فروغ فرخزاد، که ما ایرانیان او را به شعرهایش میشناسیم، نهایت شکسته نفسی را به خرج داده و «تنها صداست که میماند» را به اطلاع عموم رسانیده است، اما عوامالناس، زیاد کاری به این چیزها ندارند و بیش از هر چیز «فقط خوبی است که میماند» را به دل خود راه دادهاند. البته، بعضی از آدمها هم هستند که علیرغم اعتقاد به گریزناپذیری پدیده مرگ و نیستی و با اینکه میدانند که دیر یا زود روی در نقاب خاک خواهند کشید، بدی پیشه میکنند تا در این چند روزه دنیا اندکی بیشتر از حد معمول خوش بگذرانند! تولستوی درباره این جور آدمها گفته است: «جای تأسف است که جای بعضی از مردگان را نمیتوان با شماری از زندگان عوض کرد، چند نفری را میشناختم با اینکه میدانستند راه همهشان به گورستان ختم میشود، سر راه، از خود چند چشمه ماندگار و دیدنی به یادگار گذاشتند!» از این رو تنها صدا نیست که میماند، خیلی چیزهای دیگر هم ماندگار است، فقط مهم این است که وجه ممیزه رفتهها چه باشد و ماندهها، بعدها، او را چگونه به خاطر آورند!
محمد ماکویی
محمد ماکویی