استاد سمیعی گیلانی، روز چهارشنبه، دوم فروردین‌ماه بر اثر کهولت سن در ۱۰۳ سالگی در منزل خود در تهران درگذشت. در ۲۳ اسفند ۱۴۰۱، چند روز پیش از درگذشت سمیعی، نیکولا رُش (Nicols Roche) سفیر فرانسه در ایران، به خانه او رفت و به‌سبب نقش سمیعی «در معرّفی آثار ارزشمند فرانسه به‌زبان فارسی» بالاترین درجه یا نشان نخل آکادمیک وزارت آموزش ملی فرانسه، تحت عنوان «کوماندور» به‌معنای «فرمانده»، را به او اهدا کرد.

احمد سمیعی (گیلانی) یازدهم بهمن ۱۲۹۹ در خانواده‌ای اهل گیلان و مذهبی زاده شد. پدرش مجتهد و تحصیل‌کرده نجف بود و مادرش فرزند ملامحمد خمامی، روحانی شناخته‌شده رشت. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت گذراند و سپس وارد دانشگاه تهران شد. در اواخر دهه ۱۳۴۰، او به‌عنوان ویراستار در مؤسسه انتشارات فرانکلین مشغول خدمت شد و هم‌زمان دوره کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی را نیز در دانشگاه تهران به ‌پایان برد. نخستین کار سمیعی در فرانکلین ویرایش اثری از امینه پاکروان درباره آغامحمدخان قاجاربود که پیش از او برعهده جهانگیر افکاری قرار داشت. کار بعدی هم ویرایش ترجمه مهرداد نبیلی، به نام از از ره رسیدن و بازگشت، اثر آرتور کستلر، بود.

مرحوم استاد سمیعی پس از انقلاب در مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، انتشارات سروش، مرکز نشر دانشگاهی و بنیاد دائرةالمعارف اسلامی به ویراستاری ادامه داد. او از سال ۱۳۷۰ به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و پس از آن، از ابتدای انتشار دوره جدید نشریه نامه فرهنگستان در سال ۱۳۷۴ تا خرداد ۱۳۹۸، سردبیری این مجله بود. سمیعی همچنین مدیریت گروه «ادبیات معاصر» فرهنگستان زبان و ادب فارسی را نیز برعهده داشت. در حقیقت می توانیم بگوییم که وی از بزرگمردان تبار فرهنگ و چهره ماندگار رشته ادبیات و ویرایش بود که اطلاق عنوان پیشگام ویراستاری نوین و ویرایش، زیبنده نام ایشان است.

مجموعه کتاب‌های ترجمه،تألیف و ویراستاری احمد سمیعی‌گیلانی به اندازه یک کتابخانه است که بی‌شک نام وی بر تارک سپیدۀ فرهنگ پُربار این سرزمین خواهد درخشید و اطلاق عنوان پدر ویراستاری نوین ایران و کاروان‌سالار ویرایش، زیبنده و شایسته نام سترگ ایشان است.

استاد فقید احمد سمیعی گیلانی عمر ارزشمند خود را وقف علم و معرفت و دانایی کرد و به شکرانه عنایتی که خداوند در این مسیر به او داشت، منشأ آثار گرانقدر و ماندگار در عرصه فرهنگ و ادب این سرزمین شد . این خدمتگزار برجسته فرهنگ، به راستی مجمعی از خصال پسندیده بودند ؛ دانشمندی فروتن، متین، آرام و موقر؛ با ذهنی شکوفا ، بیانی دل نشین و بینشی عمیق.این شخصیت تکرارنشدنی ، سال‌ها خالصانه و عاشقانه، خدمات بی‌پایانی را به فرهنگ ایران زمین ارائه کرد.

وی در کنار حرفه ویراستاری، چند کتاب در زمینه آیین نگارش و ویرایش تألیف‌ کرد و مقاله‌های ارزشمندی در مجلات متعددی نظیر پیک جوانان، کتاب امروز و رودکی به چاپ رسانید. سمیعی کار ترجمه را با برگرداندن رمان دلدار و دلباخته از ژرژ ساند شروع کرد و بعداً آثاری را از نویسندگان بزرگی مانند ژرژ پرک و گوستاو فلوبر به فارسی برگرداند. استاد سمیعی در کنار حرفه ویراستاری، مولف چندین کتاب در زمینه آیین نگارش و ویرایش تالیف‌ و نگارنده مقاله‌های ارزشمندی در این حوزه بود. مجموعه کتاب‌هایی که ایشان ترجمه ،تألیف و ویراستاری کرده اند، خود، به اندازه یک کتابخانه است و نامش بر تارک فرهنگ پُربار این سرزمین خواهد درخشید.

این استاد فقید ادبیات، در کارنامه حرفه ای خود مترجم آثار ادبی بسیاری از بزرگان داستان جهان را نیز داراست که خیال‌پروری‌های تفرجگر انزواجو از ژان ژاک روسو، چیزها از ژرژ پرک (ترجمه)، ادبیات ساسانی، داتا گنج‌بخش (زندگی‌نامه و تعالیم شیخ ابوالحسن علی‌ بن عثمان هجویری) از شیخ عبدالرشید (ترجمه)، چومسکی از جان لاینز (ترجمه)، هزیمت یا شکست رسوای آمریکا از ویلیام لوئیس و مایکل له‌دین (ترجمه)، ساخت‌های نحوی از نوآم چامسکی (ترجمه)، آیین نگارش، دیدرو از پیتر فرانس (ترجمه)، سالامبو نوشته گوستاو فلوبر (ترجمه)، شیوه‌نامه دانشنامه جهان اسلام، نگارش و ویرایش و تتبعات از مونتنی (ترجمه) از جمله آثار اوست.

یادش گرامی و چراغ آثارش هماره روشنی بخش اهل فرهنگ و دانش باد.

code