مهدی خورسند در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی ضمن اشاره به طرح چین برای پایان جنگ روسیه علیه اوکراین و مواضع کشورهای غربی درقبال این طرح و عدم پذیرش آن، تصریح کرد: وقتی چین به عنوان بازیگری که منتقد نظم فعلی بین‌المللی و از مدعیان اصلی ایجاد نظمی نوین برای آینده نظام بین‌الملل است، در دوره‌ای که از آن با عنوان گذار نظم بین‌المللی یاد می‌کنیم، اراده می‌کند به سمت یکی از طرفین تنش چرخشی داشته باشد، در کفه مقابل شاهد سنگینی و چربش اردوی نظامی خواهیم بود.
وی با بیان اینکه آمریکا در تلاش است مابقی منتقدین نظم فعلی را درگیر تنش‌های ژئوپلیتیکی پیرامونی خود کند تا در نهایت مستقیما بر چین متمرکز شود، گفت: یکی از معاونان وزیر خارجه چین عنوان کرده بود که «پکن می‌داند بعد از روسیه نوبت چین است و آمریکا ما را نیز درگیر تنش ژئوپلیتیکی خواهد کرد». اکنون چین که طی یک سال گذشته از جنگ اوکراین، از جمله بازیگرانی بوده که منافع خود را بدون اینکه هزینه‌ای پرداخت کند، پیگیری نموده؛ تحرکات جدیدی آغاز کرده است.
این کارشناس مسائل شرق آسیا با تاکید بر اینکه در دوران گذار نظم بین‌المللی، الگوهای دوستی و دشمنی بسیار گذرا و ناپایدار هستند، بنابراین چین نیز باید موضع خود را شفاف و به صراحت بیان می‌کرد، به هشدارهای آمریکا درخصوص ارائه تسلیحات و تکنولوژی‌های نظامی از سوی چین به روسیه اشاره کرد و ادامه داد: چینی‌ها با تصور اینکه این جنگ ادامه پیدا خواهد کرد، به این ارزیابی رسیدند که اگر در جنگ جایگاه خود را روشن نکنند، در آینده افکار عمومی دنیا، چین را به عنوان قدرتی فرضی، پوشالی و غیرقابل اتکاء مواخذه خواهد کرد. ضمن اینکه اگر اردوی روسیه در این شرایط شکست بخورد، تمام غرب در مرحله بعد، در برابر چین خواهد ایستاد.
خورسند اضافه کرد: پس از دوران گذار، برای چینی‌ها مطلوب است که با روسیه‌ای ضعیف شده روبرو باشند و اروپا و روسیه نیز از حالت قدرت بزرگ به قدرتی منطقه‌ای ضعیف تبدیل شوند؛ قطعا چین و روسیه، بلوک شرق تشکیل نداده‌اند، اما تقویت روسیه در این شرایط، موجب تضعیف رقبای چین خواهد شد. وی با بیان اینکه تداوم جنگ ضرری را متوجه چین نمی‌کند و طرحی که این کشور برای صلح ارائه داد، ابتکار ویژه‌ای را دربر نداشت، گفت: براساس آمار ارائه شده در سال ۲۰۲۲، چینی‌ها ۵۰ درصد ذخایر غذا و غلات دنیا را به خود اختصاص داده‌اند؛ بنابراین این کشور با دور ماندن از پیامدهای جنگ، اهداف استراتژیک و راهبردی خود را دنبال می‌کند. در شرایط فعلی، با درگیری غیرمستقیم آمریکا، چین هم مایل است همچنان جنگ ادامه داشته باشد، به همین دلیل اقدامی تاثیرگذار و تعیین کننده انجام نمی دهد.
این کارشناس مسائل شرق آسیا، نبود قدرت تحلیل قوی و عدم توان پیش بینی آینده جنگ اوکراین را از علل وارد شدن حساب‌شده چین به معادلات جنگ عنوان کرد و گفت: چینی‌ها محدودیت‌هایی برای ایفای نقش به عنوان بازیگر جهت ایجاد صلح و ثبات بین‌المللی دارند. از جمله اینکه آن‌ها در رقابت با یک قدرت بزرگ بین‌المللی هستند و این قدرت، اجازه ایفای نقش موثر و تعیین کننده در معادلات بین‌المللی و همچنین منازعات را نخواهد داد. این حساسیت، درخصوص پرونده‌ای مانند اوکراین، برای آمریکا که منافع استراتژیک و راهبردی دارد، بسیار بالاتر است.
خورسند ضمن تشریح فرصت‌های چین برای تقویت نقش میانجی گری، در عین حال تاکید کرد: در واقع آمریکا با نهادینه شدن جایگاه چین به عنوان یک قدرت بزرگ چند بعدی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و استراتژیک که امکان ایجاد ثبات و میانجی گری را دارد، مخالفت می‌کند و چین نیز سیاست‌هایی را تعقیب می‌کند که مانع از ایجاد مشکل توسط آمریکا برای نفوذ سیاسی و اقتصادی چین شود. همین مسئله از توان پکن برای نقش آفرینی در ایجاد ثبات و امنیت می‌کاهد.
وی با یادآوری اینکه چین از ابزارهای قدرت نرم برخوردار نیست، اضافه کرد: تبلیغات سنگین رسانه‌های غربی علیه چین، مسئله‌ای است که آسیب‌های متعددی به این کشور زده و آن را از امکان نقش آفرینی موثر در میانجی‌گری‌ها و ثبات‌آفرینی‌ها بازداشته است و همچنین بار سنگین روانی چین‌هراسی را در دنیا ایجاد کرده است.
خورسند با بیان اینکه چین بـه عنوان دومین قدرت اقتصادی برخلاف کشورهای غربی و روسیه، انگیزه‌های مذهبی، سیاسی، تاریخی یا استعماری را در پرونده هایی که میانجی‌گری می‌کند، ندارد، خاطرنشان کرد: چین با انتشار «سند مفهومی ابتکار امنیت جهانی» تاکید کرد که به عنوان تنها کشور جهان که «توسعه صلح آمیز» را در متن قانون اساسی خود آورده به رویکردش به عنوان حافظ صلح جهان پایبند باقی خواهد ماند.این تحلیلگر مسائل شرق آسیا، ادامه داد: رهبران چین خود را مقید به دخالت نکردن در امورداخلی کشورها می‌دانند و این فرصتی برای کشورها است تا ایفای نقش آن را برای ایجاد ثبات بپذیرند. پکن از میانجی گری، در جهت افزایش منافع اقتصادی و نفوذ سیاسی خود در کشورها و مناطقی که قبلا تحت تسلط رقبای استراتژیک چین بوده است بهره می‌برد.
خورسند چین را دارای مولفه‌های سنتی و مدرن قدرت در جهان دانست که امکان موازنه سازی را به این کشور می‌دهد، گفت: چین تلاش دارد حل و فصل سیاسی بحران را به عنوان یک هنجار در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی تثبیت کند. با این حال چین نشان داده درگیری جدی در منازعات نخواهد داشت و عموما از مباحث بی‌اهمیت‌تر و انتهایی به چالش‌ها ورود می‌کند. این رویکرد، چالشی برای گسترش نقش میانجی گرایانه و تاثیرگذاری چین ارزیابی می‌شود.وی با بیان اینکه بی‌ثباتی‌ها به ندرت رهبران چین را برمی انگیزد و این کشور اغلب تلاش دارد آخرین کشوری باشد که وارد ماجراها می‌شود، یادآورشد: چین همچنان قاطعانه سعی می‌کند به اصل واقع بینی و بی‌طرفی خود پایبند بماند.
اکبر عزیزی سالی که نیکوست