میزان ماندگاری کاریکاتور
*شما یک هنرمند چندکاره هستید که در شاخه های مختلف هنری فعالیت می کنید. فکر کنم خودتان تخصص اصلی تان را کاریکاتور می دانید. درست است؟
بله، اما من به مرحله‌ای رسیده‌ام که از کاریکاتور جدا می شود. کاریکاتور بیشتر با مطبوعات گره خورده است، اما کاری که من می کنم، به موزه‌ها و گالری ها و خانه‌های مردم رفته است. اینها کاریکاتورهایی است که پیاده و اجرا می شود و مردم می خرند، حتی مجموعه دارها.
*اینجا یک تضاد به وجود می آید. تلقی برخی این است که کاریکاتور مثل نقاشی و مجسمه یا برخی دیگر ازهنرها آن میزان ماندگاری را ندارد. انگار ژورنالیستی تر است و تاریخ انقضای آن بیشتر است. شما این تلقی را قبول دارید؟
کاریکاتورهم مثل هنرهای مختلف، مثل شعر و ادبیات و موسیقی، انواع و اقسام و درجه بندی های مختلف دارد. من در تمام این بخش ها کار کردم. پایگاه اصلی کاریکاتور در ابتدا روزنامه بوده و هنوز هم هست. اما از سال های ۱۹۵۰ میلادی به بعد، کاریکاتور در واقع از طریق روزنامه های اروپا،به خصوص فرانسه و اروپای شرقی، راه جدیدی پیدا می کند که از آن به بعد به موزه ها و نمایشگاه ها راه پیدا می کند و صرفاً محدود به روزنامه نیست. چون محدودشدن کاریکاتور به مطبوعات، آن را منحصر به موضوعات روز می کند.
*مرز این موضوع کجاست؛ یعنی چطور می توان تشخیص داد درجایی با کاریکاتور ژورنالیستی مواجهیم و از آنجا به بعد با کاریکاتور هنری روبه رو هستیم که به موزه ها می رود؟
من به هرحال این دوره ژورنالیستی را سپری کرده ام. رسیدن به این مرحله، پشت سرگذاشتن تمام این دوران بود؛یعنی همه اینها لازم و ملزوم همدیگر است. وقتی کاریکاتور از نظرهنری و تصویری جالب باشد، طبیعی است که به موزه و نمایشگاه هم راه پیدا می کند. منتهی کاریکاتورهایی که به نمایشگاه ها و موزه ها می رود، کمتر به موضوعات روز ارتباط دارد؛ یعنی موضوعاتی مانند گرانی گوجه فرنگی و بنزین، سوژه های روز است و کمتر در کاریکاتورهای هنری، اثری از آنها به چشم می خورد.
*شما که بسیاری از کاریکاتورهایتان در موزه های مختلف جهان نگهداری می شود، فکر می کنید موزه ها چه معیارهایی دارند تا کاریکاتوری را به عنوان یک اثر هنری بخرند؟
اولین معیار، خط و سبک هنرمند است. چون خط و روال و سبک خیلی مهم است که اگر کسی آن را نداشته باشد، کارش به هدر می رود. کار من یا برخی دیگر که سبک دارند، حتی اگر امضا هم نداشته باشد، مشخص است. این که یک هنرمند، صاحب سبک باشد و اثرش را بشناسیم، مهم است. از طرفی، ایده ها باید ناب و کمیاب باشد. اگر قرار باشد ما همان چیزهای همیشگی را بگوییم، دردی را دوا نمی کند.

code