رابطه تغذیه و مهاجرت در نهنگ‌های آبی
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد نهنگ‌ها رفتارهای تغذیه‌ای و مهاجرتی آنها است. آنها به محض این که غذا را یافتند و از آن تغذیه کردند بلافاصله برای رفتن به زیستگاه جنوبی خود که برای زاد و ولدشان مناسب است عجله نمی‌کنند و در محل طعمه اندکی صبر می‌کنند. به عبارتی دیگر، وقتی در جایی غذای فراوانی می‌یابند مهاجرت خود را به تأخیر می‌اندازند تا به بیشترین میزان ممکن غذا به بدن خود برسانند و انرژی سفر را ذخیره کنند.
نهنگ‌های آبی از حافظه بلند مدت خود برای تنظیم زمان ورود به منطقه غذا استفاده می‌کنند. این کار را بر اساس زمانی که انتظار دارند غذا در نقطه‌ای موجود است انجام می‌دهند، چون از پیش هیچ آگاهی و اطلاعی از شرایط تغذیه‌ای محلی که قرار است در آینده به آنجا برسند ندارند.
با این حال، زمانی که تصمیم می‌گیرند منطقه تغذیه را ترک کنند اطلاعات محیا و قابل‌اتکایی دارند که به آنها اطمینان می‌دهد بهتر است باز هم در آنجا بمانند یا روانه شوند.
***
نهنگ آبی بزرگ‌ترین جانور سیاره زمین است. علی‌رغم جثه غول‌پیکرش، بسیاری از جنبه‌های زیست‌شناختی، رفتاری و اکولوژیکی آن هنوز ناشناخته هستند. این پستاندار عظیم و پرابهت بیشتر وقت خود را زیر سطح اقیانوس می‌گذراند، یعنی دور از چشم دانشمندانی است که در جستجوی پی بردن به اسرارش هستند.
اگر چه مشاهده نهنگ‌های آبی با چشم به سادگی امکان‌پذیر نیست اما می‌توانیم آواهای قدرتمند آنها را که صدها کیلومتر برد دارند بشنویم. از جمله رفتارهای شناخته‌شده نهنگ‌ها همکاری در جستجو برای غذا و کمک به حفظ جمعیت است. آنها می‌دانند چه زمانی مهاجرت طولانی به دوردست‌ها را به منظور زاد و ولد آغاز کنند.
میکروفون زیرآبی (هیدروفون) یک ابزار بسیار مفید برای مطالعه نهنگ‌هایی است که در دوره‌های فصلی کنار هم جمع می‌شوند. دانشمندان با این وسیله آواهای آنها را ضبط می‌کنند. این داده‌های آکوستیک به شناخت بیشتر رفتار نهنگ‌های آبی و کشف زوایای تازه‌ای از زندگی آنها کمک زیادی می‌کند.
به دلیل این که نهنگ‌ها و پستانداران دریایی دیگر در فعالیت‌های حیاتی خود از جمله برقراری ارتباط و تعامل با نهنگ‌های دیگر، یافتن غذا، جهت‌یابی و تولید‌مثل از صوت استفاده می‌کنند، می‌توان ذخیره‌ای بسیار غنی از اطلاعات را که در آواها و فریادهای آنها نهفته است در چشم‌اندازهای اقیانوسی کشف کرد. نهنگ‌شناس‌ها با گوش دادن به این اصوات بهتر و بیشتر با نحوه زندگی و طبیعت نهنگ‌ها آشنا می‌شوند و بهتر می‌توانند از گونه‌های آنها حفاظت کنند.
برای مثال، آنها آرشیو گسترده‌ای از داده‌های صوتی را با مطالعات میدانی ادغام کردند تا رفتارهای نهنگ‌ها بیشتر برایشان روشن شود. داده‌های صوتی که از ضبط آواهای نهنگ‌ها به‌دست آمده، امکان انجام دو مطالعه را برای پژوهشگران دانشگاه استنفورد فراهم آورده است.
آنها با علامت‌گذاری زیستی نهنگ‌ها، نقشه‌برداری صوتی از طعمه، ضبط اصوات اجتماعی به‌وسیله هیدروفون و جمع‌آوری اطلاعات از جریان‌های اقیانوسی به کمک حس‌گرهای از راه دور، پویایی اکوسیستمی را که جمعیت‌های زیادی از نهنگ‌های آبی پدید می‌آورند را مورد مطالعه قرار داده‌اند. اجتماعات مورد مطالعه متشکل از ۴۰ نهنگ غول‌پیکر بودند که در شعاع یک کیلومتری گرد هم آمدند.
میکروفون زیرآبی نه تنها به شناخت بیشتر رفتارهای نهنگ‌های آبی کمک می‌کند، بلکه دانشمندان را از شرایط طعمه‌های آنها نیز مطلع می‌کند. بخشی از مطالعات آنها مرتبط با نقش سخت‌پوستی به نام «کریل» است. مجموع شرایط اقیانوسی و بستر دریا زمینه را برای تجمع حیرت‌انگیز تعداد زیادی از این سخت‌پوست‌های شبیه به میگو فراهم می‌آورند. همین موجودات هستند که غذای اصلی گروه‌های بزرگ نهنگ‌ها را تأمین می‌کنند. نهنگ آبی پیش از آن که برای فصل زمستان به سمت جنوب شنا کند، باید غذای کافی برای خود بیابد؛ بنابراین از کریل‌ها تغذیه می‌کند. آنها نقش مهمی در تغذیه نهنگ‌ها ایفا می‌کنند و منبع خوبی از پروتئین و ویتامین Aهستند. کریل‌ها با جمعیت‌های خود زیست‌توده‌های حجیمی را تشکیل می‌دهند. تعدادشان به قدری زیاد است که به شکل لکه‌های بسیار بزرگی در سطح اقیانوس‌ها ظاهر می‌شوند. برای مثال گونه‌ای از آنها که «کریل جنوبگان» نام دارد طبق برآوردهای انجام شده زیست توده‌ای به وزن حدودی ۳۷۹ میلیون تن را پدید می‌آورد. اندازه لکه کریل‌ها به قدری بزرگ است که نهنگ‌های مورد مطالعه پژوهشگران در گروه‌های ۴۰ تایی دسته‌جمعی از آنها تغذیه کردند، بدون آن که تمامی این منبع غذایی را به اتمام برسانند.
پژوهشگران چند ساعت پیش از شکل‌گیری اجتماع نهنگ های آبی برای تغذیه از کریل‌ها، نوعی آوای خاص و نامتعارف از آنها را توسط هیدروفون ضبط کردند. آنها در واقع با این اصوات دسته‌جمعی یکدیگر را برای خوردن غذا، اطلاع‌رسانی و در یک جا جمع شدن صدا می‌کنند.
اصوات ضبط‌شده نشان می‌دهند که نهنگ‌های آبی برای جستجو و یافتن غذا نوعی استراتژی به‌کار می‌برند. آنها به جای رقابت برای غذا، به هم سیگنال می‌دهند که غذا در یک نقطه خاص وجود دارد. در حقیقت با فریادهای خود از بقیه نهنگ‌ها دعوت می‌کنند در ضیافت شرکت کنند.
مدل‌سازی تعامل‌های اجتماعی نشان می‌دهند اطلاعاتی را که آنها با رفتارهای اجتماعی خود به یکدیگر مخابره می‌کنند زمانی را که هر نهنگ برای جستجو و پیدا کردن کریل‌ها نیاز دارد تا بتواند به بقای خود ادامه بدهد کاهش می‌دهند. این تعامل‌ها موجب شده نهنگ‌ها در یافتن غذا و تغذیه کارآمدتر عمل کنند، بدون آن که نخستین نهنگی که کریل‌ها را پیدا می‌کند بی‌نصیب بماند یا در شرایط سختی قرار گیرد.
بر اساس یافته‌ها، انتشار آوای نهنگ‌ها متناسب با فصل تغییر می‌کند. این اتفاق زمانی می‌افتد که آنها مهاجرت سالانه خود را شروع می‌کنند. در طول تابستان و اوایل پاییز، هنگام شب آوازهای بیشتری سر می‌دهند. برعکس، در طول دو فصل پاییز و زمستان آوازهای آنها هنگام روز بیشتر می‌شود. این تغییر با زمان‌های معینی از سال مقارن است، زمان‌هایی که از تغذیه کردن دست می‌کشند و مهاجرت سالانه خود را به سوی جنوب آغاز می‌کنند. پژوهشگران به کمک داده‌های به‌دست آمده از هیدروفون همچنین پی بردند چگونه نهنگ‌های آبی هر سال زمان مهاجرت خود را برای بازگشتن به مناطقی که برای زاد و ولدشان مناسب است تنظیم می‌کنند.

code