جنگ یمن در حالی وارد هشتمین سال خود شده است که ایالات متحده آمریکا، مذاکرات برای رسیدن به یک صلح پایدار را آهسته پیش می برد و برای از سرگیری جنگ آتش نبردها به طرف های درگیر فشار وارد می کند.من همیشه به جمله معروف جان لنون میاندیشم. او میگفت: که «جنگ تمام میشود، اگر بخواهید». به باور من این جمله کوتاه در حقیقت عمدتاً یک آزمایش فکری محسوب می شود که هدف این است که ما را از یک درماندگی فکری مستمر که میتواند به جنگهای ابدی نیز منجر شود، رها خواهد کرد.
در مورد جنگ یمن نیز همین تفکر حتما جواب خواهد داد و اگر واقعاً بخواهیم، جنگ تمام می شود.در این میان، به نظر می رسد ، طرفهای دیگری که به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر این نبرد خونبار هستند،اعم از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، حوثی ها(انصارالله)، چین، عمان، قطر، اردن و دیگر کشورها، اکنون این اراده را در خود میبینند که دیگر زمان پشت سر گذاشتن جنگ فرارسیده است . در این برهه بیش از یک سال است که آتشبسی هرچند شکننده برقرار شده است و در فرصت مهیا شده، مذاکرات صلح با شتاب واقعی پیش میرود.
در همین زمان است که تبادل زندانیان و دیگر مداکرات مبتنی بر دیپلماسی مثبت به جریان افتاده و به نظر میرسد این روند همچنان ادامه یابد. با این وجود، به نظر می رسد که ایالات متحده آنچنان هم مایل به پایان یافتن جنگ یمن نیست. پرواضح است که نیروهای نیابتی آمریکا در میدان نبرد مورد حمله قرار گرفته اند و در نتیجه در موقعیت ضعیفی در چانهزنی های سیاسی قرار دارند.با مرور روند تحولات حاکم بر صحنه جنگ یمن، به نظر می رسد که ایالات متحده تلاش دارد با پیشبرد آهسته مذاکرات صلح، هر آنچه تا کنون میان طرفهای درگیر در این نبرد به دستآمده را ناگهان منفجر کند(از بین ببرد). نیازی به توضیح نیست که از سرگیری خصومتها و شعله ور شدن آتش اختلافات، عملیات بمباران دیگری به رهبری عربستان سعودی را به دنبال خواهد داشت که این مهم احتمالا بتواند شرایط بهتری را برای نیروهای نیابتی ایالات متحده در مورد کنترل خط ساحلی یمن به مهیا کند. دریای سرخ و خلیج عدن، اقیانوس هند را به دریای مدیترانه در جنوب غربی یمن متصل می کند، منطقه ای که از نظر ژئوپلیتیکی برای جریان نفت و ترافیک بین المللی بسیار مهم است و که ایالات متحده یکی از بزرگترین پایگاه های خود را در جیبوتی دارد.پس مقامات واشنگتن به خوبی می دانند که برای پایان دادن به جنگ، ولو به قیمت ریخته شدن خون هزاران انسان، باید در مذاکرات صلح دست بالا را داشته باشند.
در این میان، «تیم لندرکینگ»، فرستاده ویژه ایالات متحده آمریکا در امور یمن، نظرات بدبینانه ای را در مورد مذاکرات صلح ارائه کرده است. او اخیراً در سفری که به منطقه داشت، گفته است: «من انتظار ندارم یک راه حل پایدار برای درگیری تقریباً هشت ساله در یمن یک شبه اتفاق بیفتد. یک روند سیاسی زمان می برد و احتمالاً با شکست های متعددی روبرو خواهد شد، اما من همچنان خوشبین هستم که فرصت واقعی برای صلح در پیش روی ما قرار دارد.» این خوب به نظر می رسد، اما در رمزگشایی دیپلماسی، مهمترین نکته در آنجا پیش بینی «شکست های متعدد» و این دادن این اطمینان است که «نباید» منتظر رسیدن به «یک راه حل بادوام و دائمی برای صلح » باشیم. تیم لندرکینگ در ادامه اظهاراتش گفت:«من فکر نمی کنم هنوز حتی به خط پایان نزدیک نیز شده باشیم».«من فکر می کنم چالش های بزرگی در پیش است. من بر این باورم هنوز میزان قابل توجهی بی اعتمادی بین طرفین وجود دارد و در خود جامعه یمن نیز شکاف قابل توجهی وجود دارد.
در حقیقت، «تیم لندرکینگ» در تلاش است با طرح این ایده ها ، «شکاف قابل توجهی» را به جامعه یمن تحمیل کند. بخش بزرگی از شکافی که لندرکینگ بر روی آن مانور می دهد،با پیروزی بزرگ حوثی ها (انصاراله.) در میدان جنگ، عملا پُر شده است. اما اذعان به این حقیقت آن هم از سوی یک مقام ارشد سیاسی واشنگتن، باعث میشود که نمایندگان تحت حمایت ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی که عمدتاً از اتاقهای هتلهای مجلل در ریاض اهداف خود را در جنگ یمن دنبال میکردند، به موقعیتی در دولت جدید یمن که سالها منتظر آن بودهاند، دست نیابند. به همین دلیل است که ایالات متحده آمریکا همچنان برای تشکیل یک «دولت فراگیر» فشار وارد میکند .
اینجا دقیقا تاریخ تکرار میشود: اکنون نیزهمان عبارتی که ایالات متحده آمریکا در مورد افغانستان به کار می برد مجددا به گوش می رسد. مقامات واشنگتن چند سال پیش به دولت وقت افغانستان فشار وارد می کردند که اگر می خواهند به ذخایر ارزی خارجی کشورشان به صورت آزاد دسترسی پیدا کنند، طالبان باید نیروهای نیابتی ما در افغانستان را تقویت کنند. در اواسط آوریل، با انتشار خبر توافق صلح عربستان سعودی، ایران و حوثی ها(انصارالله)، دیپلمات های آمریکایی با عجله به عربستان سعودی هجوم بردند تا بلکه بتوانند ترمز پیشرفت در مذاکرات میان تهران و ریاض را بکشند. آکسیوس در آن زمان گزارش داد که برت مک گورک، فرستاده ارشد آمریکا و لندرکینگ «بر حمایت ایالات متحده از دفاع عربستان سعودی در برابر تهدیدات یمن یا جاهای دیگر تأکید کردهاند. آنها همچنین بر لزوم ایجاد یکپارچگی و ثبات منطقه ای گسترده تر از طریق ترکیبی از دیپلماسی، بازدارندگی و سرمایه گذاری و زیرساخت های جدید در دولت جدید یمن در دولت جدید یمن تاکید کرده بودند. به این نکته توجه کنید که چنین لحن تند و تیزی و صحبت هایی که به شعار میمانند و از تضمین های جدید امنیتی آمریکا به سعودی سخن میگویند، درست زمانی رخ می دهد که صدها اسیر جنگی مبادله شدهاند و جهان گام هایی را که برای صلح پیش رو برداشته شده است، جشن می گیرد.
در این حال،ودانت پاتل، سخنگوی وزارت امور خارجه، گفت که اصرار ایالات متحده بر انتقال مذاکرات به سازمان ملل متحد به این علت است که اطمینان یابد توافق قبل از دستیابی به صلح «جامع» و فراگیر باشد. و ما همچنان این راهبرد را دنبال میکنیم. پاتل گفت: من فرض شما مبنی بر خصومت ما با این مذاکرات صلح را رد می کنم. وی در ادامه اظهاراتش افزود:در واقع، لندرکینگ تعهد ما را نه تنها به تقویت آتش بس با میانجیگری سازمان ملل، بلکه بر چگونگی تمرکز ما بر کمک به طرفین برای دستیابی به یک توافق جدید و جامعتر تکرار کرد.اما ایالات متحده نیک می داند که زمان به نفع حوثی ها(انصارالله) نیست. عربستان سعودی همچنان به محاصره یمن ادامه می دهد و از ورود مواد غذایی، تجهیزات پزشکی و انرژی به این کشور در هر نقطه ای نزدیک به ظرفیت مورد نیاز برای بقای اولیه جلوگیری می کند.
اخیراً در صنعا، پایتخت یمن، یک هدیه خیریه به ارزش تقریبی ۹ دلار، صدها نفر را به یک مدرسه محلی کشاند. نیروهای امنیتی وابسته به انصارالله، در تلاشی ناموفق برای کنترل جمعیت، مجبور به شلیک هوایی شدند. بر اساس گزارش ها، یک گلوله به جعبه برق اصابت کرد و باعث انفجار و ازدحام وحشتناک شد. حوثی ها (انصارالله) برای بقای سیاسی و واقعی خود نیاز به رفع محاصره دارند. اگر مذاکرات بیش از حد طولانی شود، حوثیها احتمالا حملات فرامرزی خود را از سر خواهند گرفت. مه طرفها این را میدانند، به همین دلیل به نظر میرسد که سعودیها مشتاق به دستیابی به یک توافق نهایی و البته سریع هستند، در حالی که ایالات متحده به طرح شروط جدید و سنگ اندازی در مسیر صلح ادامه میدهد.
حسن الطیب، مدیر قانونگذاری سیاست خاورمیانه برای کمیته دوستان در قانونگذاری ملی، که برای پایان دادن به جنگ لابی کرده است، گفت: لفاظی های ایالات متحده آمریکا درباره جنگ یمن او را عصبی می کند. او گفت: من بسیار نگران هستم که دولت واشنگتن همه این شروط را به خروج کامل نظامی ایالات متحده آمریکا و توافق عربستان و حوثی ها اضافه کند. من نگران هستم که آنها از این ایده که ما نیاز به داشتن یک صلح فراگیر کامل داریم به عنوان پیش شرط رفع محاصره استفاده کنند. در شرایطی که صلح آینده باید چگونه باشد، یمنی ها باید اجازه داشته باشند که آینده خود را ترسیم کنند. به طور فزاینده ای به نظر می رسد که دولت بایدن به جای پایان دادن به درگیری عربستان و حوثی ها (انصارالله)، ترجیح می دهد پیشرفتهای دیپلماتیک را کاهش دهد.
اسپرلینگ گفت: فکر اینکه دولت بایدن نسبت در مقایسه با عملکرد وحشیانه محمد بن سلمان در مورد یمن تندروتر عمل میکند، غیرواقعی به نظر می رسد، اما این واقعیت فعلی است. ابراز ایده های سیاسی جدید از سوی مقامات کاخ سفید روشن کرده است که هدف اصلی بایدن پایان دادن به جنگ نیست، بلکه پیشبرد جنگ ضدایرانی با محوریت آمریکا و اسرائیل در منطقه است. او ترجیح میدهد سعودیها به جنگ و محاصره وحشیانه خود علیه یمن، حتی اگر به معنای به خطر انداختن امنیت عربستان باشد، به معاملهای که مقامات بالفعل یمن مشروعیت میبخشد، ادامه دهند. اگر آمریکا در هدفگذاری خود برای نابود کردن توافق عربستان و حوثیها(انصارالله) موفق و جنگ تشدید شود، خون یمنیها بار دیگر بر گردن آمریکا خواهد بود.این یک حقیقت است که حتی اگر وزارت امور خارجه آمریکا به طور جدی معتقد باشد که گفتوگوهای طولانیتر منجر به صلح پایدارتر میشود، اما همه میدانیم که هرچه مذاکرات بیشتر به تعویق بیفتد و محاصره همچنان به قوت خود باقی بماند، احتمال از سرگیری خصومتها بیشتر خواهد شد و به احتمال زیاد حوثیها(انصارالله) حملاتی را در آن سوی مرز به عربستان سعودی انجام میدهند، که عربستان سعودی با یک دوره ویرانگر با بمباران پاسخ میدهد و سپس نیروهای نیابتی ایالات متحده با شروع دوباره جنگ و در میان آوارها بخش بزرگی از یمن را در مذاکرات صلح به دست میآورند.
اگر ایالات متحده میخواهد خطر شروع مجدد جنگ را کاهش دهد، میتواند از عربستان سعودی بخواهد که محاصره یمن را بدون قید و شرط لغو یا اعلام کند که از دور جدید بمباران سعودی حمایت نخواهد کرد. ایالات متحده در برابر انجام هر کدام از این گزینهها تا کنون مقاومت کرده است. اخیرا، گروهی متشکل از ۳۰ تن از دموکراتهای مجلس نمایندگان آمریکا با ارسال نامهای به وزارت امور خارجه، از ایالات متحده خواستهاند که هر دوی این تعهدات را انجام دهد و از دیپلماتهای آمریکایی خواستند که بهطور آشکار و علنی اعلام کنند که ایالات متحده دیگر از سعودی برای ادامه جتگ حمایت نخواهد کرد. حمایت به هر شکلی از هر طرف مناقشه در حالی که مذاکرات دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ ادامه دارد حتما موجب بازگشت خصومتهای مسلحانه خواهد شد. محاصره بنادر نوعی دسته جمعی علیه مردم بی گناه یمن است که باید بدون قید و شرط برداشته شوند، همانطور که رهبران گروهای بشردوستانه مدتهاست به دنبال آن بوده اند.