حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح دیروزدردیدار وزیرامورخارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور، دستگاه دیپلماسی کشور را مدافعان خط مقدم دفاع از اهداف، منافع ملی و سرمایه ملی ایرانیان خواندند و ضمن تبیین ویژگی‌های دیپلماسی ایرانی و ضرورت دیپلماسی فعال و هوشمند در دوران بسیار مهم گذر به نظم جدید جهانی ،سخنان مهمی را در بی‌فایده بودن تعامل با آمریکا بیان کردند.
ایشان درتبیین اهمیت کار دیپلماسی افزودند: یک دیپلماسی هوشمندانه و فعال می‌تواند دستاوردهای بسیار مهم سیاسی، اقتصادی، انسانی و اجتماعی به همراه بیاورد که با هیچ حرکتی از جمله جنگ‌های پرهزینه و پرخطر نیز حاصل نمی‌شود و این واقعیت نشاندهنده وزن و جایگاه دستگاه دیپلماسی در مجموعه مدیریت یک کشور است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رویدادهای چندین سال اخیردرمنطقه را نشاندهنده واقعیت یاد شده خواندند و خاطرنشان کردند: قدرت‌هایی تلاش کردند با زور و اسلحه منافع خود را تأمین کنند که ناکام ماندند، اما کسانی با ظرافت، هوشمندی و تحرک، توانستند منافع خود را به‌خوبی تأمین کنند.رهبرانقلاب، وزارت خارجه را ارتش منظم دیپلماسی کشور خواندند و افزودند: در مساله سیاست خارجی، دستگاه‌های دیگری هم مؤثرند ،اما وزارت خارجه به عنوان یک سازمان موظف و ارتش منظم، مسئولیت اصلی را بر عهده دارد.
ایشان در تشریح شروط و لوازم یک دیپلماسی موفق، بر ضرورت تعیین دقیق و صریح هدف‌ها تأکید کردند و افزودند: برخی اهداف آرمان‌های بزرگ و ملی هستند، برخی راهبردی و منطقه‌ای به شمار می‌روند و بعضی دیگر مقطعی و موضعی هستند که این اهداف در همه سطوح باید دقیقاً مشخص باشد تا همه‌عناصر فعال در دیپلماسی در ستاد و صف، وظایف خود را به‌خوبی بدانند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «سازماندهی مناسب» را شرط دوم دیپلماسی موفق برشمردند و افزودند: این سازماندهی باید با نگاه به اهداف و با توجه به قابلیت‌ها انجام شود.
رهبرانقلاب برخورداری از عناصر با صلاحیت را شرط دیگر یک دیپلماسی موفق دانستند و در تبیین مفهوم «صلاحیت‌های دیپلماتیک»، عناصری چون «هوش و مهارت دیپلماتیک»، «انعطاف در جای لازم»، «نفوذ ناپذیری در مواقع ضروری» و «پایبندی صادقانه و عمیق به اهداف» را مورد اشاره قرار دادند.
رهبرانقلاب درتبیین هوش دیپلماتیک افزودند: این ویژگی انسان را قادر می‌سازد اهداف و حرکات طرف‌های مقابل را در مذاکرات و تعاملات پیش بینی کند و حرکات خود را با توجه به آن‌ها، برنامه‌ریزی و عملیاتی سازد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «مهارت دیپلماتیک» را استفاده بموقع و بجا از انعطاف واقتدارمعنا کردند و افزودند: معنای دیگر این ویژگی نرمش قهرمانانه است که صلح امام حسن مجتبی علیه‌السلام پرشکوهترین نمونه تاریخی آن به شمار می‌رود.
ایشان افزودند: نرمش قهرمانانه برخلاف برخی تفاسیر، معنای واضحی دارد که نمونه آن در مسابقه کشتی نمایان است. در این مسابقه که هدف آن شکست دادن حریف است اگر کسی قدرت داشته باشد اما انعطاف لازم را در جای خود به کار نگیرد، قطعاً شکست می‌خورد،اما اگر انعطاف و قدرت را بموقع مورد استفاده قرار دهد، پشت حریف را به خاک می‌نشاند.
رهبرانقلاب همچنین در بیان «پایبندی عمیق و صادقانه به آرمان‌ها و اهداف» خاطرنشان کردند: اگر کسی بدون ایمان و باورعمیق به اهداف، در عرصه دیپلماسی فعال باشد، قطعاً نمی‌تواند موفق شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تشبیه عرصه دیپلماسی به میدان جنگ افزودند: واقعیت این است که میدان دیپلماسی عرصه پنجه انداختن است و اگر کسی بدون اعتقاد راسخ به هدف، به این کار اقدام کند یا درهمان موقعیت و یا در نهایت شکست خواهد خورد.
تحرک فراوان و بی‌وقفه شرط دیگری بود که رهبرانقلاب در تشریح لوازم دیپلماسی موفق به آن پرداختندو افزودند: تحرک بالا لازمه لاینفک دیپلماسی است و باید مورد توجه جدی قرار داشته باشد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه سخنانشان ، دوران فعلی را دوران گذر به یک نظم جدید جهانی ارزیابی و خاطرنشان کردند: در کنار بازیگران سنتی، بازیگران جدیدی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین وارد عرصه شده اند و در تلاشند جایگاه خود را در نظم جدید پیش رو، تثبیت کنند.
رهبرانقلاب تأکید کردند: در این دوران، دیپلماسی قوی و کارآمد اهمیت مضاعفی می‌یابد و به همین علت، امروز کار وزارت خارجه از گذشته حساس‌تر است.
ایشان افزودند: اگردرمقطع فعلی دستگاه دیپلماسی بتواند حضور فعال، هوشمندانه و مقتدرانه داشته باشد، جایگاه و استحکام جمهوری اسلامی در چندین ده سال آینده و در نظم جدید جهانی به عنوان جایگاهی برجسته تثبیت می‌شود وگرنه، در جهان پیش رو، از موقعیت لازم برخوردار نخواهیم بود.
«شکار فرصت‌ها و استفاده صحیح از آن ها»، نکته دیگری بود که رهبر انقلاب به مسئولان دیپلماسی کشور خاطرنشان کردند.
ایشان افزودند: تحولات منطقه‌ای و جهانی، بسیار سریع است و باید به طور آنی، آن ها را رصد کرد و با تحرک بالا، هر حادثه و رویدادی را بلافاصله تحلیل کرد و با درک نسبت آن با اهداف و آرمان‌ها، موضع خود را در قبال آن مشخص نمود.
سخنان رهبر انقلاب در جمع مسئولان دستگاه دیپلماسی با تمرکز بر اهداف و سیاست‌های کلان ادامه یافت که باید به طور دائم مد نظر مسئولان سیاست خارجی باشد.
ایشان در همین زمینه، «به کرسی نشاندن منطق جمهوری اسلامی» یعنی مردم‌سالاری دینی را هدفی بزرگ برشمردند و تأکید کردند: در این مساله بدون انفعال وارد شوید چرا که این هدف به‌خصوص در منطقه اسلامی، کاملاً قابل تحقق است.
رهبرانقلاب برجسته کردن ویژگی‌ها و ممیزات دیپلماسی ایرانی در جهان را از دیگر اهداف مهم دست‌اندرکاران سیاست خارجی برشمردند و افزودند: پایبندی به موازین شرع در رفتارهای فردی و اجتماعی و در محافل دیپلماتیک و نترسیدن از هیبت و تشر قدرت های بزرگ از جمله آمریکا، ویژگی خاص دیپلماسی ایرانی است و باید مورد توجه جدی باشد.
رهبرانقلاب خاطرنشان کردند: نهراسیدن از قدرت‌های سلطه‌گر، بعد از انقلاب، به خصوصیت بارز سیاست خارجی جمهوری اسلامی تبدیل شده که این ویژگی هم در دل ملت‌ها جاذبه ایجاد کرده و هم سیاستمداران دنیا را چه بگویند و چه پنهان کنند ،به تعظیم و تجلیل وا داشته است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، «دفاع صریح، قاطع و واقعی از مظلوم» را از دیگر ویژگی‌های دیپلماسی ایرانی معرفی کردند و افزودند: این خصوصیت در تمام سال‌های بعد از انقلاب، در دفاع از ملت و مبارزین فلسطینی و لبنانی و موارد مشابه دیگر، جلوه داشته است.
رهبرانقلاب، «مخالفت جدی با نظام سلطه» را از خصوصیات آشکار سیاست خارجی جمهوری اسلامی برشمردند و افزودند: مسئولان ما با شهامت و بدون رودربایستی با حضور سلطه‌گران و به‌ویژه آمریکا درهرجای جهان، مقتدرانه مخالفت کرده و می کنند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «تأمین منافع ملی» را از اهداف مشترک همه دستگاه‌های دیپلماسی جهان خواندند و افزودند: دردیپلماسی‌ایرانی، علاوه بر تلاش برای تأمین منافع ملی، «حفظ سرمایه ملی»، بسیار مهم است، چرا که اگر سرمایه ملی از دست برود ،دستگاه دیپلماسی بدون پشتوانه می‌شود و منافع ملی نیز قابل تأمین نخواهد بود.
رهبرانقلاب «هویت ملی، اسلامی، انقلابی و تاریخی» را سرمایه ملی ایرانیان خواندند و خاطرنشان کردند: استقلال برآمده از انقلاب اسلامی، دین، ملت مؤمن، جوانان انقلابی، سخن قاطع در مقابل زیاده‌خواهان، دانشمندان، نخبگان و فعالیت‌های علمی از جمله عناصر سرمایه ملی هستند که باید در عرصه دیپلماسی حفظ شوند تا منافع ملی هم تأمین شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بخش پایانی سخنانشان را در این دیدار به موضوع تعامل با جهان اختصاص دادند.
ایشان با تأیید سخنان دو روز قبل رئیس‌جمهوردرجمع سفیران و کارداران درباره تعامل با همه دنیا افزودند: در این میان دو استثنا وجود دارد ؛رژیم صهیونیستی و آمریکا.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با بیان چند دلیل و استدلال درباره نفی تعامل با آمریکا تأکید کردند: رابطه با آمریکا و مذاکره با این کشور به جز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بی‌منفعت برود؟
ایشان افزودند: عده‌ای اینجور وانمود می‌کردند که اگر با آمریکایی‌ها دور میز مذاکره بنشینیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود، البته ما می‌دانستیم اینجور نیست ،اما قضایای یک سال اخیر برای چندمین باراین واقعیت را اثبات کرد.
رهبرانقلاب خاطرنشان کردند: در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود، اما در یک سال اخیر به خاطر مسائل حساس هسته‌ای و تجربه‌ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس‌ها، نشست‌ها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایده‌ای عاید نشد، بلکه لحن آمریکایی‌ها تندتر و اهانت‌آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبون‌های عمومی بیان کردند.
رهبرانقلاب افزودند: البته مسئولان ما در نشست‌ها در جواب طلبکاری آن ها، جواب‌های قوی‌تر و گاهی گزنده‌تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی‌ها، به هیچ چیز کمک نمی‌کند.
رهبرانقلاب در همین زمینه، افزایش تحریم‌ها را مورد اشاره قرار دادند و گفتند: آمریکایی‌ها نه تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم ها را هم افزایش دادند. البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست، اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه تحریم هم، فایده‌ای نداشته است.
ایشان افزودند: البته در زمینه ادامه مذاکرات هسته‌ای، منع نمی‌کنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند ،دنبال می‌شود، اما این، یک تجربه ذیقیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف زدن با آمریکایی ها، مطلقاً تأثیری در کم کردن دشمنی آن ها ندارد و بدون فایده است.
رهبرانقلاب در تبیین ضررهای ناشی از مذاکره با آمریکایی‌ها افزودند: این کارما را در افکارعمومی ملت‌ها و دولت‌ها به تذبذ‌ب متهم می‌کند و غربی‌ها با تبلیغات عظیم خودشان، جمهوری اسلامی را دچار انفعال و دو گانگی جلوه می‌دهند.
ایشان همچنین ضرر دیگر نشست و برخاست با آمریکا را ایجاد زمینه برای طرح توقعات جدید از سوی آن ها دانستند.
رهبرانقلاب در جمع‌بندی این بخش از سخنانشان، تعامل با رژیم صهیونیستی را موضوعاً منتفی خواندند و درباره آمریکایی‌ها هم گفتند: تا وقتی وضع کنونی یعنی دشمنی امریکا و اظهارات خصمانه دولت و کنگره آمریکا درباره ایران ادامه دارد، تعامل با آن ها نیزهیچ وجهی ندارد.
رهبرانقلاب به افزایش نفرت ملت ها از آمریکا به خاطر همدستی با جنایات صهیونیست‌ها در غزه اشاره کردند و افزودند: هیچ کس در دنیا نیست که آمریکایی‌ها را از مشارکت با جنایات و نسل‌‌کشی رژیم «غاصب، گرگ صفت، قاتل، کافر و ظالم صهیونیست» در غزه مبرا بداند، بنابراین آمریکایی‌ها اکنون در موضع ضعف بیشتری قرار دارند.
رهبرانقلاب در اشاره به اوضاع این روزهای مردم مظلوم غزه تأکید کردند: منطق فلسطینی‌ها در قضیه آتش‌بس درست است. آن ها می‌گویند قبول آتش‌بس به معنای این است که رژیم خونخوار و درنده صهیونیست هر فاجعه‌ای خواست بیافریند و بعد بدون هیچ تاوانی، اوضاع به روز قبل از حمله یعنی محاصره شدید و ادامه فشارها برگردد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: همان‌گونه که فلسطینی‌ها می‌گویند، برای این همه جنایت، باید تاوانی وجود داشته باشد که پایان محاصره غزه است و هیچ انسان منصفی نمی‌تواند این خواسته بر حق را نفی کند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پایان سخنانشان درباره اوضاع عراق هم گفتند: انشاءالله با تعیین نخست‌وزیر جدید عراق، گره کارها باز و دولت تشکیل می‌شود تا بتواند کار کند و به کسانی که قصد فتنه در عراق داشته و دارند درس خوبی بدهد.
ایشان همچنین با آرزوی توفیق برای مسئولان و فعالان دستگاه دیپلماسی افزودند: به طور دائم از خداوند متعال برای وزیر خارجه عزیز و همکارانشان طلب توفیق می‌کنم.
پیش از سخنان رهبر انقلاب، دکتر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه با بیان گزارشی از همایش سفرا و رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، هدف از برگزاری این همایش را تبادل نظر و همفکری، تنظیم سیاست خارجی بر اساس اسناد بالادستی و بهره‌جویی از رهنمودهای رهبرمعظم انقلاب اعلام کرد.
وی با قدردانی از حمایت‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی، مقطع کنونی را پیچ ویژه‌ی تاریخی خواند و گفت: سیال بودن صحنه‌ی بین‌الملل، متکثر شدن منابع قدرت و امکان تاثیرگذاری بازیگران جدید از جمله ویژگی‌های کنونی جهان و منطقه است. ظریف، وظیفه دستگاه سیاست خارجی را استفاده از فرصت‌های استثنایی پیش آمده در داخل و خارج توصیف و تأکید کرد: قدرت معنایی جمهوری اسلامی بر اساس گفتمان امام و رهبری، مردم‌سالاری دینی و آرمانگرایی واقع‌بینانه، ایران را به ثبات داخلی رسانده و با تبدیل جمهوری اسلامی به قدرت منطقه‌ای، از سرمایه‌ی مقاومت و گسترش اسلامخواهی در منطقه بهره‌مند کرده است.وی با اشاره به وظیفه وزارت امور خارجه به عنوان دیده‌بان نظام، خاطرنشان کرد: ما مصمم هستیم سیاست خارجی طراحی شده از سوی رهبر معظم انقلاب را به بهترین وجه اجرا کنیم و در اجرای آن، به قدرت لایزال و برترالهی اعتماد داریم و هیچ قدرتی را ابرقدرت نمی‌دانیم.
آقای ظریف همچنین گفت: به قدرت ملی و توان کارشناسی خود باور داریم و بر اساس این باوردرمقابل قدرت‌های ظاهری مغلوب نخواهیم شد.
اکبر عزیزی تادیر نشده،تکلیف را روشن کنید