کارشناسان در نشست بررسی و آسیب‌شناسی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، بر ضرورت حفظ استقلال و بی‌طرفی این جایزه و دورماندن از آسیب سیاست‌زدگی، تأکید کردند.

به گزارش ایبنا، نشست بررسی و آسیب‌شناسی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با حضور محمدعلی مهدوی‌راد، دبیر سی‌و‌هشتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران؛ حجت‌الاسلام رضا مختاری، داور؛ داریوش مطلبی، پژوهشگر و کارشناس حوزه نشر؛ نعمت‌الله فاضلی، جامعه‌شناس و رضا اکبری، داور‌ در سرای اهل قلم ایران برگزار شد.

مهدوی‌راد در پاسخ به برخی انتقادات به جایزه کتاب سال، گفت: من مدافع کل جریان کتاب سال نیستم و در مجموع هفت سال است که به‌عنوان دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در دبیر‌خانه این رویداد حضور دارم. اما تصور اینکه جریانی و اتاق فکری برای جهت‌دهی به داوری کتاب سال وجود دارد، دروغ محض است. حتی یک نمونه در ۶ سال گذشته درباره جریان داوری یا حتی یک نمونه از گلایه پدید‌آورندگان وجود نداشته است. می‌پذیریم که در داوری گاهی تقصیر و گاهی هم قصور وجود دارد و درباره جریان داوری کتاب سال از ۶ سال گذشته، هر کسی فکر می‌کند خطایی پیش‌آمده اعلام کند تا پاسخ بدهیم.

وی افزود: از سال دوم که به‌عنوان دبیر جایزه کتاب سال انتخاب شدم، اعلام کردم، تلاش کنیم کتاب سال به معنای واقعی به کتاب سال تبدیل شود و یکی از ایده‌های مهم، فعالیت مداوم دبیرخانه این جایزه در طول سال بوده است.

داریوش مطلبی، کارشناس حوزه نشر با اشاره به اهمیت و سابقه طولانی‌مدت جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در حوزه فرهنگی کشور، اظهار کرد: ۳۷دوره از برگزاری این رویداد گذشته‌است، اما سابقه برگزاری آن به دوران پیش از انقلاب و سال‌های ۱۳۳۴تا ۱۳۵۶بازمی‌گردد که نشان‌دهنده اهمیت جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است و انتظار می‌رود که شأنیت داشته باشد. همچنین جشنواره‌کتاب، یکی از مهم‌ترین جشنواره‌هایی است که در دنیا توجه ویژه‌ای به آن می‌شود، چراکه انتظار می‌رود این جایزه بتواند تحولی در جامعه نشر ایجاد کند.

نعمت‌الله فاضلی، جامعه‌شناس با بیان اینکه نویسندگان این رویداد را یک رقابت جدی برای ارسال آثارشان نمی‌دانند، گفت: شبکه حمایتی و پشتیبانی‌ مناسبی برای این رویداد وجود ندارد؛ چراکه از ارزش بالایی برخوردار نیست و بسیاری از کتاب‌های شایسته به جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران راه پیدا نمی‌کنند.

وی افزود: جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با توجه به سابقه پیش و پس از انقلاب اسلامی هنوز نتوانسته در تراز جشنواره‌های بین‌المللی قرار بگیرد. در گزارش دو سال پیش مؤسسه خانه کتاب و ادبیات، ۷۵تا ۸۰درصد کتاب‌های انتخاب شده در موضوع علوم‌انسانی و علوم‌اجتماعی نبودند و دلیل آن هم این بود که حرکت‌های سیاسی مانع از انتخاب کتاب‌های حوزه علوم‌انسانی و علوم‌اجتماعی شده بود.

فاضلی بیان کرد: بحث بعدی، استقلال جایزه کتاب سال، است. درست است که حکومت این جایزه را برگزار می‌کند اما به این معنا نیست که باید در انتخاب کتاب‌ها اظهارنظر کند؛ بلکه باید اجازه بدهد که کتاب‌ها در تمامی حوزه‌های جایزه شرکت داده و بررسی و انتخاب شوند؛ چراکه هدف اصلی برگزاری جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، تقویت فرهنگ است.

این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از هدف اصلی خود که ارتقاء فرهنگ است فرار کرده، تأکید کرد: مدیران مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صرفاً برای اینکه مناسکی را برگزار کنند و از طرفی نیز از دردسر به‌دور باشند، کتاب‌های ریاضی، پزشکی، فنی و … را انتخاب می‌کنند.

وی ادامه داد: شرط اینکه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه کتاب سال ایران باشد، این است که اندیشمندان ایرانی به آن افتخار کنند، نهادها به سراغ این رویداد بیایند و کتاب‌های برگزیده شده در این رویداد تجدید چاپ شوند. شاخص‌های جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، باید بی‌طرف باشند؛ البته این بی‌طرفی به معنای بی‌تفاوتی نیست. کتاب سال نتوانسته به جامعه نخبگان و دانشگاهی کشور بی‌طرفی خود را ثابت کند. البته این جایزه در این ۳۷سال، تداوم و پایداری خوبی داشته است.