حضور ایمن در متاورس
برای اینکه بدون نگرانی و با امنیت بتوانیم در متاورس حضور داشته باشیم پیش از هر چیز باید بدانیم که این فناوری نیز مانند هر فناوری جدیدی جنبههای مثبت و منفی دارد. باید موضع خود را نسبت به این فضای مشترک مجازی تغییر دهیم و هنگام فعالیت در آن دقت و احتیاط یک دانشمند را داشته باشیم؛ بدین معنی که همه چیز را آزمایش کنیم، نسبت به فناوری متاورس نگاهی منتقدانه داشته باشیم و سردر بیاوریم از دادههای شخصی ما چه استفاده هایی میشود.
متأسفانه، پلت فرمهای زیادی برای اینکه کاربرها بتوانند آگاهی و شناخت خود را از این فناوریهای جدید بالا ببرند وجود ندارد. مردم بیشتر اطلاعات در این زمینه را از شرکتهای فروشنده محصولات واقعیت مجازی کسب میکنند و طبیعی است که آنها به تهدیدهایی که حریم خصوصی و امنیت مشتریهایشان را به مخاطره میاندازند توجه چندانی ندارند.
با همه اینها، میتوانیم امنیت وسایل و سیستمی را که استفاده میکنیم بالا ببریم. یک اقدام مفید نصب وصله امنیتی (security patch)برای دوربین است. با این ابزار، دوربین از خود در برابر هک شدن سایبری محافظت میکند. خرید شبکهای برای دوربین که رمز عبور محفوظ داشته باشد و نیز نرمافزاری که هر نوع استفاده و فعالیت مشکوک را شناسایی کند (تشخیص حرکت) نیز کمک زیادی به حضور ایمن در فضای متاورس خواهد کرد.
***
همه فناوریها مزایا و معایب خاص خود را دارند. فناوریهای واقعیت مجازی (VR)از این امر مستثنی نیستند. مطالب زیادی درباره چشمانداز آینده متاورس و فرصتهایی که در پیش روی کاربرها قرار میدهد، ذکر شده است. اما همان قدر که به ویژگیهای مثبت آن امیدواریم، باید نقاط ضعف آن را نیز سبک سنگین کنیم.
در رقابتی که برای ساخت اپلیکیشنهای واقعیت مجازی و جلب بیشترین تقاضای مصرفکننده آغاز شده است، سازندگان نرم افزارهای واقعیت مجازی گاهی از این که باید با اجرای تمهیداتی از مشتریهای خود در مقابل هکرها محافظت کنند غافل میشوند. حتی بعضی از محصولات در حالی عرضه میشوند که هنوز مرحله ساخت را میگذرانند.
پیش از هر چیز، باید بدانیم که متاورس نیز قابل هک شدن است. متاورس دنیایی مجازی است که با اتکا به زیرساخت اینترنتی راهاندازی شدهاست و غوطهور شدن در تعاملات میانفردی مجازی را بین انسانها امکانپذیر میکند. از جمله مشکلات امنیت سایبری در متاورس سرقت هویت، قلدری رایانهای، حمله به حریم خصوصی و جعل و کلاهبرداری هستند. برای مثال، قلدری سایبری در فضای web2 تبدیل به یک مشکل جدی شدهاست. شکایتهایی که از تهدیدها و آزارها میشود مؤید این معضل هستند، اما این مسأله در متاورس مشهودتر است. این نوع قلدری به دلیل غوطهوری در متاورس جنبه واقعیتری دارد؛ کاربرها تهدید را درون خانه و نزدیک به خود مییابند و این تأثیر نامطلوبی بر سلامت روانی آنها میگذارد که افزایش استرس تنها یکی از پیامدهایش است.
در دنیاهای آنلاین متاورس، امنیت و حریم شخصی هر دو توسط یک نهاد کنترل میشود. به عنوان مثال، Second Lifeرا «لیندِن لَبز» و Digital World را شرکت «یوکیجیری» تحت کنترل دارند. یک هکر میتواند به راحتی درون شبکهای که فاقد امنیت است نفوذ کند و به میلیونها اطلاعاتی که کاربرها به مرور زمان به آن افزودهاند دسترسی پیدا کنند. هکر با کمی تلاش بیشتر اطلاعات محرمانه کاربر مانند شماره کارت بانکی او را نیز به دست خواهد آورد.
متاورس بخشی از فضای web3است که نماد یک دنیای نامتمرکز است، اما بر خلاف رمز ارزها فقط شرکتهای سازندهاش آن را مدیریت میکنند که موجب میشود مسأله حریم خصوصی کاربرها و محافظت از دادههای آنها موضوعی نگرانکننده شود. پروژههای متاورس نیز مانند غولهای فناوری که متولی دادههای کاربرها هستند، تبدیل به هاب ذخیرهکننده این دادهها خواهند شد. شرکتهای مختلف میتوانند اطلاعات همه فعالیتهای کاربرها را جمعآوری کنند؛ اینکه به چه مکانهایی میروند، چه فعالیتهایی دارند، سرگرمیهای آنها چیست و غیره. یکی از موارد استفاده از این اطلاعات بازاریابی و تبلیغات است. با پیوستن صاحبان مارکهای مطرح و شناخته شده به متاورس استفاده از دادههای کاربری در تبلیغات رایجتر میشود.
متاورس یک مسیر دیگر برای دستدرازی کلاهبردارها و مجرمین اینترنتی که با نامهایی مثل اسکمر و هکر میشناسیم باز کردهاست. وقتی هکری به رایانه، لپ تاپ، تلفن همراه یا هر وسیله دیگر یک کاربر دسترسی پیدا میکند، با به دست آوردن اطلاعات حساب بانکی و کارت اعتباری او پولش را سرقت میکند و نتیجه کار و تلاش او را از بین ببرد. کاربرها به طور معمول از این خطرها بیاطلاع هستند و زمانی آگاه میشوند که میبینند از آنها کلاهبرداری شدهاست یا مجرمین سایبری با کارت اعتباری آنها خرید غیرقانونی انجام دادهاند یا اطلاعات شخصی آنها را فروختهاند. پژوهشگران دانشگاه ایالتی لوئیزیانا که روی امنیت سیستمهای «واقعیت مجازی غوطهوری» (X-reality)مطالعه میکنند یکی از اپلیکیشنهای پرطرفدار سرگرمی را که کاربرها برای تماشای فیلم با دیگران در محیط مجازی استفاده میکنند آزمایش کردند تا ببینند میتوانند آن را هک کنند یا خیر. آنها توانستند به هدسِت واقعیت مجازی کاربرهای مورد نظر نفوذ کنند، صفحه نمایش آنها را ببینند، میکروفونهایشان را روشن کنند و یک ویروس را بدون اینکه آنها متوجه شوند روی رایانه خود نصب کنند. پس از آن، زمانی که کاربر دیگری وارد اتاق مجازی شد و با کاربر آلوده به ویروس ارتباط برقرار کرد او نیز آلوده شد، درست مانند سرایت ویروس یک بیماری بین افراد جامعه در واقعیت.
بدون شک افراد سوء استفادهجو تلاش میکنند به این فضا دسترسی پیدا کرده و از آن به نفع خود و به ضرر کاربرها استفاده کنند. با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان مجذوب اپلیکیشنها و هدستهای واقعیت مجازی میشوند و ساعات زیادی از شبانه روز را در این دنیای آواتاری سپری میکنند، اهمیت برقراری امنیت سایبری دو چندان میشود.
حتی کودکی که به قصد دوستیابی یا انجام بازی وارد متاورس شود نیز ممکن است از حمله هکری که اطلاعاتش را ردیابی میکند ایمن نباشد. هکرها میتوانند خود را به جای یکی از افرادی که کودکان به آنها اطمینان دارند معرفی کنند و دارایی مجازی کودکان را بربایند.
همه کاربرها در متاورس باید یک آواتار داشته باشند که نماینده آنها در دنیای مجازی است. آواتارها در واقع صرفاً نمایشی رایانهای از افراد هستند؛ یعنی به هیچوجه چهره واقعی کاربرها را نشان نمیدهند. البته این بدان معنا نیست که کاربرها قابل ردیابی نیستند، چون به هر ترتیب ردپای دیجیتالی آنها در متاورس ثبت شدهاست.
اگر آواتار کاربری هک شود، نخستین اتفاق قابل مشاهده این است که بدون اینکه کاربر قصد آن را داشته باشد آواتارش حرکت میکند، چون هکر کنترل آن را به دست گرفته و هر طور و هر وقت دلش بخواهد آن را حرکت میدهد. بنابراین، کاربر هک شده باید انتظار اینکه کسی ناگهانی او را بترساند داشته باشد. متأسفانه شوخیهای فضای سایبری در میان گیمرها مسألهساز شدهاست و کاربرهای دوربینهای سهبعدی و واقعیت مجازی را در شرایط روحی ناخوشایندی قرار میدهند. آواتارهای فضای سایبری در مقابل این دوربینها حرکات و اشاراتی انجام میدهند تا موقعیت مکانی دوربینهای مجازی را کنترل میکنند. در نتیجه، هکرها میتوانند تمامی ویدئوها و تصاویر ضبط شده از مردم دنیا را در اختیار داشته باشند. کاربرها با ایمن کردن تنظیمات دوربینهایشان میتوانند این فرصت را از هکرها بگیرند.
متاورس که تازهترین فناوری واقعیت مجازی به شمار میآید شاید در ظاهر بیاِشکال باشد، اما مسائلی که در رابطه با امنیت آن وجود دارد باید پیش از اینکه این فناوری در دسترس عموم مردم قرار گیرد حل شوند. با اطمینان پیدا کردن از این که دوربینهای متاورس از حمله مجرمین سایبری در امان هستند میتوان مشکلات امنیت سایبری را مرتفع کرد. در این مورد شاید بهتر باشد روی کمک هکرهایی که در گوشه و کنار دنیا فعالیت می کنند حساب کرد.
در حال حاضر چهارچوبی قانونی برای محافظت از دادههای کاربری و حریم خصوصی در متاورس وجود ندارد. اگر قرار باشد آینده امنیت سایبری در این فضا پیشبینی شود، باید متاورس را هاب بعدی تسلط غولهای فناوری بر دادههای افراد در نظر گرفت؛ چون به راحتی و با تجاوز به حریم خصوصی کاربرها میتوانند از دادههای آنها بیشترین استفاده را بکنند.
code