سعید خطیب زاده در نشست مجازی خود با خبرنگاران داخلی و خارجی در پاسخ به سئوال ایسنا درباره فایل منتشر شده از آقای ظریف و مباحثی که در این فایل مطرح شده و انتشار برخی از تحلیل ها مبنی بر اینکه این فایل از سوی وزارت خارجه منتشر شده یا اینکه انتشار این فایل به معنای پایان آینده سیاسی ظریف است، تأکید کرد: تفاسیر شاذ درباره این فایل برای بعدا باشد. آنچه که منتشر شده از ابتدا یک مصاحبه نبوده و قرار هم نبوده یک مصاحبه باشد، یک گفتگوی رسانهای هم نبوده است و یک گفتگو در چارچوب های معمول و محرمانه ای است که در داخل دولت انجام میشود .
وی با بیان اینکه نظر آقای رئیس جمهوری این بوده که برای انتقال سوابق و تجارب برای دولت های بعدی اعضای کابینه گفتگوهایی برای ثبت در اسناد داشته باشند و نظراتشان را اعلام کنند و این گفتگو در این چارچوب صورت گرفته است، اظهار داشت: تعهد دوجانبه برای حفظ محرمانگی این گفتگوها وجود داشته و وزارت خارجه در هیچ کدام از فرایندهای این گفتگو از جمله انتخاب تیم مصاحبه کننده، عوامل و نگهداری فایل ها هیچ نقشی نداشته است و اینکه چه کسانی، چگونه و چرا این فایل را منتشر کردهاند ما نمیدانیم .
خطیب زاده با بیان اینکه به آنچه که آقای ظریف در این گفتگو مطرح کرده اند باید به صورت کلی نگاه شود نه گزینشی، ادامه داد: ما از دو شب قبل کم کم مطلع و متوجه شدیم که بخش هایی از این فایل در حال منتشر شدن است و دیروز این موضوع به اوج خود رسید. همان طور که گفتم آنچه که آقای ظریف در این گفتگو مطرح کرده اند را باید به صورت کلی دید و گزینشی نباید برخورد کرد.
وی ادامه داد: آقای ظریف همواره گفتهاند که نظراتشان را در پشت درهای بسته شفاف و صریح مطرح می کنند و آنچه که انجام میشود حول قوه عاقله نظام است.
خطیب زاده افزود: در این فایل آقای ظریف به صورت مفصل با تکریم و احترام در مورد آقای سلیمانی صحبت می کند. از نقش ایشان در صلح سازی و طرح های منطقه ای و کمک هایی که ایشان در این زمینه ارائه کردهاند، صحبت میکنند و این کمکها بر کسی پوشیده نیست. نوعی ذوقزدگی در برخی از رسانهها برای تقطیع صحبتهای آقای ظریف دیده میشود، ولی همان طور که گفتم صحبتهای ایشان در این فایل باید کلی دیده شود.
وی با بیان اینکه آنچه که درباره انتشار این فایل صورت گرفته یک امر غیرقانونی است و مجاری قانونی باید آن را بررسی کنند اما این مساله را هم نشان می دهد که برخلاف آنچه که گفته می شود مسئولان ایرانی در فضای کارشناسی پویا و شفاف هستند. آنچه که اجرا میشود تصمیمات اجماعی نظام است و از دیگر سو باید توجه داشت که هیچ کس در تحلیل مصون از خطا نیست و این چیزی است که آقای ظریف بارها به آن اشاره کرده اند .
ظریف و لاوروف معماران گسترش روابط
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانهای وزارت امور خارجه در ادامه با اشاره به مناسبات ایران و روسیه گفت: آنچه در فایل شنیده میشود، بخش کوچکی از مسائل مختلف است. به عبارتی، برشی از مسائل میان دو کشور نسبت به یک موضوع درگذشته است. روابط ایران و روسیه مشارکت راهبردی و نزدیک است.
خطیبزاده با تاکید بر اینکه تهران و مسکو تصمیم گرفتهاند در سطح مختلف این روابط را گسترش دهند، اظهار داشت: ظریف و لاوروف از معماران گسترش این روابط هستند. هر دو نفر، دوستی چند دههای دارند که مربوط به دوران مسئولیتشان در سازمان ملل است. نظر ما ارتقای روابط با کشورهایی نظیر روسیه بوده است. برخی ذوقزدگیها در این رابطه تاثیری ندارد بلکه نشان میدهد در مسیر درستی در ارتقای روابط هستیم.
وی با اشاره به ۱۴سفر ظریف به مسکو تصریح کرد: ظریف سفرهای زیادی به مسکو داشته است. ایشان ۱۴مرتبه در دوران مسئولیت وزارت به مسکو سفر کردهاند. روابط ما نسبت به گذشته ارتقای بیشتری یافته است و این مسیر ادامه مییابد. این ذوقزدگی در برخی رسانههای بدخواه تاثیری در روابط ما با متحدان ندارد.
خطیبزاده در پاسخ به ایرنا درباره افزایش هجمهها به وزارت امور خارجه و احتمال افزایش این حملات با توجه به نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری گفت: متاسفانه شاهد موجی هستیم که یک تعبیر این است که سیاست خارجی برای اهداف انتخاباتی برخی جریانات مورد سوءاستفاده واقع میشود. آنچه اتفاق افتاد با اهدافی انجام میشود اما در ماموریتهای ما خلل ایجاد نمیشود.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه وزارت خارجه یک دستگاه حاکمیتی است، اظهار داشت: دستگاه دیپلماسی در چهار دهه گذشته خود نشان داد وظایف خود را پیگیری میکند. البته همراهی و اجماع در سیاست خارجی قدرتبخش است و ما همه را به همراهی برای حفاظت و تامین منافع عالیه مردم دعوت میکنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ارتباط سفر ظریف به عراق و قطر با بهبود مناسبات ایران و عربستان بیان کرد: سفر ظریف به عراق و قطر به عربستان ربطی ندارد. البته ما در چند سال گذشته آمادگی خود را برای حل مسائل با پادشاهی سعودی اعلام کردیم و هر وقت آنها برای انجام این گفتگوها تصمیم بگیرند، ما از این گفتگوها استقبال میکنیم .
خبرنگاری مدعی شد که ظریف در فایل منتشرشده سردار سلیمانی را تخریب کرده است و پرسید که آیا وزیر امور خارجه با این نگاه به دنبال تامین منافع ملی است که سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: سئوال شما در چارچوب تخریب بود. آیا تکریم، احترام و عزتی که ظریف نسبت به سردار سلیمانی داشتهاند، کم بوده است؟
خطیبزاده با اشاره به ارتباط میدان و دیپلماسی بیان کرد: میدان و دیپلماسی دو بال ایران هستند. آنهایی که به دنبال تخریب دیپلماسی هستند، در پازل بدخواهان حرکت میکنند. هرگاه میدان و دیپلماسی با همدیگر همراه بوده و باشند، از جنگ کوزوو، عراق، یمن، افغانستان و… منافع ایران تامین شده و هر گاه این دو بال همراه نبودند یا اختلاف داشتهاند، به نتیجه نرسیدهاند.
وی اضافه کرد: موضوع مهمتر این است که قوه عاقلهای در جمهوری اسلامی وجود دارد و همه حول محور ولایت عمل میکنند. این عهد دستگاه دیپلماسی است و همانطور هم که میدانیم عهد میدان و دستگاههای نظامی و امنیتی نیز هست.
رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانهای وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه سیاست خارجی نباید گروگان سیاست داخلی شود، گفت: من از همگان میخواهم تفاسیر شاذ ارائه ندهند. آنچه به عنوان محرمانه گفته میشود، درز آن جرم است و براساس آنها نمیتوان مواضع عالی کشور را سنجید.
خطیبزاده درباره نفوذ در نهادهای کشور و انتشار فایل صوتی از ظریف تصریح کرد: این فایل متاسفانه پریشب بیرون آمد. ابتدا به شکل محدود منتشر شد. صبح دیروز این فایل را از برخی خبرنگاران گرفتیم و بعد متوجه شدیم این فایل در سطح گستردهتری منتشر شده است.
بازگشت به برجام نیاز به گفتگو ی مستقیم ندارد
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سئوالی مبنی بر لزوم مذاکره مستقیم با آمریکا برای رفع تحریمها خاطرنشان کرد: حتی اگر ۴۰سال گذشته را در نظر نگیریم، اتقاقات چهار سال گذشته را نمیتوانیم نادیده بگیریم. آمریکا برای خروج از برجام با ما مذاکره نکرد که بخواهیم برای برگشت آنها گفتگو کنیم. بازگشت به برجام هم نیاز به گفتگوهای مستقیم ندارد.
به گفته خطیبزاده، تعهدات آمریکا ذیل برجام روشن است. کمیسیون مشترک برجام هم میتواند این تعهدات را به آمریکاییها یادآوری کند.تا زمانی که آمریکا به تعهداتش عمل نکند، هیچ صندلی در میز برجام نمیتواند داشته باشد .
خبرنگاری پرسید :منظور آقای عراقچی از تفاهم درباره لغو برخی تحریمها چیست که خطیبزاده پاسخ داد: تغییری در سیاست ما انجام نشده است. تمامی تحریمها برجامی است و باید برداشته شوند. آنچه در وین اتفاق میافتد، با توجه به پیشرفتها، درآوردن لیست تحریمهای برجامی است. ممکن است آمریکاییها نظرهای متفاوتی داشته باشند. مهم نظراتی است که ایران در کمیسیون مشترک برجام مطرح کرده است. ایران باید از رفع تحریمها منتفع شود.
وی با بیان اینکه درباره برداشته شدن یا تعلیق تحریمها، نظرات ما مشخص است، ابراز داشت: متن برجام باید بدون کم و کاست اجرا شود. ما با سیاست داخلی آمریکا کاری نداریم. اینکه دولت آمریکا چگونه میخواهد تعهداتش را انجام دهد، به خودشان ربط دارد. لغو تحریمها باید موثر باشد و نه روی کاغذ. ما این لغو تحریمها را راستیآزمایی میکنیم و این کار توسط نهادها و دستگاههایی که ارتباط دارند و میتوانند تایید کنند،
انجام میشود.
خطیبزاده همچنین درباره طولانی شدن احتمالی گفتگوها در وین یادآور شد: علاقهای برای گفتگوهای طولانیمدت و فرسایشی نداریم اما در عین حال، عجلهای هم نداریم. مادامی که منافع ایران نعل به نعل و جز به جز رعایت نشود، عجله نداریم. اگر مشاهده کنیم مسیر رفع تحریمها با مشکل روبرو ست، گفتگوهای وین را ادامه نخواهیم داد.
خبرنگاری پرسید: اگر آمریکا به صورت گام به گام اقدام به رفع تحریمها کند، واکنش ایران چیست که خطیبزاده پاسخ داد: خیلی وقت است موضوع طرح گام به گام دیگر مطرح نیست. حتی در وین هم این موضوع مطرح نیست. اینکه در آمریکا چه رژیمهای حقوقی مطرح است، به ما ربطی ندارد. در حقوق بینالملل دولتها مسئولیتهایی دارند. آمریکا برای عمل به تعهداتش از این مساله مستثنی نیست. همه میدانند رئیسجمهوری آمریکا این توان را دارد، اگر این اراده را داشته باشد. ما این اراده را راستیآزمایی خواهیم کرد. وی درباره ارتباط مذاکرات وین برای رفع تحریمها و انتخابات در ایران اظهار داشت: درباره انجام تعهداتمان در قبال ملت ایران نباید یک ساعت هم تعلل کرد، چه برسد به چند ماه. موضع نظام این است که وزارت امور خارجه تا روز آخر این دولت و دولت بعدی این مسیر طی شود. دیپلماتهای وزارت امور خارجه، دیپلماتهای نظام هستند .
درباره حساسیت چند ماه آینده که در نامه ظریف به رهبری هم آمده، برخاسته از تغییرات در نظام بینالملل و سطوح مختلف است. امیدواریم اوضاع بهتر شود ولی بعید نیست که اوضاع همچنان حساس باشد. رفت و آمدها در سطوح مختلف دولتی تاثیری در پیگیری حقوق ملت ایران ندارد.
وی درباره رفع تحریم اشخاص در مذاکرات وین هم خاطرنشان کرد: تمامی تحریمها با توجه به روز بازگشت و اجرای برجام باید رفع شوند. در زمینه برخی تحریمها در کمیسیون مشترک اختلاف نظر وجود دارد و آمریگا گفته که برخی از تحریمها برجامی نیستند و با برچسب دیگر است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به عملکرد تیم مذاکرهکننده ایران در وین ابراز داشت: تیم کارشناسی ما به طور جدی و براساس دستورالعمل نظام مذاکره میکند و روزانه گزارش میدهند و وقتی که تیم به ایران برگردد، همه ارکان نظام را آگاه می کند و با دستورالعملهای جدید به وین میرود.
وی در پاسخ به سئوالی درباره سابقه بدعهدی آمریکا در اجرای تعهداتش یادآور شد: در نظام بینالملل و حقوق بینالملل بالاترین تضمینها، تضمین شورای امنیت سازمان ملل و تضمینهایی است که در معاهدات و قراردادها نوشته میشود.
این دیپلمات ارشد اضافه کرد: باید به این موضوع توجه داشت که همه این تضمینها مانع از این نمیشود که کشورها به تعهداتشان عمل کنند یا نکنند. قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت سازمان ملل برجام را الزامآور کرده و دارای بالاترین تضمینهاست اما عملکرد ایالات متحده نشان داده است که به این تضمینها پایبند نیست و سابقه خوبی در پایبندی به تعهداتش ندارد.
خطیبزاده با تاکید بر اینکه آنچه که مهم است اجرای تمامی تعهدات از سوی آمریکا به سمت راستیآزمایی شده است، بیان کرد: ایران در برابر بدعهدیهای طرف مقابل سکوت نمیکند. ایران هم در برابر این بدعهدیها مسیر کاهش تعهدات برجامی را طی کرد. همه باید به خاطر داشته باشند که این جاده دو طرفه است و این موضوعی است که باید به آن توجه داشت.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سئوالی درباره پیگیری های وزارت خارجه در زمینه اتفاقی که برای دو شهروند ایرانی در ترکیه رخ داده است، گفت: پیگیری حقوق شهروندان ایرانی همواره برای ما مهم بوده است و در مورد این مساله هم از لحظه اولی که از این موضوع آگاهی یافتیم آن را به صورت جدی پیگیری کردیم. با دوستان در ترکیه تماس گرفتیم و صحبت کردیم. نمایندگی ما در ترکیه در این زمینه فعال است. مرزبانی دو کشور با یکدیگر در این ارتباط دیدار و جلسه داشته اند. تهران هم همان روز یادداشت خود را برای پیگیری این موضوع به سفیر ترکیه ارائه داد.
خطیب زاده تصریح کرد: وزارت خارجه با جدیت پیگیر حقوق شهروندان ایرانی در نقاط مختلف جهان است.
وی باردیگر در پاسخ به سئوالی در ارتباط با نامه آقای ظریف به مقام رهبری اظهار داشت: نمیدانم چقدر جا دارد مسائل این چنینی در اینجا مطرح شود ولی چون پرسش کردید به آن جواب میدهم. این نامه مثل تمامی نامه هایی است که وزیر امور خارجه به مقام معظم رهبری میفرستند و طبقه بندی شده است. آنچه که در رسانهها منتشر شده تیتر آن با متن تعارض دارد و بخشی از آن درست است. آقای ظریف نامهای را برای مقام معظم رهبری ارسال کردهاند و تأکید کردهاند که گفتگوهای برجامی با تمرکز بر رفع تحریمها نباید به موضوع برخی از جریانات سیاسی برای افزایش فشار و پیشبرد اهداف سیاسی خاص خود تبدیل شود.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ درباره اظهارات سفیر عربستان در سازمان ملل علیه ایران و درخواست او از جامعه بین الملل که باید توافقی قویتر با ایران منعقد شود، تصریح کرد: این اظهارات را ندیده ام و باید در سطح خودش به آن پاسخ داده شود .
وی ادامه داد: مسیر امنیت در منطقه از مسیر گفتگوهای درون منطقه ای می گذرد و هر چه زودتر این فضا برای تعاملات و گفتگوهای فی مابین شکل بگیرد برای آینده روابط دو کشور، ملل منطقه و صلح و ثبات در خلیج فارس که در آستان روز ملی آن هم قرار داریم مفیدتر خواهد بود.
پاسخ به اقدامات اسرائیل
خطیبزاده در پاسخ به سئوالی در زمینه اقدامات ایذایی رژیم صهیونیستی در منطقه و علیه امنیت ملی ایران بیان کرد: همان طور که قبلا بارها گفته شده، هیچ کدام از کارهای رژیم اشغالگر قدس علیه امنیت و منافع ملی ایران بیپاسخ نماند و از این به بعد هم بیپاسخ نمیماند. این رژیم حیات خود را در بحرانآفرینی میداند و برای ایران حفظ ثبات و امنیت منطقه مهم است و اجازه نمیدهد که این رژیم غاصب امنیت منطقه را بیش از پیش به خطر اندازد .
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اخبار منتشر شده مبنی بر حمله به یک کشتی در نزدیکی سوریه و ارتباط آن با ایران و اظهارات دولت سوریه در این باره بیان کرد: من هم گزارشهای پراکندهای را در این باره دیدهام. آنچه دولت سوریه میگوید باید مورد استناد خبرگزاریها قرار گیرد تا اینکه ببینیم چه اتفاقی افتاده است.
وی درباره نوع برخورد اروپایی ها در ارتباط با موضوع حقوق بشر و مسائل مرتبط با آن گفت: سابقه اروپایی ها درباره حقوق بشر و برخوردهای سیاسی و دوگانه آنها هیچ جایگاه و آبرویی برای برخی کشورهای اروپایی نگذاشته که بتوانند داعیه دار حقوق بشر باشند.
خطیب زاده گفت: عملکرد آنها موید این موضوع است که آنها حقوق بشر را سیاسی می کنند و بزرگترین خائنان به آن هستند.