استرالیا ششمین کشور بزرگ جهان از نظر مساحت با وسعتی بیش از پنج برابر ایران یا دو برابر قاره اروپا است. این کشور جمعیتی بالغ بر ۲۸ میلیون نفر دارد که عمده آنها را مسیحیان تشکیل می دهند.پایتخت آن «کانبرا» با قدمتی ۸۰ ساله و جمعیتی ۲۲۰ هزار نفرى است. مسلمانان در این کشور اما اقلیتی کوچک را تشکیل داده اند که بر اساس برخی آمارها شمار آنها یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است.
طی سال های اخیر «سازمان کنفرانس اسلامی» در برنامه ای مدون و در راستای ترویج تعالیم اسلام و حمایت و کمک به مسلمانان در اقصی نقاط دنیا، اقدام به تشکیل نهادها و اعزام نماینده هایی به سراسر جهان کرده است. جزیره پهناور و دور افتاده استرالیا در آب های اقیانوس آرام نیز مشمول این طرح سازمان کنفرانس اسلامی شد و «شیخ عبدالقدوس الازهری» به عنوان نماینده این سازمان با اعزام به این کشور، وظیفه تبلیغ و حمایت از اقلیت مسلمان استرالیا را بر عهده گرفت.دکتر «سیف‌‌الرضا شهابی» در سفری که به استرالیا کرده و طی دیدار و مصاحبه ای که با «شیخ عبدالقدوس الازهری» داشته است، به گوشه ای از فعالیت های صورت گرفته برای حمایت از مسلمانان این کشور توسط ایشان پرداخته است که در ادامه به نقل از ایشان می خوانید:
در روز چهارشنبه ۱۵ مارس ۲۰۲۳ به اتفاق آقای دکتر «مسعود امیدی» یکی از ایرانیان مقیم استرالیا به دیدار «شیخ عبدالقدوس الازهری» بنیانگذار کالج بین‌المللی اسلامی استرالیا واقع در منطقه «دورک» شهر «بریزبین» رفتیم و در نشستی دوستانه به سؤال و جواب با شیخ پرداختیم. از آنجا که وی مفتی اعظم مسلمانان استرالیا است، لذا پاسخ‌های ایشان در این نشست، حاوی نکات جالب در موضوعات مختلف از جمله وضعیت مسلمانان در استرالیا است که سوال و پاسخ های من و ایشان را در ادامه می خوانید.
– از شما (شیخ عبدالقدوس الازهری) تشکر می کنم که این فرصت را در اختیار بنده و دوست همراهم قرار دادید تا دیداری با شما داشته باشیم و قبول کردید به سؤالات بنده پاسخ بدهید.
* خوشحالم که با یکی از برادران ایرانی هم صحبت شده ام ، من مردم ایران را دوست دارم ، مردمان خوبی هستند و برایشان دعا می‌کنم ، ایران کشور بزرگی است که نقش مهمی در گسترش اسلام داشته و دارد. خوشبختانه اخیراً چند مورد خبر خوب شنیدم که از جمله آنها ، بهبود روابط با همسایگان است و این چیزی است که دشمنان اسلام نمی‌خواهند زیرا آنها همواره به دنبال ایجاد تفرقه بین مسلمانان و گرفتن ماهی از آب گل‌آلود هستند ، این داستان در بوستان سعدی هم مورد اشاره قرار گرفته است ، از طرفی، آموزش زبان فارسی قسمتی از برنامه تحصیلی ما بوده است . فارسی همچنینبه مدت ۵۰۰ سال زبان رسمی یا دیوانی هند بوده است و من هم کمی فارسی خوانده‌ام».
من معمولاً با سفرای ایران دوست بوده ام ، آنها برای واردات گوشت حلال از استرالیا به ایران به من مراجعه و من هم ۲۰ قصاب مسلمان از «فیجی» را به آنها معرفی کردم ، اولین ارتباط من با نماینده ایران در سال ۱۹۷۸ بود، در آن زمان وی به «داروین» آمد و افطار مهمان من بود.
امیدوارم نظراتی که در موضوعات گوناگون و اطلاعاتی که در مورد مسلمانان استرالیا دارم و در اختیار شما می گذارم برای برادران مسلمان در ایران قابل استفاده و مفید باشد .هدف اصلی ما از راه‌اندازی کالج بین‌المللی استرالیا، ایجاد همکاری و مشارکت دانش‌آموزان در اجتماع و تمدن بشری است و تاکنون هفت تن از فارغ‌التحصیلان ما پزشک شدند و در این کشور مشغول خدمت به بیماران هستند ، شماری از دانشجویان در دانشگاه‌های استرالیا که در رشته‌های مهندسی، حقوقی، داروسازی و سایر رشته‌ها فارغ‌التحصیل شدند اکنون مشغول کار هستند.
ما تعالیم اسلامی را همراه با علوم روز و مطابق با برنامه آموزشی استرالیا به دانش‌آموزان می‌آموزیم زیرا هدف ما این است تا کودکان ، نوجوانان و جوانان به عنوان نسل بعدی برای خدمت و مشارکت در جامعه استرالیا با برخورداری از اصول تربیتی اسلامی آماده شوند، ما در اینجا معتقد به برابری و برادری انسان تحت فرمان الهی هستیم و در این راستا تلاش می‌کنیم.
از مشکلات عمده ما تهیه نیروی انسانی شایسته جهت آموزش است ، هم اکنون از همه ایالت‌های استرالیا و سایر کشورها نیروی آموزشی استخدام می‌کنیم، مثلاً اخیراً شمار قابل توجهی نیرو از آفریقای جنوبی با توجه به تسلط آنها به زبان انگلیسی پذیرش کرده‌ایم.اکنون مدیریت کالج با آقای «محمد طاهر» است که اهل اردن هستند.
– لطفا خودتان را معرفی کنید
*من از هندوستان و از شهر «مدرس» این کشور هستم ، آموزش قرآن را تا درجه لیسانس در زادگاهم فرا گرفتم ، به شخصی که در این حد از مدرک تحصیلی باشد «مولوی» اطلاق می‌شود. پس از آن به شهر «دهلی» پایتخت هندوستان رفتم وفوق‌لیسانسم را با عنوان «مولانا» دریافت کردم ، سپس به مصر رفتم و در دانشگاه «الازهر» فوق لیسانس دوم در رشته تاریخ اسلامی را اخذ کردم. در سال ۱۹۷۷ میلادی سازمان کنفرانس اسلامی تصمیم گرفت نمایندگانی به عنوان سفیر به کشورهای مختلف دنیا از جمله استرالیا اعزام کند ، در حالی که ۴۰ تن نیاز داشت ۴۰۰۰ نفر متقاضی شدند و ثبت‌نام کردند، من یکی از ۴۰ برگزیده و برای استرالیا و نیوزیلند و اطراف پاسیفیک جنوبی انتخاب شدم ، وظیفه‌ای که برعهده من گذاشته شده بود رسیدگی به وضعیت مسلمانان و مدارس و مساجد در منطقه‌ای به وسعت استرالیا ، نیوزیلند و جزایر سالامون بود.
ابتدا به شهر «داروین» در شمال استرالیا رفتم و در آنجا ساکن شدم ، متوجه شدم که ۱۵۰ سال قبل، افغان‌ها در «الیس اسپرینک» وسط کشور استرالیا مسجدی بنا و بعد آنجا را ترک کرده اند سپس مسجد متروکه شده و در اختیار شهرداری قرار گرفته است ، شهرداری نیز در آنجا ساختمانی احداث کرد، در سال ۱۹۸۷ تقاضای عودت مکان مسجد را کردم و مسئولین محلی ضمن عذرخواهی پذیرفتند تا زمینی به مساحت حدود یک هکتار را در کنار شهرداری به ما بدهند و به این ترتیب مسجدی در زمین جدید احداث کردیم ، در محوطه حیاط درخت زیتون کاشتیم زیرا هوای آنجا خیلی مناسب برای کشت زیتون و خرما است ، خرما می‌تواند محصول سودآوری برای استرالیا باشد.
– چند مسجد و مصلی در استرالیا وجود دارد؟
* در استرالیا حدود ۵۰۰ مسجد داریم و اگر مصلی‌ها و سایر مراکز اسلامی را به آن اضافه کنیم حدود ۱۰۰۰ مسجد و مصلی خواهند بود و در منطقه « داروین» نیز دو مسجد و یک مصلی و دو مرکز اسلامی داریم ، تعدادی مسجد و مدرسه در «سیدنی» و ۲۰ مسجد نیز در منطقه «بریزبین» است.
– شما امامت مسجد «هلند پارک» در بریزبین را برعهده داشتید؟
* بله، در سال ۱۹۹۳ امامت مسجد مزبور با من بود.
– وضع جامعه مسلمانان استرالیا چگونه است؟
* من کتابی در مورد تاریخ حضور مسلمانان در استرالیا نوشتم که در آینده نزدیک چاپ خواهد شد. در این کتاب نوشته ام که اعراب و مسلمانان خیلی قبل‌تر از اروپایی‌ها به استرالیا آمده اند. اظهاراتی که از پادشاه وقت اندونزی وجود دارد حکایت از این دارد که آنها خیلی قبل از کاپیتان «گوک» و «تاسمان» به شمال استرالیا رفت و آمد داشته‌اند و با بومیان منطقه ازدواج کرده اند و حتی شماری از بومیان را با خود به اندونزی بردند.
به همین دلیل در اندونزی طوایفی شبیه بومیان استرالیایی دیده می‌شوند ، همچنین ادعائی از پادشاه اندونزی وجود دارد که نشان می دهد مناطقی در شمال استرالیا قسمتی از پادشاهی وی بوده است ، اسنادی هم وجود دارد که نشان می‌دهد قبل از اروپایی‌ها، افرادی از «حضر الموت» یمن به استرالیا آمده و اینجا مانده اند.
حدود ۵۰۰۰ نفر از افغان‌ها نیز تقریبا ۲۰۰ سال پیش توسط انگلیسی‌ها به استرالیا آورده شدند تا برای نگهداری از ۸۰۰۰ شتر که در سیستم حمل‌ونقل به آن نیاز داشتند به کار گرفته شوند. آنها به کارهای سختی در استرالیا مشغول بودند ولی پس از سال‌ها کارهای طاقت‌فرسا به افغانستان برگردانده شدند. مثلاً شخصی که در ۱۸ سالگی به استرالیا آمده بود در ۹۰ سالگی به افغانستان برگرداندند. بیشتر آنها از شهرهای «سیدنی» و «ملبورن» و «آدلاید» بازگردانده شدند. مناطق مرکزی استرالیا توسط افغان‌ها ساخته شده است.با توجه به مطالب فوق در حال حاضر نقش ما اشاعه ایمان در بین مسلمانان و ایجاد محبت با سایرین در جامعه استرالیا است و باید در این زمینه کار کنیم.
– در مورد تاریخ مدرسه دارالعلوم به عنوان اولین مدرسه اسلامی در شهر «بریزبین» و کالج بین‌المللی اسلامی استرالیا توضیحاتی بفرمائید.
* پدر من یکی از اعضای گروه «مسلم لیگ» هندوستان بود ، وقتی به استرالیا آمدم او هم همراه من بود و برای ۱۰ سال امام جماعت « داروین» را بر عهده داشتند ، بعد از فوت مادرم به اتفاق پدر از «داروین» به «بریزبین» نقل مکان کردیم و حدود سال ۱۹۹۳ امام جماعت مسجد «هلند پارک» را برعهده گرفتم .
در آن زمان پدرم گفت: تو که از دانشگاه الازهر فارغ‌التحصیل شدی خوب است مرکزی برای آموزش اسلامی تأسیس کنی. بعد از پیشنهاد وی، در سال ۱۹۹۴ میلادی در محله «ولونگابا» (یکی از محلات شهر بریزبین)، کلیسایی را خریداری کردیم ، مکانی که خریداری شد به دلیل نزدیک بودن به دو بیمارستان مهم شهر و جمعیت زیاد در اطراف آن و استادیوم ورزشی و همچنین ایستگاه قطار شهری، منطقه‌ای مهم است.
برای تأمین بودجه خرید کلیسا، خانه‌ام در شهر «داروین» را فروختم و با پول فروش خانه، کلیسا را خریدم، ابتدا کلاس‌هایی برای آموزش نماز و قرآن برای دانش‌آموزان مسلمان پس از ساعات مدرسه و همچنین کلاس‌های آموزش عربی برای بزرگسالان دایر کردیم. این مکان در سال ۱۹۹۸ تبدیل به دبستانی برای دانش‌آموزان مسلمان شد و تمامی کلاس‌های دوران دبستان را در آنجا دایر کردیم. اکنون دفتر مفتی اعظم استرالیا هم در آن ساختمان مستقر است.
اولین گروه دانش‌آموزان در سال ۱۹۹۹ ثبت‌نام کردند ، شمار آنها ۲۲ دانش‌آموز بود و پس از سه سال به ۱۷۵ نفر رسید. با توجه به افزایش دانش‌آموزان ، کوچک بودن مکان سبب شد تا به فکر مکانی وسیع تر با امکانات بیشتر و بهتر بیفتیم تا مقاطع آمادگی، پیش‌دبستانی، ابتدایی و متوسطه را شامل شود. بنابراین مکانی در منطقه «دوراک» خریداری شد که حدود ۱۵ هکتار است و آن را به نام «کالج بین‌المللی اسلامی استرالیا» نامگذاری کردیم.
در شروع فعالیت، منطقه «دوراک »۱۷۰ دانش‌آموز داشت ولی در حال حاضر حدود ۲۰۰۰ دانش‌آموز در «بریزبین» مشغول تحصیل هستند که ۱۲۰۰ نفر از آنان در «دوراک» هستند ، نیمی از آنها دختر و نیمی دیگر پسر هستند.یک مدرسه اسلامی دیگر در محله «کراواتا» واقع در منطقه «بریزبن» فعال است که مدیریت جدا دارد و مستقل است. همه مدارس اسلامی مانند مدارس سایر ادیان و مذاهب از سوی دولت استرالیا پشتیبانی مالی می‌شوند. تلاش می کنیم تا دانشگاه اسلامی برای همه رشته‌ها تأسیس بکنیم.
– در اینجا چند کلاس درس دارید؟
* بیش از ۵۰ کلاس درسی داریم. کارکنان این دانشگاه بیش از ۲۰۰ نفر هستند که ۱۸۰ نفر آنها معلم هستند. بعد از اتمام ساعات کلاس‌های درسی، کلاس‌هائی برای حفظ قرآن داریم. ۲۰ معلم تعلیمات دینی (امام) نیز داریم که بیشتر آنها حافظ قرآن هستند.
– جمعیت مسلمانان در استرالیا چقدر است؟
* طبق آمار رسمی در سراسر استرالیا یک میلیون و ۲۰۰هزار مسلمان زندگی می‌کنند ولی من عقیده دارم شمار واقعی مسلمانان احتمالاً نیم میلیون نفر بیشتر است و در ایالت «کوئینزلند » حدود ۶۰ هزار نفر مسلمان هستند و هفت مرکز آموزش اسلامی دارند.
– اشاره فرمودید به این که پدر شما عضو «مسلم لیگ» هندوستان بودند. موسس «مسلم لیگ» چه شخصی بود؟
* موسس اتحادیه مسلمانان هند یا «مسلم لیگ» شخصی به نام «قائد ملت محمد اسماعیل» است. تشکیلات مسلم لیگ پاکستان شاخه‌ای از مسلم لیگ هندوستان است. در ضمن پدر من با تشکیلات «دعوت» نیز همکاری داشت. «دعوت» تشکیلاتی بود که تبلیغ دین می‌کرد. خود من هم با «انور ابراهیم» نخست وزیر مالزی در مجموعه‌ای به نام «دعوت» که سازمانی غیرانتفاعی برای تبلیغ اسلام بود تا سال ۱۹۷۷ همکاری داشتم.
– آیا با دانشگاه الازهر در تماس هستید؟
* قبل از شیوع کرونا، سالی یکبار به آنجا می‌رفتم اما الان چند سالی است که موفق نشده‌ام.
– مستحضرید چندی قبل علامه «الاقرضاوی» فوت کردند اگر امکان دارد نظرتان را در مورد وی بفرمائید:
* مرد بزرگی بود برخی از رهبران کشورهای اسلامی از جمله «حسنی مبارک» با او موافق نبودند ، «حسنی مبارک» وی را از مصر تبعید کرد و قرضاوی در قطر ساکن شد و در آنجا هم فوت کرد. از وی تألیفات زیادی در مورد اسلام برجا مانده است.
– جنابعالی متعلق به کدامیک از چهارگانه اهل تسنن هستید؟
* همه ما مسلمانیم ، منطقه جنوب هند که من از آنجا هستم و اولین هسته مسلمانان در ۱۳۰۰ سال قبل توسط مسلمانان مهاجر از «حضر الموت» یمن تشکیل شد، شافعی هستند. مسلمانان شمال هند نیز بیشتر حنفی هستند.
– نظرتان را در مورد انقلاب اسلامی ایران می‌فرمائید؟
* ماشاالله کار خوبی در ایران انجام شده است و من برای امام خمینی دعا می‌کنم. بیشتر علما و فلاسفه اسلامی الحمدالله از ایران بوده‌اند. از اخبار ناگوار ایران اطلاع دارم امیدوارم همه چیز به خوبی حل شود.
– مستحضرید روابط ایران و عربستان بعد از سال ها اختلاف اخیراً بهبود پیدا کرده است، لطفاً نظرتان را بفرمائید.
* این اتفاق یعنی اتحاد باید زودتر صورت می‌گرفت کمی دیر صورت گرفت.
– جنابعالی سال‌ها در مصر زندگی کرده اید ، می‌توانید نظرتان در مورد پیمان «کمپ دیوید» بفرمائید؟
* قراردادهای بسیاری امضاء شد ولی دستاوردی نداشتند، هنوز فلسطینیان رنج می‌کشند، می‌توان گفت که نتیجه‌ای حاصل نشده است، باید به فلسطینیان اجازه بازگشت به خانه‌هایشان داده شود .
– آیا کمپ دیوید سودی برای مصر در برداشت؟
* صحرای سینا به مصر بازگشت ، سینا تعلق به مصر بود که در جنگ شش روزه ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیلی‌ها درآمد.
– نظرتان را در مورد قطع روابط بین ایران و مصر به مدت بیش از ۴۰سال بیان بفرمائید.
* من عقیده دارم همه کشورهای اسلامی باید با هم دوست باشند.
– به چه زبان‌هائی تسلط دارید؟
* تامیلی ـ عربی ـ انگلیسی ـ اردو و هندی
– جناب شیخ از این که با توجه به مشغله زیاد این فرصت را دادید تا در خدمت شما باشیم و از کارهائی که انجام دادید ما را مطلع فرمودید و به سوالات پاسخ دادید صمیمانه تشکر می‌کنم.
* من هم از شما که به اینجا تشریف آوردید ممنونم، خداوند اسلام که دین بر حق است و مسلمانان سراسر جهان را حفظ کند و با هم متحد بشوند.
اکبر عزیزی سالی که نیکوست