«سالی راید» (Sally Ride) در سال ۱۹۸۳و ۲۰ سال پس از «والنتینا ترشکوا» به عنوان نخستین زن آمریکایی به فضا پرواز کرد. در آن زمان راید جوان ترین فضانوردی بود که به مأموریت فضایی فرستاده شد. با این سفر ۶ روزه، سالی راید سومین زن تاریخ بود که به فضا پا می گذاشت. او در فضا از دستگاه جدید کنترل از راه دور شاتل برای قرار دادن ماهواره های موقت در مدار استفاده کرد. از این شیوه در مأموریت های بعدی نیز برای قرار دادن ماهواره های دائمی و بازگرداندن دیگر ماهواره ها برای تعمیر استفاده شد. این موفقیت سالی راید باعث شد تا نقش زنان در برنامه های فضایی آمریکا بیشتر شود.
سالی راید در ۲۶مه ۱۹۵۱ برابر با ۴خرداد ۱۳۳۰ در محله «انسینو» در حومه شهر «لس آنجلس» در ایالت کالیفرنیا و در خانواده ای نروژی تبار چشم به جهان گشود. دبیرستان خود را در شهر لس آنجلس به پایان برد و در این دوران علاوه بر علاقه و استعدادش در علوم، موفقیت چشمگیری در ورزش تنیس کسب کرد. در مسابقات سال ۱۹۶۸ تنیس بزرگسالان به مقام کشوری رسید و تنیس را تا دریافت مقام مربی گری ادامه می دهد.او به مطالعه به ویژه مطالعه کتاب های علمی ـ تخیلی، علاقه فراوانی داشت. سرانجام تحت تأثیر معلم علوم مدرسه به تحصیل فیزیک علاقه مند شد.
ابتدا در کالج «سوراثمور» ثبت نام کرد و پس از گذراندن سه ترم در این کالج و چند کلاس فیزیک در دانشگاه «یوسی‌ال‌ای»، به دانشگاه «استنفورد» رفت. او تحصیلات عالی خود را در این دانشگاه ادامه داد و مدارک کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته فیزیک برای پژوهش های اخترفیزیکی و پژوهش روی «لیزر الکترون آزاد» دریافت کرد.
راید یکی از ۸ هزار نفری بود که به آگهی ناسا (سازمان فضایی آمریکا) برای داوطلب برنامه فضایی پاسخ دادند. او در سال ۱۹۷۸از طرف ناسا همراه ۵ زن دیگر انتخاب می شود تا به عنوان نخستین فضانوردان زن آمریکا تعلیم داده شوند. در ماه اوت ۱۹۷۹ یک دوره آموزشی یک ساله را به اتمام رسانید و صلاحیت لازم را به عنوان متخصص مأموریت روی شاتل فضایی به دست آورد.
با ورود به ناسا، کار خود را به عنوان مسئول ارتباط رادیویی زمینی با شاتل های فضایی در مدار CapComبه دنبال مأموریت های «اس‌تی‌اس-۲»و «اس‌تی‌اس-۳»آغاز کرد و در ساخت بازوی روبات شاتل (کانادارم) نقش فعالی داشت. در تاریخ ۱۸ ژوئن ۱۹۸۳با مأموریت «اس‌تی‌اس-۷» در شاتل فضایی «چنلجر» به فضا فرستاده شد و علاوه بر نخستین فضانورد زن آمریکایی، نخستین کسی بود که در فضا از بازوی روباتیک استفاده کرد و بازو را برای نگهداری ماهواره مورد استفاده قرار داد. او به وسیله کانادارم یک ماهواره قدیمی را از مدار برداشت و در مخزن بار شاتل نشاند. راید نخستین سفر فضایی خود را در سن ۳۲سالگی با شاتل فضایی چلنجر به انجام رساند و به دنبال این مأموریت، همراه فضانوردان شاتل چلنجر علاوه بر قرار دادن دو ماهواره مخابراتی در مدار زمین، چند آزمایش علمی در زمینه داروسازی نیز به انجام رساند.
راید یک سال بعد دوباره به فضا فرستاده شد. این دومین مأموریت فضایی سالی راید، «اس‌تی‌اس-۴۱-جی» بود که در روز ۵اکتبر ۱۹۸۴ برابر با ۱۳مهر ۱۳۶۳ دوباره سوار بر شاتل فضایی چلنجر آغاز شد. برای نخستین بار در این مأموریت، ۷فضانورد از جمله دو فضانورد زن بر عرشه فضاپیما حضور داشتند. در کنار انجام وظایف اصلی، برای نخستین بار یک دوربین «آی مکس» توسط این فضاپیما به فضا برده شد تا با استفاده از آن مستندی با کیفیت بالا از فرایند عملیات فضانوردان تهیه شود.
پس از این دو مأموریت، سالی راید به مدت ۸ماه برای مأموریت سوم خود آموزش دید، اما فاجعه انفجار شاتل فضایی چلنجر در سال ۱۹۸۶، پروازهای شاتل را برای مدتی متوقف کرد و در نتیجه پرواز فضایی وی نیز لغو شد.
در جریان حادثه شاتل فضایی، رئیس کمیسیون تحقیقات حادثه شد و کمیته تحقیقی را راهنمایی کرد. سپس نخستین گزارش برنامه ریزی استراتژیک ناسا تحت عنوان «رهبری و آینده آمریکا در فضا» را نوشت. راید مؤسس «اداره جست و جوی ناسا» هم بود. او در سال ۱۹۸۷ناسا را ترک کرد و به تدریس در دانشگاه استنفورد پرداخت.
دو سال بعد کرسی دانشگاه «سن‌دیه‌گو» در کالیفرنیا را به دست آورد و رئیس انستیتوی فضایی کالیفرنیا شد. همچنین به عنوان عضو هیات علمی مرکز امنیت بین الملل و کنترل تسلیحات در «پالو آلتو» در ایالت کالیفرنیا مشغول کار شد. سال ۲۰۰۳دعوت شد تا به بورد تحقیقاتی حادثه «شاتل فضایی کلمبیا» بپیوندد. در سال های آخر عمر تصمیم به اداره «موسسه علمی سالی راید» گرفت، سازمانی که در سال ۲۰۰۱تأسیس کرد. وظیفه این مؤسسه تولید برنامه ها و کتاب های فضایی سرگرم کننده برای دانش‌آموزان ابتدایی و راهنمایی با تمرکز بر دختران است. راید چندین کتاب نوشت و در نوشتن چندین اثر نیز با دیگران همکاری داشت. مخاطب اصلی کتاب های او کودکان هستند. راید افتخارات و جوایز بسیاری کسب کرده است، از جمله «جایزه جفرسون» برای خدمات عمومی، «جایزه ون براون»، «عقاب لیند برگ»، «جایزه تئودور روزولت» NCAAو «مدال ملی پرواز فضایی». او تنها کسی بود که در کمیته تحقیقاتی هر دو حادثه فضایی حضور داشته است. در حال حاضر دو مدرسه ابتدایی در آمریکا به افتخار او، به نام «سالی راید» نامگذاری شده اند.
او حدود ۱۴روز و ۸ساعت در فضا بوده است. پنج کتاب درباره فضا و فضانوردی برای کودکان نوشت که هدف آنها تشویق کودکان به مطالعه علوم است. سالی راید پس از ۱۷ماه مبارزه با سرطان لوزالمعده، سرانجام در ۲۳ژوئیه ۲۰۱۲ برابر با ۲مرداد ۱۳۹۱ چشم از جهان فروبست.
راید جزو شناخته شده ترین ترویج کنندگان علم در سطح جهان به شمار می آید. علاوه بر کتاب ها و مقالات متعدد، او پروژه ای به نام EarthKAMرا راه اندازی کرد که در آن یک دستگاه دوربین عکاسی روی شاتل نصب می شد و دانش آموزان مدارس در سراسر جهان می توانستند در هر لحظه از منطقه مورد نظر خود عکس برداری کرده و به مطالعه ویژگی های زمین شناختی آن منطقه بپردازند. این پروژه با نصب دوربین عکاسی بر ایستگاه فضایی بین المللی وارد مرحله تازه ای شد. او به عنوان یک الگوی قوی، الهام بخش نسل هایی از دختران بود که نشان داد رسیدن به ستاره و آرزوهای بشر غیر ممکن نیست.
پیش از سالی راید، دو فضانورد زن از روسیه با نام های «والنتینا ترشکووا» و «اسوتلانا ساویتسکایا» به ترتیب در سال های ۱۹۶۳و ۱۹۸۲به فضا رفته بودند.
منابع:
spacescience.ir
nasa.gov
nojum.ir
starpeace.org
deepsky.ir
noojum.com
espace-sciences.org
spacetoday.org
عکس از: U.S. National Archives and Records Administration
code
اکبر عزیزی «اخلاق» بازیچه ورزش نیست