یک کنشگر و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی از دستبرد جویندگان گنج و قاچاقچیان میراث‌فرهنگی به آتشکده «نویس» قم و مرمت‌های غیراصولی این آتشکده خبر داد.

به گزارش ایلنا، چهارتاقی «دشت بروز» در دامنه بلندی‌های باختری روستای‌نویس در ۱۷کیلومتری شمال خاوری تفرش (به خط مستقیم) در استان قم جای دارد. مردم بومی این بنا را به گونه سنتی با نام «چارتاق» یا «چارتاقی» می‌شناسند. آتشکده‌ نویس یکی دیگر از نمونه‌های چهارتاقی‌های یگانه در ایران با قاعده چهارگوش است. بنا از چهارپایه با چهار تاق ساخته شده که گنبدی با میانجی چهار فیلپوش روی آن‌ها ساخته شده‌است. ویژگی‌های کالبدی و عناصر معماری و سازه بنا نشانگر آن است که هم‌روزگار با دیگر چهارتاقی‌های جداگانه ایران است و دیرینگی آن به اوایل دوره ساسانی و ۱۸۰۰سال می‌رسد .

سیاوش آریا، کنشگر و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی، به این نکته اشاره داشت که تاراجگران و قاچاقچیان اموال فرهنگی و تاریخی به بهانه‌های پوچ و خیال‌انگیز یافتن گنجی که وجود خارجی ندارد به آتشکده بسیار ارزشمند «نویس» در استان قم یورش برده و با کندوکاوهای غیرمجاز و پدیداری گودالی بزرگ در پیرامون آن، به یادگار ساسانیان دستبرد زده‌اند .

او ادامه داد: آتشکده «نویس» یکی از سالم‌ترین چهارتاقی‌های ایران به شمار می‌آید و یادگار ساسانیان است اما این محوطه مورد دستبرد قاچاقچیان میراث فرهنگی و سوداگران اموال تاریخی و فرهنگی قرار گرفته و در نزدیکی آن گودالی بزرگ با کند و کاوهای غیرمجاز پدید آورده و به محوطه باستانی آن آسیب‌های برگشت ناپذیری را رسانده‌اند. همچنین ولگردان و معتادان محلی در جای جای بنای ساسانیان آتش روشن کرده و پس از مصرف مواد مخدر، خاکستر آتش خود را برجای گذاشته‌اند که صحنه زشت و زننده‌ای را به نمایش درآورده‌است.

به گفته آریا، مرمت‌های غیر اصولی و غیرکارشناسی آتشکده‌نویس مورد دیگری است که دوستداران میراث را آزار می‌دهد. مرمت‌هایی که بیشتر بازسازی و شلخته‌کاری و آسیب به بنای ساسانی به شمار می‌آید. آتشکده «نویس» با شماره ۳۴۴در تاریخ ۲۰خوردادماه ۱۳۲۱خورشیدی به ثبت ملی رسیده‌است. این آتشکده در دشت برزو در دامنه کوه و در میان باغ‌های کشاورزی جای گرفته‌است که پیشروی باغ‌ها می‌تواند تهدیدی برای آن باشد .