ادب نزد همۀ انسان‌ها مقدس است. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «شما به تحصیل ادب بیش از تحصیل سیم و زر نیاز دارید.» یک قسم ادب، ادب در برابر پدر و مادر است. انسان باید در مقابل والدین بسیار مؤدب و متواضع باشد. مواظب گفتار و کردار و نحوۀ نشست و برخاست خود باشد. متأسفانه معمولا فرزندان، ادب لازم در باره پدر و مادر را مراعات نمی‌کنند. فرزند در هر سن و موقعیتی، باید مراقب باشد در گفتارش حرفی نباشد که مادر آزرده‌خاطر شود یا شخصیت پدر ضربه بخورد.

در قرآن و در روایات راجع به پدر و مادر سفارش فراوانی شده است. خداوند در قرآن کریم، سفارش پدر و مادر را در کنار عبادت خودش بیان کرده است: «و قضى‏ ربک ألا تعبدوا إلا إیّاه و بالوالدین إحسانا: پروردگارت مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید» (اسراء، ۲۳)؛ خداوند حکم کرده است که فقط خدا را عبادت کنید و به پدر و مادر احسان نمایید. بی‌ادبی به پدر و مادر، گناه بزرگی است و عقوبت شدیدی دارد، حتی اگر آنها تقصیر هم داشته باشند، فرزند حق بی‌ادبی به آنها را ندارد. امام صادق(ع) می‌فرماید: «خدای متعال اجازۀ تخلف از احسان به پدر و مادر را به هیچ‌کس نداده است، هرچند پدر و مادر فاجر و فاسق باشند.»

اگر دل مادر بر اثر بی‌ادبی فرزند بشکند، آن فرزند نمی‌تواند خیر دنیا و آخرت را ببیند. اگر کسی دل پدرش را بشکند، معلوم نیست که عاقبت بخیر شود و نمی‌تواند توفیق سعادت پیدا کند. به امام سجاد(ع) گفتند: «چرا با مادرتان در یک ظرف، غذا نمی‌خورید؟» آن زن مادر شیری ایشان بود، نه مادر واقعی. امام ‌فرمود: «برای اینکه شاید او به لقمه‌ای که من می‌خواهم بردارم، نظر داشته و می‌خواسته بردارد!»

هیچ کس نمی‌تواند برای توجیه بی‌ادبی و بی‌حرمتی به پدر و مادر بگوید: آنها پیر شده‌اند، یا متوجه نیستند، یا بعضی مسائل را نمی‌فهمند. این قبیل توجیه‌ها غلط است، چه آنها بفهمند و چه نفهمند و چه تقصیر داشته باشند و چه نداشته باشند؛ رعایت ادب در رفتار با آنها واجب است. قرآن در این باره می‌فرماید: «و بالوالدین احسانا: به پدر و مادر نیکی کنید. إمّا یبلغن عندک الکبر أحدهما أو کلاهما: اگر یکى از آن دو یا هر دو، در کنار تو به سالخوردگى رسیدند، فلا تقُل لهما اُف: به آنها [حتى‏] «اوف» مگو! و لا تنهَرهُما: و به آنان پرخاش مکن! و قل لهُما قولا کریما: با آنها سخنى شایسته بگوى. و اخفض لهما جناح الذُل من الرّحمه: و از سر مهربانى، بال فروتنى بر آنان بگستر، و قل رب ارحَمهُما کما ربّیانی‏ صغیرا: بگو پروردگارا، آن دو را رحمت کن، چنان‌که مرا در خردى پروردند» (اسراء، ۲۳ـ۲۴).

در این آیه به نیکی به پدر و مادر، تواضع، احترام و مهربانی با ایشان و خودداری از کمترین تندی و درشتی و اهانت در زمان پیری آنها و در نهایت، دعا برای پدر و مادر سفارش شده است. خیلی از بزرگان، از نشستن در مقابل پدر و مادر نیز شرم داشتند و برای رعایت ادب، ایستاده و با احترام کامل با آنان گفتگو می‌کردند. یکی از مصادیق رعایت ادب در برابر پدر و مادر، توجه به توصیه‌های آنها و حرف‌شنوی از آنان است. جوانان توجه کنند که هر چقدر از سواد و تحصیلات برخوردار باشند و به مدارج والای علمی یا مراتب اجتماعی دست بیابند، هنوز تجربۀ پدر و مادر را ندارند و عقل و فکرشان در مقایسه با آنها خام است. پس مشورت با ‌پدر و مادر که خیرخواه فرزندشان و بهترین دوست برای او هستند، لازم و مفید است.

در برخی روایات آمده است که فرزند باید برای ادای حقوق پدر و مادر، در هر حال سپاسگزار آنها باشد؛ در هر امری به جز معصیت خداوند، از پدر و مادر اطاعت کند و در نهان و آشکار، خیرخواه آنان باشد.

قسم دیگر ادب، ادب در مقابل سایر افراد اجتماع، اعم از افراد بزرگ‌تر، کوچک‌تر و افراد هم ردیف است.