سوءاستفاده امپراتور روم از اختلاف میان بزرگان ایران

۲۰نوامبر ۲۸۴ میلادی، سنای روم دیوکلِشَن را به امپراتوری برگزید. در پی این انتصاب، نرسی شاه وقت ایران هیأتی را با یک هدیه گرانبها و نامه شادباش برای دیوکلِشَن به رُم فرستاد.

هیأت اعزامی تمایل نرسی به تجدید استقرار هیأت دیپلماتیک (سفارت دائمی) در رم و تیسفون را اعلام کرد و او سریعا موافقت کرد.هیأت دیپلماتیک رومی پس از استقرار در تیسفون، در نخستین گزارش محرمانه خود به دیوکلِشَن اطلاع داد که نرسی با نوعی کودتای نرم شاه ایران شده است، مخالف داخلی دارد و میان بزرگان دو دستگی مشاهده می‌شود .

دیوکلِشَن این وضعیت را فرصتی برای امپراتوری روم دانست و مدعی بخش‌های غربی ارمنستان شد. وی سال ۲۹۷ میلادی سپاهی را روانه منطقه کرد اما از ارتش ایران به سختی شکست خورد.

آغاز جنبش سوسیالیستی مزدک

۲۱نوامبر سال ۴۸۸ میلادی، درست ۱۳۶۰ سال پیش از انتشار «مانیفست کمونیست» از سوی کارل مارکس و انگلس، مزدک عقاید اقتصادی ــ اجتماعی (سوسیالیسم) خود را اعلام و ترویج آن را آغاز کرد. مزدک پسر بامداد که یک روحانی زرتشتی در شهر استخر فارس (شیراز) بود، مدعی شد که این عقاید تفسیر درست آموزش‌های زرتشت است که هدفی جز نیکبختی بشر نداشته و زمانی این نیکبختی تحقق خواهد یافت که برابری انسان‌ها تأمین شود.

سامانیان به قدرت رسیدند

۲۱نوامبر سال ۸۷۴ میلادی، سامانیان بر سرکار آمدند و کمر همت به احیاء زبان و ادبیات فارسی، فرهنگ ایرانی و گسترش علوم و معارف بستند و در این راه لحظه‌ای از تلاش باز نایستادند. پایتخت سامانیان شهر بخارای خراسان بزرگتر و رودکی از شعرای بزرگ این دوران بود.

برخی از مورخان سامانیان را از نسل بهرام مهران (چوبین) ژنرال معروف ایرانی که در «ری» زاده شده بود می‌دانند. در میان ایرانی‌تبارها، تاجیک‌ها بیش از دیگران قدرشناس سامانیان هستند. دولت تاجیکستان پول ملی خود را «سامانی» نام نهاده است.

www.iranianshistoryonthisday.com

code