خلبان شکاری در اولین اقدام و در یک حرکت ناگهانی، همة چراغ‌های وضعیت و اخطار قرمز راهنمای خود را روشن کرد و آرام از موقعیت پشت سر به موقعیت عرضی و هم سطح (ولی از لحاظ ارتفاع کمی بالاتر) درآمد.

هواپیمای مسافربری با سرعت حقیقی ۴۵۰ ناتیکال مایل رد حال عبور از منطقه ترمینال هوایی بندرعباس بود و چنانچه مسیر بیشتری را در کریدور پروازی به سمت کرمان طی می‌کرد، احتمال اختلال ارتباط رادیویی آلفا با رادار و پایگاه بندرعباس، به دلیل بعد مسافت، متصور بود.

اینک لحظه‌ای بود که می‌بایست تلاش همه نهادهای دفاعی ـ امنیتی کشور با هنر پروازی و ابتکار عمل خلبانان با تجربه نیروی هوایی به ثمر می‌نشست. احساس ادای وظیفه‌ای مطلوب توام با مسئولیتی سنگین، سراسر وجود خلبان شکاری را فرا گرفته بود. او پس از اینکه شرایط را برای اجرای عملیات مهیا دید، به زبان انگلیسی، شمرده و فصیح و با لحنی محکم و آمرانه، خلبان هواپیمای مسافربری را روی فرکانس بین‌المللی گارد که در این گونه مواقع مورد استفاده قرار می‌گیرد، چنین مورد خطاب قرار داد: «لیما یانکی نوامبرLyn454، این صدای هواپیمای شکاری نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران است. شما رهگیری شده‌اید و باید طبق مقررات بین‌المللی هوایی در فرودگاه بندرعباس فرود بیایید…»

لحظاتی از مخابره این پیام رادیویی سپری شد، اما پاسخی از خلبان هواپیمای مسافربری دریافت نشد. این پیام به دلیل تمایز رادیویی هواپیمای شکاری و مسافربری بر روی دو فرکانس جداگانه UHF و VHF، توسط رادار با قابلیت ارسال پیام بر روی باندVHF به خلبان هواپیمای مسافربری ابلاغ شد.

پاسخ به یک ابهام

برای هر فردی که از قوانین بین‌المللی رهگیری هوایی چندان اطلاعی ندارد، ممکن است این سؤال پیش آید که مگر یک هواپیمای نظامی، آن هم از نوع شکاری و مجهز به موشک و مسلسل، می‌تواند به یک هواپیمای مسافربری نزدیک شود و او را به انحراف از مسیر و فرود اجباری در منطقه‌ای غیر از مقصد خود وادار کند؟

این سؤال ممکن است به ذهن هر شخصی که خبر دستگیری ریگی را می‌شنود، خطور کند.

پاسخ این سؤال در پیوست ۲ قوانین هوایی(ضمیمه۱ و الحاقیهA) از مجموعه کتاب‌های قوانین ایکائو درخصوص رهگیری هواپیماهای مسافربری توسط هواپیماهای شکاری تشریح شده است.

ترافیک پروازی خطوط هوایی، در بدو ورود به مسیرهای پروازی هر کشوری، تحت کنترل و محافظت ایمنی و امنیتی همان کشور قرار می‌گیرد. هر کشوری مجاز است در صورت احساس خطر و آسیب امنیتی از جانب هواپیمای عبوری بر فراز آسمان خود، با توجه به رعایت قوانین بین‌المللی مندرج در پیوست۲ (قوانین پروازی)، هواپیمای مشکوک را با جنگنده‌های خود رهگیری و وادار به فرود اجباری در یک نقطه امن فرودگاهی کند. حال اگر هواپیمای مسافربری، که بر فراز این کشور ثالث در حال پرواز است، در صورت رویارویی با عملیات رهگیری جنگنده‌های کشور میزبان، از دستور فرود اجباری خودداری کند. از قوانین بین‌المللی پروازی تخطی کرده است و در صورت بروز هرگونه مشکل یا حادثه، خلبان هواپیمای مذکور مسئول شناخته خواهد شد و می‌باید پاسخگوی اقدام غیرقانونی خود باشد.

از منظر کارشناسی، تبعیت نکردن خلبان هواپیمای مسافربری از اخطار رادار، به دلایل ایمنی و یا تسلط نداشتن خلبان برای فرود در فرودگاهی خارج از برنامه پروازی، می‌توانست کاملاً قابل توجیه باشد، اما وقتی این عمل توسط رادار منطقه و سپس یک فروند هواپیمای جنگنده( که به هواپیمای رهگیر موسوم است)، به صورت اخطار رادیویی توأم با علایم بصری انجام گیرد، هواپیمای مسافربری به ناچار باید از آن پیروی کند و سرپیچی از دستور تخطی از قوانین بین‌المللی پرواز تلقی می‌شود. بدیهی است که در این صورت هرگونه تبعات ناشی از آن هم بر عهده خلبان هواپیمای مسافربری خواهد بود.