دستور کار نشست اخیر کمیسیون اوکراین و ناتو در بروکسل در مقابله با حمله روسیه و همچنین ایجاد شرایط مناسب برای افزایش امکان عضویت احتمالی اوکراین در ناتو بود.
استولتنبرگ دبیر کل ناتو از کشورهای عضو ناتو تقاضای تخصیص سالانه ۵۰۰ میلیون یورو برای بسته کمک به اوکراین را مطرح کرد و اوکراین از این پس کمک‌هایی غیر کشنده را دریافت می‌کند. محمود فاضلی – تحلیلگر امور بین‌الملل در یادداشتی برای وب سایت شورای راهبردی روابط خارجی نوشت:ینس استولتنبرگ با اطمینان اظهار داشت: «متحدان» در آینده نیز همچنان به ارائه حمایت‌های خود «تا آن زمان که لازم باشد» ادامه خواهند داد. این نشست یک مرحله مهم در مسیر نشست آتی «ویلنیوس – لیتوانی» است، ما اقداماتی را که می‌توانیم برای تضمین پیروزی اوکراین در جنگ و بقا به‌عنوان یک کشور مستقل در اروپا، انجام دهیم مورد بحث و گفتگو قرار دادیم. متحدان در ناتو حمایت‌های چشمگیری ارائه می‌کنند، اما کمک‌های فوری بیشتری مورد نیاز است. باید وعده خود در زمینه آموزش و تسلیحات سنگین را انجام دهیم، به افزایش تولید تسلیحات و مهمات ادامه دهیم و همچنین حمایت‌های سیاسی و عملی خود از اوکراین و اصلاحات در اوکراین را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادیم.
دبیر کل ناتو اظهار داشت: «مهم است از منجمد کردن جبهه فعلی در اوکراین جلوگیری شود و امکانات بیشتری به کی‌یف اختصاص یابد تا مناطق اشغال شده توسط روس‌ها آزاد شود. آنچه که ناتو به آن تمایل دارد، آزادسازی هر چه بیشتر سرزمین‌های اوکراین است تا بتواند حمله روسیه را دفع و سپس شرایطی برای نوعی مذاکره را ایجاد کند. اوکراین خودش تصمیم می‌گیرد که چه شرایطی برای مذاکرات و نتیجه آن قابل قبول باشد. آنچه پشت میز مذاکرات اتفاق می‌افتد بطور جدایی ناپذیر با اعمال نیرو در میدان جنگ مرتبط است. اگر می‌خواهیم به راه‌حلی از طریق مذاکره برسیم که اوکراین فردا به‌عنوان یک کشور مستقل، پیروز شود، باید حمایت نظامی ارائه کنیم.»
کولبا وزیر خارجه اوکراین اظهار داشت: «در جلسه کمیسیون اوکراین- ناتو در بروکسل، او به شرکای اوکراین اعلام کرده است که نشست بعدی ناتو در «ویلنیوس» در ماه ژوئیه یک فرصت برای اصلاح «اشتباهات رخ داده شده در نشست بوخارست در سال ۲۰۰۸ » خواهد بود. متحدان باید این موضوع را مورد تبادل نظر قرار دهند و به یک نتیجه مشخص در نشست سران در «ویلنیوس» برسند. موضع ناتو در خصوص عضویت اوکراین تغییر نکرده است و اوکراین عضو این پیمان خواهد شد. موضوع برنامه اقدامات برای عضویت در ناتو از دستور کار حذف شده چون اوکراین درخواست عضویت کامل ارایه کرده است.»
اجلاس ناتو در حالی برگزار شد که آمریکا اصلی‌ترین عضو ناتو از تخصیص بسته جدید کمک‌های بزرگ امنیتی و دفاعی به ارزش ۲٫۶ میلیارد دلار به اوکراین خبر داد. تخصیص کمک جدید اضطراری کمک نظامی، از صندوق‌های پنتاگون بر اساس اختیارات ریاست جمهوری به مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار و ۲٫۱ میلیارد دلار در چارچوب طرح کمک‌های امنیتی به اوکراین (USAI) تخصیص یافته است. این کمک‌ها شامل موشک‌های «هایمارس» و سامانه پدافند هوایی، گلوله‌های توپخانه، سامانه‌های ضد تانک، تسلیحات و تجهیزات، خدمات تعمیر و نگهداری تشکیل شده است. همچنین سامانه‌های ضدهوایی «ناسامز» و موشک‌های مربوطه، سامانه‌های ضد پهپاد ۳۰ میلیمتری و سامانه‌های موشکی سیار با هدایت لیزری خریداری خواهد شد.
بسته جدید همچنین شامل رادارها، موشک‌های گراد، راکت‌اندازها، سامانه‌های خمپاره‌انداز، مهمات تانک، موشک اندازهای چندگانه، مهمات دقیق هوایی، سلاح‌های سبک و فشنگ‌های مربوطه خواهد بود.طبق شواهد موجود، آمریکا با پیشنهاد برخی کشورهای اروپایی برای ارائه «نقشه راه» الحاق اوکراین به ناتو در اجلاس آتی سران این پیمان نظامی مخالفت کرده ؛ موضعی که حاکی از اختلافات غرب درباره وضعیت اوکراین پس از جنگ است. آمریکا خواهان حمایت نظامی و مالی و ارائه کمک‌های بشردوستانه به اوکراین است تا بتواند روسیه را عقب براند و این مسئله در اولویت اجلاس سران ناتو در «ویلنیوس» قرار خواهد گرفت و صحبت از عضویت اوکراین در ناتو موجب دور شدن تمرکز کشورها از هدف مقابله با روسیه می‌شود. آمریکا نگران است که تعمیق روابط با اوکراین باعث دامن زدن تنش با مسکو شود و تنش‌ها با روسیه از جمله در زمینه تسلیحات اتمی شدت گیرد.
«آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا تاکید دارد اگرچه درهای ناتو برای عضویت اوکراین باز است، اما این کشور باید قبل از عضویت، به استانداردها و قابلیت همکاری این ائتلاف دست یابد.اوکراین پس از آغاز جنگ با روسیه بر عضویت خود در ناتو اصرار دارد. برخی کشورها مانند لهستان و کشورهای حوزه بالتیک خواهان تعمیق روابط با کی‌یف و عضویت آتی اوکراین در ناتو هستند اما آمریکا، آلمان و لهستان با این تلاش‌ها مخالف هستند. اوکراین در حالی بر الحاق فوری به ناتو اصرار دارد که زلنسکی رئیس جمهور اوکراین در دیدارهای خود با مقامات اروپایی همواره عضویت در ناتو را بهترین تضمین امنیتی برای کشورش می‌داند و خواستار تسریع فرایند عضویت در ائتلاف نظامی ناتو است.
او هشدار داد: «تنها در صورتی در اجلاس ماه ژوئیه سران ناتو شرکت خواهد کرد که راهکارهای ملموسی درباره عضویت کی‌یف در ناتو ارائه شود. همکاری با ناتو و تضمین‌های امنیتی پس از جنگ جزو راهکارهایی است که زلنسکی از غرب انتظار دارد آن‌ها را دریافت کند. به‌باور او، تنها با اوکراین است که ائتلاف ناتو می‌تواند ضامن حفاظت واقعی اروپا از هرگونه دست درازی به زندگی مردم این منطقه باشد.»دبیرکل ناتو درجدیدترین مواضع خود مدعی شد اوکراین یکی از اعضای این ائتلاف خواهد شد اما خیلی زود است که زمان این اقدام اعلام شود. با وجود تضمین‌های رهبران ناتو که اوکراین یک روز به این ائتلاف می‌پیوندد، تا زمانی که جنگ روسیه و اوکراین پایان نیابد، دورنمای عضویت این کشور بسیار مبهم است.روسیه معتقد است مشارکت آمریکا و ناتو در درگیری اوکراین اوضاع را پیچیده می‌کند، اما در نتیجه جنگ تاثیری نخواهد داشت. مسکو هیچ شکی ندارد که آمریکا و ناتو در درگیری اوکراین مشارکت دارند. این مشارکت به‌شکل مستقیم و غیر مستقیم صورت می‌گیرد و میزان مشارکت دو طرف در درگیری اوکراین به‌تدریج رو به افزایش است. مسکو همیشه انصراف کی‌یف از عضویت در ائتلاف نظامی را شرط حل مناقشه می‌داند و امنیت خود را با حضور احتمالی ناتو در اوکراین در معرض تهدید می‌بیند.
«جیمز کلورلی»، وزیر امور خارجه انگلیس نیز اعلام کرده است: «الحاق اوکراین به ناتو در حال حاضر در سیاست خارجی لندن اولویت ندارد. بدیهی است که اگرچه تعهدات همیشگی برای ایجاد راهی جهت عضویت اوکراین در ناتو وجود دارد، اما در حال حاضر اولویت اصلی دفاع از اوکراین است نه عضویت آن در ناتو.» مجارستان نیز اگرچه از تمام تلاش‌ها برای آغاز مذاکرات پیرامون صلح حمایت خواهد کرد اما آن را مشروط به این می‌داند که اوکراینی‌ها به حقوق مجارستانی‌های ماوراءالنهر که قبل از ۲۰۱۵ به آن پایبند بودند، بازگردند. حدود ۱۵۰ هزار مجارستانی‌های قومی در اوکراین عمدتا منطقه ماوراءالنهر زندگی می‌کنند. بوداپست متعهد شده که تحت هیچ شرایطی این افراد را رها نکند. تا زمانی که قوانین کی‌یف مدارس مجارستانی زبان را تهدید کند، مجارستان از عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا یا ناتو حمایت نخواهد کرد.
اکبر عزیزی اندر احوال سازمان لیگ