی در شعر حافظ پنهان شده است و او چه رازی را نمایان کرده که قرن‌ها از دوره حیات حافظ می‌گذرد ولی او در جان ما زندگی می‌کند.

به گمان وی رازی که سبب شده حافظ گمشده زمانه ما باشد، تصویری است که او از زندگی ارائه می‌دهد و حیات دنیوی انسانها را گرامی می‌دارد. شاید یکی از بلندترین صداها که زندگی را ستایش کرده و از آدم‌ها خواسته که مهلت زندگی در روی این کره خاکی را مغتنم شمارند و بدون غم و اندوه و غوطه‌ور‌شدن در جنگ و نزاع‌‌های بی‌حاصل از فرصت زندگی لذت ببرند شعر و اندیشه و شخصیت حافظ شیرازی است. او به نکته دیگری که حافظ را در جان و روان ما تاکنون زنده نگه داشته است اشاره دارد و آن تاکید حافظ بر زندگی اخلاقی است، دوری از تحاصم و کشمکش و نقد ریاکاری و سالوس و تملق و چاپلوسی است.

جناب آقای اصغر حیدری‌ منفرد احیاگر این کتاب با کمال فروتنی و تواضع حق معنوی این اثر یعنی حافظ و قرآن به قلم مرحوم مرتضی ضرغامفر حفظ نموده و انتشارات دستان آنرا در ۲۶۴ صفحه سال ۱۳۹۶ به حافظ دوستان تقدیم نموده است برای جناب اصغر حیدری منفرد و همفکرانش آرزوی موفقیت داریم.

پی‌نویس:

۱ـ کارشناس ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی، کارشناس گروه ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

نسخه مناسب چاپ