رئیس کل بانک مرکزی ضمن تشریح ۲۰ اقدام ایجابی انجام شده در زمینه مدیریت بازار سکه و ارز، از کاهش رشد نقدینگی به کمتر از ۳۰درصد در پایان امسال و ۲۵ درصد در سال آینده خبر داد و گفت: تورم به صورت انباشته از سالیان گذشته وجود داشته و به صورت یکباره آزاد و باعث تغییر قیمت ها شده است که البته این تغییر قیمت به صورت همیشگی اتفاق نمی‌افتد و لذا به نظر می رسد روند رشد تورم در سال آینده با توجه به برنامه ریزی این بانک کاهشی خواهد بود.
دکتر علی صالح آبادی در گفتگو با سیما از عرضه ۵۰ هزار سکه طرح جدید از محل منابع بانک مرکزی به منظور کاهش حباب، انتشار اوراق سکه بانک مرکزی در بورس کالا تحت نماد سلف تمام سکه مرکزی (سکه مرکزی) بدون مالیات و به منظور مدیریت تقاضا در بازار طلا و سکه معادل حدود ۱۲۰هزار سکه، انتشار اوراق گواهی ارزی از تاریخ ۲۵ آبان امسال با سررسید سه ماهه و بدون مالیات به منظور مدیریت بازار ارز و جلوگیری از هدایت نقدینگی به سمت بازار غیررسمی(تاکنون حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار دلار توسط مردم خریداری شده است)، فروش اسکناس از طریق ۲۰۰ شعبه منتخب ارزی بانک‌ها با هدف تقویت عرضه اسکناس (از ۱۶آبان امسال تاکنون حدود ۳۵میلیون دلار در شبکه بانکی به مردم ارز فروخته شده است)، افزایش ۶۴درصدی عرضه ارز بانک مرکزی و سایر صادرکنندگان در سامانه نیما با هدف پوشش تقاضای واردات کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی، کالاهای ضروری، مواد اولیه تولید، ماشین‌آلات و سایر اقلام کالایی مورد نیاز کشور و تقویت عرضه اسکناس از طریق بازار متشکل معاملات ارزی به منظور پوشش نیازهای مصارف ارزی خدماتی و غیربازرگانی به عنوان اقدامات این بانک در زمینه مدیریت بازار سکه و ارز نام برد.
وی همچنین ضمن اشاره به مسدودی حساب‌های بانکی سرشاخه‌ها و دلالان ارزی و معامله‌گران فردایی که از طریق شبکه‌سازی اقدام به ایجاد تقاضا برای ارز می‌کردند و شناسایی شبکه دلالان و صرافی‌های مؤثر در بازار غیررسمی ارز با همکاری ضابطین و راه‌اندازی سامانه نوبت‌دهی برخط برای ساماندهی فروش ارز در صرافی‌ها، از افزایش فروش ارز اسکناس به بازرگانان تا سقف ۶۰۰۰ یورو، مبادله حواله ارزی صادرکنندگان کشاورزی، صنایع دستی و دانش‌بنیان با اسکناس ارز برای تقویت عرضه ارز و حمایت از صادرات این بخش‌ها، افزایش سقف حواله‌های ارزی از ۵ به ۳۰میلیون یورو برای واردات کالاهای اساسی، کاهش مدت زمان تخصیص ارز کالاهای اساسی و دارویی از ۳۰روز به ۴۸ساعت، ایجاد سازوکار تهاتر نفت و دارو، تأمین ۴میلیارد دلار ارز برای کالاهای اساسی، متنوع‌سازی سبد اسعار بانک مرکزی، دسترسی به ذخایر ارزی در چین و عمان، ایجاد مبادلات پولی و بانکی با روسیه، اقدام برای ایجاد پیمان‌های دوجانبه با روسیه، ارمنستان، بلاروس و…و تشکیل کمیته مشترک وزارت نفت، وزارت صنعت و بانک مرکزی برای هماهنگی نقشه ارزی و نقشه تجاری کشور در جهت تسهیل نیازهای ارزی برای واردات به عنوان دیگر اقدامات بانک مرکزی در این زمینه نام برد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه شاخص بهای مصرف‌کننده در ابتدای دولت ۳ر۵۹ درصد بوده که این میزان به ۹ر۳۹ درصد رسیده است، تاکید کرد: افزایش‌های هیجانی نرخ ارز تعدیل خواهد شد.
علی صالح آبادی در ادامه ضمن تشریح آخرین وضع متغیرها و موضوعات حوزه پولی و ارزی کشور گفت: در سال جاری در بانک مرکزی برای سال ۱۴۰۱یک برنامه پولی نوشتیم و مشخص کردیم که تا پایان سال باید پایه پولی و نقدینگی چگونه رشد کند و به چه هدفی از نقدینگی دست پیدا کنیم. وی در این مورد توضیح داد: پولی که بانک مرکزی ایجاد می کند با ضریب حدود هشت تبدیل به نقدینگی می شود، بنابراین هر ریالی که بانک مرکزی به جامعه تزریق کند، بعد از چرخشی که در نظام بانکی دارد، حدود هفت واحد دیگر به آن افزوده شده و به صورت نقدینگی بروز می‌کند که به آن، ضریب فزاینده گفته می شود.
صالح آبادی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در سال جاری گفت: یکی از دلایل رشد نقدینگی این بود که بانک مرکزی در همان ابتدای سال به موجب قانون بودجه به دولت تنخواه می دهد که ما این تنخواه را حذف کردیم. با حذف این تنخواه، از تزریق حدود ۶۰هزار میلیارد تومان باید به اقتصاد جلوگیری شود. در واقع دولت با استفاده از سپرده های خود نزد بانک مرکزی این کار را انجام داد و بانک مرکزی پول جدیدی به دولت نداد که این کار باعث شد رشد نقدینگی در فروردین منفی شود.
وی خاطرنشان کرد: در پایان آبان امسال پایه پولی نسبت به پایان اسفند پارسال ۵ر۲۰ درصد و رشد نقدینگی ۲ر۲۰ درصد بوده و انتظار بر این است که در پایان امسال به کمتر از ۳۰درصد رشد نقدینگی برسیم.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه رشد نقدینگی به طورکلی روندی کاهنده است، توضیح داد: رشد نقدینگی دوازده ماهه در ابتدای کار دولت سیزدهم ۸ر۴۲ درصد بوده که در پایان آبان حدود ۹واحد درصد کاهش یافته و به ۳ر۳۴ درصد رسیده و در ۱۲ماهه امسال هم انتظار بر این است که رشد نقدینگی به کمتر از ۳۰درصد برسد.
وی در ادامه به اقدام بانک مرکزی در زمینه افزایش ضمانت اجرایی رشد ترازنامه بانک‌ها اشاره کرد و افزود: برای اعمال ضمانت اجرایی در این‌باره برای بانک‌هایی که از انجام ضوابط و حدود تعیین شده خود تخطی کنند، سپرده قانونی را به ۱۵درصد افزایش داده‌ایم و با اجرای عملی اقدام فوق، این مبلغ از حساب بانک‌های تخطی کننده به صورت عملی برداشت شده است.
این مقام بانکی درباره سیاست بانک مرکزی در کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها، گفت: برای تعیین این مقدار، از شاخص‌هایی که در دنیا با نام کملز (Camels) شناخته می‌شود، استفاده کرده‌ایم و بر اساس آن برای کنترل رشد ترازنامه بانک ها برای هر بانکی عددی مختص به آن بانک تعیین کرده‌ایم که این مقدار بین ۵ر۱ تا ۵ر۲ درصد متغیر است.بر این اساس بانک هایی که در رده بالایی قرار می‌گیرند، مقدار بیشتری می‌توانند رشد ترازنامه داشته باشند و درصد رشد برای بانک‌های در رده پایین‌تر، کمتر است.
وی ادامه داد: در آبان امسال نسبت به آبان پارسال نرخ رشد دارایی‌های خارجی بانک مرکزی که ناشی از خرید ارزهای دولت بود ۹ر۱۷ درصد بوده در حالی که این میزان در پایان آبان ۱۴۰۱نسبت به پایان اسفند پارسال ۸ر۳ درصد بوده است. یعنی توانسته‌ایم در سال جاری این روند را به خوبی کنترل کنیم و هر ارزی که دولت در اختیار ما قرار داده، آن را به سرعت در بازار تزریق کرده و معادل ریال آن را جمع کرده ایم.
صالح آبادی با اظهار اینکه بانک‌های دولتی و شبه دولتی امسال حدود ۳۵هزار میلیارد تومان از محل واگذاری سهام آنها افزایش سرمایه داده اند، ازکاهش شاخص بهای تولیدکننده که در ابتدای کار دولت سیزدهم ۶ر۸۲ درصد بوده و به ۱ر۳۹ درصد کاهش پیدا کرده خبر داد و گفت: شاخص بهای مصرف‌کننده هم در ابتدای کار دولت ۳ر۵۹ درصد بود که این میزان به ۹ر۳۹ درصد رسید و بیانگر کاهش روند تورم مصرف کننده است. شاخص نقطه به نقطه آن هم از ۹ر۵۴ درصد به ۳ر۴۴ درصد رسیده که این مقدار هم در ماه های ابتدایی امسال افزایش داشته و بعد مجددا به روند کاهشی بازگشته است.
وی با اشاره به این که رشد نرخ تورم ماهانه از ابتدای کار دولت یعنی آبان پارسال ۴ر۲ درصد بوده و به ترتیب در آذر و دی و بهمن همان سال به میزان ۸ر۱ درصد، ۳ر۱ درصد و ۶ر۱ درصد و در پایان اسفند هم به میزان ۵ر۰ درصد رسیده است، بیان کرد: این نسبت از ابتدای امسال تا خرداد روند افزایشی داشته اما از ماه تیر روند کاهشی داشته و به ترتیب طی تیر تا آبان گذشته به ۳ر۴ درصد، ۴ر۲ درصد، ۶ر۲ درصد، ۹ر۲ و ۲ر۲ رسیده است.
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به اینکه علت روند افزایشی در ماه های ابتدایی سال چیست؟ گفت: روند کاهش تورم در سال ۱۴۰۰ مناسب بوده اما این روند در ماه های ابتدایی افزایشی و سپس کاهشی می‌شود که دلیل آن اجرای مردمی سازی یارانه ها، افزایش حقوق معادل ۵۷ درصد، تغییر مبنای عوارض گمرکی و حقوق ورودی بود که نصف تورم امسال مربوط به این سه عامل است که البته در سال آینده این سه عامل اثر گذار بر روند تورم را نخواهیم داشت؛ بنابراین رشد نقدینگی، پایه پولی و تورم در سال آینده روند کاهشی خواهد داشت.
وی گفت: همچنین تورم نقطه به نقطه در اسفند پارسال به میزان ۵ر۲۹ درصد بوده که اگر سه عامل گفته شده نبود، این میزان به زیر ۲۵درصد می‌رسید، البته ارزش افزوده بخش های اقتصادی در شش ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه قبل بهبود پیدا کرده، به این صورت که ارزش افزوده بخش کشاورزی ۱ر۱ درصد است در حالی که در شش ماهه پارسال منفی ۴ر۲درصد بود، در بخش صنایع و معادن هم در شش ماهه اول پارسال منفی ۵ر۱ درصد بود که امسال این میزان به ۸ر۳ درصد رسیده است.
این مقام مسئول تصریح کرد: طی محاسباتی توان هر بانک برای این که حداکثر مقدار تسهیلات تکلیفی را می‌تواند انجام دهد را مشخص کرده ایم و در این زمینه انتظار بانک مرکزی از مجلس این است که از میزان تسهیلات تکلیفی که برای هر بانک تعریف کرده ایم، بیشتر نشود، تسهیلات تکلیفی شامل وام ازدواج، وام مسکن، وام فرزندآوری و … است.
رئیس کل بانک مرکزی اضافه کرد: معاملات نرخ ارز در سامانه نیما از اردیبهشت ۹۷تا آذر ۱۴۰۱حاکی از آن است که بیشترین نوسان ارز نیمایی در سال ۱۳۹۷بوده و از ابتدای سال ۹۷تا آبان ۹۹روند نرخ ارز نیمایی افزایشی شده است.
وی با بیان اینکه در اوایل کار دولت سیزدهم نرخ ارز نیمایی ۲۳هزار تومان بود که در حال حاضر به ۲۸هزار تومان رسیده است، گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۱ر۳۲ میلیارد دلار ارز در سامانه نیما عرضه شده که این میزان پارسال در همین مدت ۶ر۱۹ میلیارد دلار بود که نشان از افزایش ۶۴درصدی عرضه ارز در سامانه نیما دارد و نشان می‌دهد که وضع ارزی کشور نسبت به پارسال بسیار بهتر بوده است.
صالح آبادی بیان داشت: همچنین پارسال در مجموع ۵ر۳۷ میلیارد دلار تامین ارز صورت گرفت، که این میزان در مدت مشابه امسال به ۵ر۴۶ میلیارد دلار رسیده که حاکی از رشد ۲۶درصدی تامین ارز است. یعنی ۲۶درصد بهتر تامین ارز کرده ایم، زیرا وصولی‌ها بهتر شده و ۱۰میلیارد دلار تامین ارز بیشتر شده است.
وی درباره تامین اسکناس ارز گفت: در ۹ماهه ابتدایی پارسال یک میلیارد و ۴۴۹میلیون دلار در بازار متشکل ارزی اسکناس ارز فروخته شد که این میزان در مدت مشابه امسال به ۲ میلیارد و ۹۶میلیون دلار رسیده است که نشان از افزایش ۴۵درصدی دارد.
رئیس کل بانک مرکزی درباره دلایل نوسانات اخیر نرخ ارز در بازار غیر رسمی خاطرنشان کرد: یک بخشی از آن به تقویت شاخص دلار بر می‌گردد، چرا که ارزش دلار به دلیل افزایش نرخ بهره فدرال رزرو از ۵ر۰ به چهار درصد طی چند مرحله تقویت شده است. همچنین بخشی از دلایل نوسانات هم به فضا و حوادثی که در یکی دو ماه اخیر در کشور اتفاق افتاده و به وجود محدودیت‌ها و پدیده قاچاق بر می‌گردد و بخشی هم به دلیل نوسانات فصلی بوده که ما همواره در یکی دو ماه پایانی سال میلادی با افزایش نرخ ارز مواجه می‌شویم.
وی درباره سیاست‌ها و اقدامات بانک مرکزی برای ثبات بازار ارز گفت: یک اقدام بسیار مهم این است که نقشه ارزی و تجاری کشور بر هم منطبق باشد. ارزهای زیادی را در اختیار داریم اما مهم این است که واردکننده همان ارزها را نیاز داشته باشد، بنابراین کمیته مشترکی از بانک مرکزی، وزارت صنعت و وزارت نفت برای این منظور تشکیل داده‌ایم تا ارزهای پرطرفدار را در بازار عرضه کنیم و ارزهای کم‌طرفدار را تبدیل به ارز پرطرفدار کنیم که این اقدامات هم تشدید خواهد شد تا نقشه تجاری کشور بر نقشه ارزی منطبق شود.
صالح آبادی ادامه داد: همچنین در زمینه تامین ارز کالاها اقداماتی را انجام داده‌ایم که بر این اساس تامین ارز کالاهای اساسی و دارو که در گذشته ۳۰روز به طول می‌انجامید ۴۸ساعته انجام می‌شود و در مورد سایر کالاها هم از ۳۰روز به ۲۰روز کاهش یافته است. همچنین در نظر داریم کالاهایی را که در گذشته در بازار رسمی تامین ارز نمی‌شدند به این بازار بیاوریم چرا که به اندازه کافی ارز در اختیار داریم.
وی افزایش سقف حواله جات ارزی هم از ۵ به ۳۰میلیون یورو و همچنین افزایش سقف تسهیلات ارزی کالاهای اساسی از ۲۰به ۶۰میلیون یورو را از دیگر اقدامات این بانک بیان کرد و افزود: اقدام دیگری را هم در دست اجرا داریم تا وارد کنندگان بتوانند از سامانه نیما ارز را مستقیم از صادرکننده خرید کنند.
صالح آبادی همچنین با اشاره به بازپس‌گیری منابع بلوکه شده اظهار داشت: بدون برجام توانستیم ۷ر۱ میلیارد دلار از منابع بلوکه شده را به مرحله وصول و استفاده برسانیم و وصولی‌های ما بهتر از گذشته شده و دست مان باز است.
اکبر عزیزی تا سه نشه ، بازی نشه!