هیجان عید و تعطیلات فراوان آن و شوق دید و بازدید کافی است که پا را روی پدال گاز بیشتر فشار بدهی تا زودتر به مقصد برسی. رقم جان باختگان در نوروز پارسال بیش از ۱۰۰۰ نفر بود. آنها کسانی بودند که می‌خواستند عید را با خوشی گذرانده و سال نویی را شروع کنند اما با غفلت و بی‌توجهی خودشان و یا سهل‌انگاری دیگران دفتر زندگیشان را بستند. رسیدن به مقصد هرچه قدر هم طولانی باشد باید درآن صبوری کرد تا به سلامت رسید. خودروها و جاده‌های کشورمان نواقصی دارند و نباید بگذاریم نواقص رانندگی ما نیز آنها را تکمیل کند و به قیمت جان و مال خود و دیگران تمام شود، پس لطفا در عید آهسته برانیم تا سالم به مقصد برسیم.
مأموران کمین نکنند
سردار حسین اشتری فرمانده ناجا چندی قبل در همایش فرماندهان پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی که برای هماهنگی در خصوص سفرهای نوروزی سال ۹۸ برگزار شده بود، می‌گوید: مراعات مردم را بکنید. مردم در فشار اقتصادی هستند و ما نمی‌خواهیم رفتار پلیس سبب افزایش فشار بر مردم شود. اعمال قانون باید با رعایت احترام به مردم باشد و اگر خانواده‌ها نیز در خودرو هستند باید به آنان توجه شود. خوب است این را هم بدانیم که یکی از مأموران پلیس خودرویی را که راننده‌اش همراه با خانواده در سفر بود و مرتکب تخلف حادثه‌ساز شده بود، توقیف کرد اما با توجه به حضور خانواده به راننده گفت که دو راه داری یا برای خانواده‌ات آژانس بگیرم و خودرو را توقیف کنیم یا به نزدیکترین شهر بروی و خانواده‌ات را بگذاری سپس خودرو را توقیف کنیم. ما چنین مأمورهایی داریم که اینطور به فکر مردم هستند.
رئیس پلیس کشور با تأکید بر اینکه مأموران پلیس به هیچ عنوان حق کمین در جاده‌ها را ندارند، می‌افزاید: مأمور پلیس باید در جایی بایستد که از سوی مردم و رانندگان رؤیت شود. جایی نباشید که مردم شما را نبینند. کمین کردن کار درستی نیست و اگر باید در سر پیچ‌ها بایستید، در آن پیچی مستقر شوید که مردم شما را ببینند چرا که حضور پلیس به مردم آرامش می‌دهد.
فرمانده ناجا تأکید می‌کند: آمار توقیف و جریمه برای ما ملاک نیست. اینکه بگویم در یک روز باید قبض تمام شود یا اینکه تا ۱۰ نفر را جریمه نکردی، برنگرد به هیچ عنوان وجود ندارد و اصلاً نباید چنین کاری انجام شود. ما اتفاقاً دلمان می‌خواهد که سال آینده آمار بدهیم و بگوییم با آگاه‌سازی مردم و استفاده از تجهیزات، جریمه‌ها نیز ۵۰ درصد کاهش یافته است. شهر ایده‌آل برای ما شهری است که در آن جرمی رخ ندهد.
گلایه‌ها
سردار ایوب سلیمانی جانشین فرمانده ناجا به حوادث و آمار مرگ و میر ناشی از تخلفات رانندگی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: در سال ۸۵ زنگ خطری به صدا درآمد و آن زنگ خطر افزایش تلفات رانندگی بود، چرا که ۲۸ هزار نفر در آن سال جان خود را از دست دادند. پس از آن بود که پلیس با بسیج همه امکانات و نیروهای خود و نیز پشتیبانی دیگر دستگاه‌ها، کاری کرد تا طی یک دهه و علی‌رغم افزایش تعداد خودروها و رانندگان شمار جانباختگان به ۱۶ هزار نفر در سال رسید و این یعنی کاهش ۴۱ درصدی است.
جانشین رئیس پلیس کشور با اشاره به این که از سال گذشته شاهد کمی افزایش در شمار جانباختگان هستیم، اظهار می‌دارد: پیش از وقوع این مساله ما هشدار دادیم و در مکاتبات و دیدار با مسئولان مختلف نیز اعلام کردیم که به دلیل افزایش دو برابری تعداد خودروها، عدم پشتیبانی از پلیس راهور و نیز عدم توفیق در نصب دوربین‌ها، کمبود امکانات کنترلی و تجهیزات پلیس، امکان افزایش جانباختگان حوادث رانندگی وجود دارد و باید نسبت به این موضوع فکر اساسی انجام شود، در غیر این صورت با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد و همین‌طور هم شد و در سال ۹۶ـ۹۷ روند کاهشی تلفات رانندگی متوقف شده و کمی نیز افزایش داشت که لازم است فکر اساسی در این زمینه انجام شود، چرا که بر اساس برنامه ششم باید تلفات حوادث رانندگی ۳۶ درصد کاهش یابد و این یعنی شمار کشته شدگان تا سه سال آینده باید ۶۰۰۰ نفر کمتر شود.
سردار سلیمانی با بیان اینکه پروژه سپهتن که شامل نصب ردیاب روی خودروهای ناوگان حمل و نقل و خودروهای سنگین است یک تکلیف قانونی است اظهار می‌دارد: این سامانه در حال حاضر روی ۱۵ هزار خودرو نصب شده است و در نتیجه از دی سال گذشته تاکنون بیش از ۹۴ درصد تصادفات اتوبوس‌های بین شهری کاهش یافته است. این نشان دهنده این است که ما باید از این تجهیزات بیشتر بهره ببریم و من امیدوارم که به زودی این سامانه روی تمامی خودروهای ناوگان حمل و نقل که حدود ۵۰۰ هزار دستگاه در کل کشور است نصب شود. البته این تکلیف قانونی است و امیدواریم با همکاری دولت این تجهیزات هر چه سریع‌تر نصب شوند.
جانشین رئیس پلیس کشور درباره اینکه آیا افزایش قیمت خودرو می‌تواند تأثیری درکاهش تصادفات داشته باشد می‌گوید: فکر نمی‌کنیم تغییر در قیمت خودرو تأثیر چندانی در وقوع تصادفات رانندگی داشته باشد. جانشین فرمانده ناجا می‌افزاید: اگر راننده‌ای احساس کند که رفتارش کنترل شده است و تخلفاتش به ثبت می‌رسد قطعاً کمتر تخلف می‌کند، اما در حال حاضر هر ۲۰ کیلومتر دوربینی نصب شده است و به راننده خبر می‌دهند که فلان جا دوربین کنترل وجود دارد. در نزدیکی دوربین سرعت را کم کرده و دوباره ادامه می‌دهند. بنابراین ما لازم داریم که تمامی دوربین‌ها هوشمند شده و سرعت میانگین را محاسبه کنند.
سردار سلیمانی با اشاره به این که بحث کیفیت خودرو مسأله‌ای نیست که یک روزه حل شود، می‌افزاید: امروزه بخش قابل توجهی از تصادفات رانندگی ناشی از استحکام و مقاومت کم خودروها است. اما باید به این توجه کرد که پلیس چقدر در این زمینه می‌تواند نقش داشته باشد و من امیدوارم تمام دستگاه‌ها وارد شده و به وظایف خود عمل کنند.
جانشین رئیس پلیس کشوربه تفاهم‌نامه میان پلیس، وزارت راه و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) برای نصب بیش از شش هزار دوربین ثبت تخلف در جاده‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: امروزه تعداد این دوربین‌ها به ۲۰۰۰ نمی‌رسد، اما آمارهای ما نشان می‌دهد تعداد تخلفات و حوادث نیز کاهش داشته است و من امیدوارم که دولت تدبیری بیاندیشد و در نیمه نخست سال آینده مسأله تجهیز خودروهای عمومی به سامانه «سپهتن» و نیز نصب دوربین در جاده‌ها حل شود و اگر امکان نصب دوربین وجود ندارد و نصب دوربین ثابت هزینه داشت به ما کمک کنید تا دوربین‌های لیزرگان سیار در اختیار پلیس راهور قرار بگیرد.
سردار سلیمانی تأمین خودروی ۱۵۰۰ گشت پلیس را یکی دیگر از مطالبات پلیس از دولت بر شمرد و ادامه می‌دهد: پارسال هم گفتیم که ۱۵۰۰ گشت پلیس راه کم داریم و علت اصلی آن نیز نداشتن خودرو مناسب است. خودمان فکری برای نیروها می‌کنیم، اما باید خودرو تأمین شود تا مأموران ما با گشت‌زنی بتوانند در کاهش تصادفات مؤثر واقع شوند که امیدوارم این موضوع نیز محقق شود.
جانشین فرمانده ناجا با بیان این که در تمامی استان‌های کشور مشکل تصادفات جدی نیست، اضافه می‌کند: حدود ۱۳ استان دارای بیشترین تصادفات رانندگی هستند که ما امیدواریم مورد توجه و اولویت قرار گیرد و اگر مسئولان به میدان بیایند و مشکلات شهر و مناطق حادثه خیز آنها رفع شود بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد. به عنوان مثال ما در کشور ۵۴۰۰ نقطه حادثه خیز داریم که ۱۵۸۵ نقطه آنها از نقاط بحرانی است و البته ۱۱۰۰ نقطه نیز در ۳۰ کیلومتری شهرها است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
هشدار پلیس به رانندگان پرخطر
سردار تقی مهری رئیس سابق پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی با بیان اینکه شعار نوروزی امسال پلیس راهور «پرهیز از خطر و آرامش در سفر» است، می‌گوید: آمارهای نشان دهنده این است که در نوروز سال گذشته ۸۵ درصد از تصادفات فوتی و جرحی رخ داده ناشی از سرعت غیر مجاز، سبقت غیر مجاز، بی‌توجهی به جلو و خستگی و خواب آلودگی رانندگان بوده است و این نشان می‌دهد که کاملاً می‌توان از وقوع بسیاری از تصادفات رانندگی پرهیز کرد.
رئیس سابق پلیس راهور ناجا با بیان این که لازم است ایمنی وسایل نقلیه نیز مورد توجه قرار گیرد، می‌افزاید: مسافران پیش از آغاز سفرهای نوروزی لازم است که ایمنی وسایط نقلیه خود را کنترل کنند تا در طول سفر دچار مشکل نشوند.
سردار مهری با تأکید بر این که لازم است مسافران از رانندگی در شرایط خستگی و خواب آلودگی پرهیز کنند، ادامه می‌دهد: آمارها نشان دهنده این است که ۳۸ درصد از تصادفات فوتی در سال گذشته ناشی از خستگی و خواب‌آلودگی بوده است.
رئیس سابق پلیس راهور ناجا از آشکار سازی ۳۴۰۰ نقطه حادثه‌خیز در محورهای برون شهری و ۲۰۰۰ نقطه حادثه خیز در محورهای درونشهری خبر می‌دهد و با تأکید بر برخورد پلیس با رانندگان مرتکب تخلفات حادثه‌ساز، اظهار می‌دارد: از میان ۳۰ میلیون گواهی‌نامه فعال در کشور و به عبارتی از میان ۳۰ میلیون راننده امسال بیش از پنج هزار تصادف رخ داده است.
تقریباً بین دو تا سه هزار راننده متخلف در آن نقش داشته‌اند که این میزان در مقایسه با کل رانندگان عدد ناچیزی است، اما ما اجازه نخواهیم داد که رانندگان پر خطر امنیت شهروندان را به خطر بیاندازند. در همین راستا نیز رانندگان مرتکب تخلفات حادثه‌ساز از سفر باز می‌مانند و ما این اجازه را نمی‌دهیم که رفتار پر خطر آنها آرامش دیگر مسافران نوروزی را به خطر بیاندازند.
۳۰کیلومتری خطرناک
دکتر صدیقه اعتماد سعید مدیر شبکه رادیویی سلامت با اشاره به اینکه ۶۰ درصد از آمار تلفات در سی کیلومتری شهرهای مقصد شکل می‌گیرند، می‌گوید: در اغلب مواقع در نزدیکی شهرها تمرکز راننده‌ها از هم می‌پاشد و همین موضوع سبب وقوع حادثه می‌شود، بر همین اساس لازم است تا دستگاه‌ها و مسئولان مرتبط با این موضوع در راستای افزایش تمرکز رانندگان در نزدیکی مقاصد سفر اقدامات شایسته‌ای را انجام دهند.
مدیر شبکه رادیویی سلامت می‌افزاید: تغییرات مبلمان جاده‌ای که امروزه در نزدیکی شهرها شکل گرفته‌اند ضریب شکل‌گیری حوادث جاده‌ای را افزایش می‌دهند؛ چرا که رانندگان با نزدیک شدن به شهرها متوجه تغییرات ایجاد شده در مسیر نمی‌شوند.
دکتر اعتماد سعید با اشاره به اینکه استانداران استان‌های مختلف باید به مسیرهای منتهی به شهرهای استان خود توجه لازم و کافی را داشته باشند، اضافه می‌کند: خوشایند نیست که یک خانواده به دلیل عدم فرهنگ‌سازی درست در جامعه یک سفر خوب و با نشاط را با خاطره‌ای تلخ به اتمام برساند.
وی با اشاره به این که حدود ۵ تا ۷ برابر آمار قربانیان حوادث جاده مجروح و معلول می‌شوند، اظهار می‌دارد: متولیان سلامت همیشه در تلاش هستند که فردی معلول متولد نشود، در حالی که در طول روز افراد دارای باروری کامل اجتماعی به یک حادثه ترافیکی به جمعیت معلولان اضافه می‌شود.
زنگ خطر
مهدی جمالی‌نژاد معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور با بیان اینکه افزایش تلفات رانندگی یک زنگ خطر است و باید کاهش یابد، می‌گوید: بر اساس آمارها تعداد تلفات ناشی از تصادفات درون شهری در ۹ماهه اول امسال ۳۲۵۷ نفر بوده که نسبت به ۹ ماهه اول سال قبل که ۳۲۹۰ نفر بوده، کاهش یافته، ولی تعداد تلفات ناشی از تصادفات برون شهری در ۹ ماه اول امسال ۸۶۸۵ نفر بوده که نسبت به ۹ ماهه اول سال ۹۶که ۸۵۴۶ نفر بوده از رشد ۶ر۱درصدی برخوردار است.
معاون وزیر کشور ادامه می‌دهد: شمار تلفات ناشی از تصادفات جاده‌های روستایی در ۹ ماهه اول سال جاری ۹۰۸ نفر بوده که نسبت به مدت مشابه در سال ۹۶ که ۸۳۷ نفر بوده از رشد ۵ر۸ درصدی برخوردار است که افزایش این آمار نگران‌کننده، نیازمند توجه تمامی مسئولان و دستگاه‌های ذیربط است.
رئیس شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور اضافه می‌کند: مجموع تلفات ناشی از تصادفات ترافیکی درون شهری و برون‌شهری و روستایی طی ۹ ماهه اول سال ۹۷ در مجموع ۱۲ هزار و ۸۵۰ نفر بوده که نسبت به ۱۲ هزار و ۷۷۳ نفر در مدت مشابه سال ۹۶ از رشد شش دهم درصدی برخوردار است.
جمالی‌نژاد می‌افزاید: در حالی شاهد این رشد تلفات ناشی از تصادفات ترافیکی داخل حریم شهرها هستیم که قرار بود مطابق قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور این تلفات هر سال ۱۰ درصد کاهش یابد و براساس احکام برنامه ششم توسعه باید تا پایان برنامه ششم میزان تلفات به تعداد ۱۰ هزار وسیله نقلیه ۳۱ درصد کاهش داشته باشد.
معاون وزیرکشور، یکی از عوامل مهم در این زمینه را افزایش آگاهی، دانش و تجربه رانندگی، ترویج فرهنگ ایمنی و آموزش ایمنی ترافیک عنوان می‌کند و می‌گوید: این موضوعات باید توسط شهرداری‌ها و ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف نظیر وزارت آموزش و پرورش و سازمان صدا و سیما برای همه اقشار جامعه بخصوص رانندگان و اپراتور‌های سیستم حمل‌ونقل پیگیری شود.
معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور تأکید می‌کند: بنابراین تبحر و تجربه در رانندگی نقش بسزایی در کاهش تصادفات دارد و رانندگان با رعایت اصول ایمنی می‌توانند مرگ و میر و آسیب‌های ناشی از حوادث ترافیکی را کاهش داده و موجب کاهش زیان‌های مالی و اقتصادی جبران‌ناپذیر، کاهش اثرات اجتماعی به مراتب ناگوارتری از جمله از هم پاشیدگی کانون خانواده، بروز انواع ناراحتی‌های روحی ـ روانی شوند.
جمالی‌نژاد با بیان اینکه علی‌رغم اقدامات مختلف در سال‌های متمادی مشکلات ترافیکی شهرهای بزرگ و کلانشهر‌ها هنوز برطرف نشده است، اضافه می‌کند: کاهش مشکلات این حوزه نیازمند توجه و همکاری و همفکری تمامی دست‌اندرکاران مدیریت شهری و حمل و نقل شهری است و لازم است در کنار اقدامات زیرساختی، اقداماتی هم در زمینه ترویج فرهنگ صحیح ترافیکی و ارتقاء ابعاد گوناگون آن و در اولویت قرار گرفتن توسعه حمل و نقل پاک و حمل و نقل عمومی انجام شود.
چند نکته
ـ هر عاملی که سبب کاهش سطح هوشیاری یا تمرکز راننده شود ممکن است منجر به بروز تصادفات جاده‌ای مرگبار شود، این عامل می‌تواند بحثی کوچک در داخل خودرو تا صحبت کردن با تلفن همراه و حتی استفاده از مواد روانگردان و دارو باشد.
ـ اگر هر گاه هنگام رانندگی احساس خواب‌آلودگی کردید شیشه پنجره خودرو را پایین بکشید چون گرما سبب خواب آلودگی می‌شود. سرنشینان خودرو به راننده توجه کافی داشته و هر از چندگاهی گفت وگوی کوتاهی با راننده داشته باشند تا وی احساس خواب آلودگی نکند.
ـ ممکن است خودروی شما در ظاهر سالم و بدون ایراد به نظر برسد، اما شرایط سخت جاده و پیمودن مسافت‌های طولانی با سرعت‌های بالا می‌تواند به ایرادات پنهان فرصت بروز را بدهد و مسافرت را خراب کند. یک سرویس و بازبینی معمولی می‌تواند نقش مهمی در کاهش احتمال خرابی خودرو در جاده داشته باشد و قطعاً ارزش وقتی که برای آن گذاشته می‌شود را خواهد داشت.
ـ داشتن معاینه فنی نیز مسأله‌ای است که باید به آن توجه داشته باشید، چراکه علاوه بر اینکه عدم وجود معاینه فنی می‌تواند موجب جریمه از سوی پلیس شود، انجام معاینه فنی می‌تواند به شناسایی ایرادات و عیوب خودرو کمک شایانی کند و می‌تواند تا حدودی وضعیت خودرو را برای مالک روشن نماید.
ـ داشتن صبر در رانندگی اهمیت بسیار بالاتری دارد. چراکه عجله در رانندگی دست‌کمی از خودکشی ندارد.
ـ یک راننده خوب همواره سعی می‌کند به‌گونه‌ای در جاده رانندگی کند که رفتارش برای سایر رانندگان قابل پیش‌بینی باشد تا رانندگان بتوانند رفتار درستی را صورت دهند.
فاطمه یار محمدی
اکبر عزیزی اقدامی دیر، اما باارزش