سمر پورمحسن
کمال فضل و ادب، رفت از کرانه ما
جمال علم و هنر، رفت از میانه ما
همای مهر که در آشیان دل می‌گشت
وداع کرد و برون شد، ز آشیانه ما
گشود بال و به اعماق آسمان کوچید
کنون غم است که بنشسته روی شانه ما
کمال دین، به گفتن لبیک باشد و بس
ندای ارجعی آید اگر به خانه ما
معلمی که صدایش، تغنّی جان بود
نوای مرثیه افشاند بر ترانه ما
تو را به مرثیه و مدح می‌ستایم، لیک
فراتری تو ز ابیات شاعرانه ما
هزار قصه ناگفته بر زبان تو بود
تو رفتی و، با تو، تمام شد فسانه ما
«سمر» خموش باش که اندر بساط ادب
خموشی است که جا مانده در خزانه ما
درگذشت زنده یاد سیدکمال‌الدین رضوی، محقق، نویسنده و شاعر و آموزگار معاصر که در شهرستان الیگودرز مقیم و شاغل بود، ضایعه‌ای برای مردم آن دیار و از یک جانب، دریغی در عرصه فرهنگ کشورمان محسوب می‌شود. او پژوهنده‌ای با اطلاعات وسیع در عرصه‌های فرهنگ بومی و زبان‌ها و لهجه‌های منطقه زادگاهش بود و با قلم توانا به نوشتن مقاله‌ها و کتاب‌ها و اشعاری می‌پرداخت که هر یک مورد توجه مردم و مخاطبانی قرار داشت که غالباً طی بیش از نیم قرن، شاگردان خود او بودند. مقاله‌هایی از او در «آینده» تحت نظارت استاد ایرج افشار به چاپ رسیده و مجموعه پژوهش‌هایش درباره زبان و فرهنگ بومی وی، با عنوان «گویش و فرهنگ الیگودرز» که در سال ۱۳۷۳ منتشر شد، یکی از بهترین منابع در شناخت این گویش و مجموعه باورها و تمثیلات مناسبات مردم این منطقه در شمار می‌آید. برای درک اهمیت این پژوهش‌ها باید دانست که در فاصله جغرافیایی میان اصفهان تا همدان در شرق رشته کوه زاگرس، چندین منطقه مهم فرهنگی با گویش‌ها و شرایط ویژه وکم‌شناخته وجود دارد که هر یک ارزش زیادی برای درک همپیوندی میان مناطق غربی و مرکزی ایران داشته و دارند. منطقه و شهرستان الیگودرز از چند جانب با بروجرد، خوانسار، گلپایگان، خمین و محلات همسایگی دارد و تمام این شهرها از جمله مراکز مهم فرهنگی در غرب و مرکز ایران محسوب می‌شوند. درباره اغلب این شهرها اطلاعات و داده‌های فروانی وجود دارد. اما الیگودرز که پیوند دهنده میان تمام این مناطق است، کم شناخته و شاید ناشناخته‌ترین است. شاید به دلیل بافت عشایری پیرامون که در غرب شهرستان کنونی، سرتاسر زاگرس را در برگرفته است و برخورد آن با یکجانشینان روستایی در مناطق شرقی و جنوبی این شهرستان که بزرگترین مجموعه آبادی‌ها و روستاهای ایران در یک شهرستان را شامل می‌شود. در میانه این دو، شهرستان الیگودرز است با گویش و بافت فرهنگی و اقتصادی منحصر به فردی که تقریباً مغفول و ناشناس باقی مانده است. پژوهش‌ها و نوشته‌های مرحوم آقا کمال رضوی از این جهت ارزنده و در کنار چند اثر دیگر، بیانگر بخشی از فرهنگ بومی پیوند دهنده در این شهر است.
در سوابق شهرستان الیگودرز، چندین خانواده فرهنگی، در شجره‌ای از سادات و علما و دانشوران حضور دارند که نقش پررنگی داشته‌اند برای ایجاد یک شهر با بنیادی آموزشی و تربیتی و فرهنگی مناسب و ضروری. این شاخه‌های معتبر و اهل فرهنگ، با نام‌های متشخص که نشانه‌های حکمی و کلامی دارد، به دلالت بزرگانی چون آقا عنایت‌الله رضوی و آقا میرزا مهدی رضوی معروف به فقیه و پس از آنان آیت‌الله آقاجمال بربرودی، در این شهر ساکن و به تجارت و آموزش و فعالیت‌های دیگر پرداختند.
سیدکمال‌الدین رضوی فرزند عنایت‌الله، فرزند مرحوم آقا میرمحمد علی رضوی، از محترمین شهر بود که هنوز مزارشان در شهرستان برجاست و مورد توجه مردم و احترام عموم می‌باشد. آقا کمال در سال ۱۳۱۳ متولد شد. محیط علمی و دینی خانواده‌اش که افرادی چون آیت‌الله بربرودی و آیت‌الله میرزایی و بسیاری از فرهنگیان آن دوران را در بر می‌گرفت، نقش پررنگی در شکل بخشیدن به علایق وی داشت. وی پس از پایان تحصیلات متوسطه، در اداره فرهنگ مشغول کار شد و به تدریس پرداخت. شغلی که بیش از نیم قرن، کار رسمی او بود و پس از آن نیز همیشه در مقام استاد و آموزگاری خردمند، محفل و مجلس می‌آراست و سخنان آموزنده بیان می‌کرد.
چند سال بعد، برای تحصیلات دانشگاهی راهی مشهد شده و در رشته زبان و ادبیات فارسی فارغ‌التحصیل می‌شود. تسلط او بر مقولات و فنون ادبی، همراه با خوانش و تفسیر متون نظم و نثر، وی را همچون مرجعی معتبر و معلمی برجسته نزد چندین نسل از شاگردانش محبوب ساخته بود. اما کمال الدین در کنار ادبیات فارسی و دروس دانشگاهی، به خواندن عربی و علوم حوزوی نیز پرداخته و علاوه بر آیت‌الله سیدجمال‌الدین بربرودی، نزد آقا محمود لوایی و شیخ فضل‌الله ناصری نیز تلمذ کرده و ادبیات عرب و علوم دینیه را آموخته است. آقا کمال رضوی علاوه بر دانش و ادب و آموزش، به اخلاق و بردباری و نجابت اشتهار دارد. او هیچگاه از حالت اعتزال و کم‌گویی و گزیده‌گویی برون نرفت همیشه و در همه حال به فصاحت و شیرینی، و با ارجاع و استشهاد به منابع ادبی و اشعار بزرگان، نکته‌های نغز می‌گفت و عموم مردم را با احترام و فروتنی بدرقه می‌کرد. شاگردان پر تعدادش او را دوست می‌داشتند و بسیار گرامی و محترم می‌انگاشتند. به همین دلیل، مرگ و فقدان وی به یکی از وقایع تلخ فرهنگی بدل شد و همه مردم شهرستان و فراتر از آن را سوگوار ساخت. آقا کمال رضوی ادب دانی با اطلاع و نکته سنج بود. دینداری معتدل، قرآن شناس و متخصص نهج‌البلاغه بود. متون نظم و نثر را به زیبایی و درست می‌خواند و تفسیر و توضیح می‌کرد. مقاله می‌نوشت و نثری پاکیزه و منسجم داشت. همواره به اخلاق و مواعظ و فضایل اخلاقی پایبند بود و به جوانان توصیه می‌کرد. معلمی را دوست می‌داشت و تا پایان عمر به آموزش و پرورش فرزندان این مرز و بوم خدمت کرد. شاعری پخته و گزیده گو بود و سخنان و سروده‌هایش زیبا و پرمعناست. فرزندان برجای مانده‌اش انسان‌هایی فرزانه‌اند، پزشک و آموزگار و شاهنامه شناس…
درگذشت زنده یاد سیدکمال‌الدین رضوی در روز ۲۰ بهمن ماه روی داد و پیکر وی روز جمعه در خاک آرمید. آموزگار شایسته و محبوب در میان اشک و اندوه انبوه شاگردان و دوستدارانش به خاک سپرده شد. خداوندش رحمت کند. قصیده زیر را در منزلت و مقام معلم، از سروده‌های آقا کمال رضوی، به یاد آن معلم فقید نقل می‌کنیم:
خورشید پرتو افکن شام معلم است
دور جهان هماره به کام معلم است
زیرا که پاک کردن زنگار شوم جهل
از چهرِ علم، کارِ مدامِ معلم است
از می مکن تو یاد که از خُمّ معرفت
صهبای شورِ عشق به جام معلم است
در هر زمانه رایت اندیشه و هنر
در اهتزاز، بر در و بام معلم است
در راه بذل دانش و بینش به دیگران
تأثیر بخش کار و مرام معلم است
دانی سروش غیب چه باشد، به هوش باش
ارزنده درس و نیک پیام معلم است
مقبول پیشگاه ایزدمنان یقین بدان
در هر زمان، قعود و قیام معلم است
در زندگی بس است تو را این شرف کمال
گر در خور وجودِ تو نام معلم است
code
اکبر عزیزی تادیر نشده،تکلیف را روشن کنید