مشکل کم‌آبی، خشکسالی و سال‌‌ها غفلت
ایران در منطقه‌ای از جهان قرار گرفته که میزان بارش نزولات آسمانی در آن یک چهارم میانگین جهانی، یعنی ۲۰۰ میلی متر در مقابل ۸۰۰ میلی‌متر است. همه ما به غیرقابل جایگزین بودن آب آگاه هستیم و در آینده درگیری و تنش و حتی جنگ‌ها بر سر آب خواهد بود. در حال حاضر کشورهایی در مناطق کم‌بارش و کم‌آب دنیا مشکلات زیادی با یکدیگر پیدا کرده‌اند، رودخانه‌های دجله و فرات عراق و سدسازی‌‌های ترکیه بر روی آن‌ها و نگرانی کشورهایی مثل مصر و در بیشتر کشورهای آفریقایی، خاورمیانه، آسیا و حتی اروپا مسئله آب به یک چالش و موضوع روز دنیا بدل شده است و هشدارهای سازمان‌های بین‌المللی که همگی نگران تغییرات جوی و آب و هوایی کره زمین هستند. حتی معاهده پاریس هم نتوانسته است نگرانی کشورها را برطرف کند و تقریباً تمامی آن‌ها ‌که رودخانه‌های مشترک مرزی دارند، بر سر آب مشکل پیدا کرده‌اند و از جمله کشور ما ایران. ۳۰ سال است که وارد خشکسالی طولانی مدت شده‌ایم و در چنین شرایطی با ساخت بیرویه سدها، استفاده غیر اصولی و غیر منطقی از سفره‌های زیرزمینی آب، کشت‌های نامناسب محصولاتی که به آب زیاد احتیاج دارند در مناطق کم‌آب،‌ عدم توجه به شیرین‌سازی آب دریا در استان‌های ساحلی جنوب کشور به عنوان کاری که کشورهای حوزه خلیج فارس سال‌هاست که بر روی آن کار می‌کنند و با استفاده از تکنولوژی‌های روز مشکل کم‌‌آبی خود را تا حد زیادی رفع کرده‌اند، ولی ما متاسفانه هنوز در اول راه هستیم، استان‌های کم‌بارش جنوب کشور که برای آب شرب نیاز شدید به آب شیرین کن در سطح وسیع دارند و مشکلاتی که امسال هموطنان ما در خوزستان، سیستان‌و‌بلوچستان، کرمان، بوشهر، فارس، اصفهان، مرکزی، قم و سمنان و سایر مناطق با آن دست به گریبان بوده‌اند و هستند.

امروز که اهمیت جبران کمبود آب و خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی کمتر از انرژی هسته‌ای نیست، باید به سایر انرژی‌ها و موضوع‌های مهمی مانند تامین آب و صنعتی کردن کشاورزی نگاه ملی و اقدام‌های زیربنایی، عملیاتی و کارشناسانه همراه با کمترین آسیب‌رساندن به محیط‌زیست و اکوسیستم منطقه را داشته باشیم و در این ارتباط جزیره‌ای عمل نکنیم، نمایندگان مجلس موضوع آب را کاملا ملی نگاه کنند، نه استانی و شهری، دریاچه‌های ما در حال خشک شدن است، ولی ما از گرفتن حقابه خود از رود‌خانه‌های مرزی تاکنون ناموفق بوده‌ایم و یا مدارا کرده‌‌‌ایم، هنوز یادمان نرفته است که اشرف غنی رئیس‌جمهوری فراری افغانستان در مقابل دادن حقابه رود هیرمند از ما نفت مطالبه کرده بود، رودخانه‌ای که جان دوباره به دریاچه هامون می‌بخشد و بخشی از بیکاری مردم استان سیستان‌و‌بلوچستان را با کشاورزی، ماهیگیری و دامداری کاهش می‌دهد و کمبود آب شرب این استان پهناور را تا حدی جبران می‌کند، ما باید بدون کوچکترین ملاحظه حق‌مان را از رودخانه‌های مشترک ارس و اترک بگیریم، باغ‌های سیب ارومیه باعث خشک شدن یکی از زیباترین دریاچه‌های جهان شده است و کشت برنج و هندوانه در اصفهان که آب این استان از استان دیگری تأمین می‌شود چه معنی دارد یا صنایعی که به آب فراوان نیاز دارند، از استان‌های مرکزی و اصفهان چگونه سر در آورد‌ه‌اند به جز با لابیگری و خوردن حق استان‌های محروم کاهش حجم آب دریاچه‌های پریشان، کهک، مهارلو، زریوارو گاوخونی، کم‌آب شدن زاینده رود و خشک بودن آن در بیشتر ماه‌های سال، نشان می‌دهد که چقدر در گذشته کم‌کاری و قصور شده است و چقدر باید تلاش مضاعف انجام دهیم تا با تغییر الگوی مصرف و کشت محصولات کشاورزی، مانع از میان رفتن تالاب‌ها و دریاچه‌ها و جنگل‌ها و مراتع کشورمان شویم، اگر به خود نیائیم و زودتر به فکر استفاده از فناوری‌های روز دنیا در کشاورزی و تهیه وسایل و استفاده بهینه از منابع آب نباشیم، به وارد‌کننده بزرگ مواد غذایی بدل خواهیم شد که موضوعی بسیار خطرناک برای ما و آسیب‌پذیری کشور در مقابل دیگر کشورها خواهد شد، باریکه جنگل‌های شمال به سرعت در حال نابودی است و هیچ برنامه کارسازی برای حفظ آب و خاک و جنگل‌ها حداقل در شرق استان گلستان که من زندگی می‌کنم، دیده نمی‌شود. استان‌هایی که آب دیگر استان‌‌ها را تامین می‌کنند، نباید کوچکترین مشکلی در زمینه آب داشته باشند که در غیراین‌صورت، ظلم بزرگی در حق این استان‌ها و مردم آن‌ها خواهد بود.

خلیل ملکان ـ گالیکش (استان گلستان)

نسخه مناسب چاپ