شفاف‌سازی یکی از اصول مهم توسعه اقتصادی به‌شمار می‌رود به طوریکه کشورهای دارای اقتصاد پیشرفته، شفاف‌تر هستند؛ اقتصاد کشور ما اکنون در مرحله گذار از روش‌های اقتصاد سنتی به شیوه‌های مدرن و الکترونیک قرار گرفته است و به‌طور حتم، بازار سرمایه یکی از بسترهای اصلی در این انتقال به‌شمار می‌رود.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از کالا خبر، حامد سلطانی‌نژاد اعتقاد دارد که اقتصاد کشورهای پیشرفته به این دلیل تا حد زیادی شفاف‌ است که ابزارها و بازارهای پیشرفته و نوینی در اختیار دارند یکی از این ابزارهای نوین بورس‌های کالایی است که در اقتصاد کشورهای پیشرفته نقش بسزایی ایفا می‌کنند.

به گفته وی، در کشور ما به‌دلیل مشخص نبودن میزان دقیق تولید و مصرف، به این نتیجه رسیدند که برای شفاف‌سازی میزان عرضه و تقاضا، بورس کالا راه‌اندازی شود اما متاسفانه عده‌ای از همان ابتدا که منافع خود را در خطر می‌دیدند، با آن به مخالفت پرداختند و سعی در خدشه‌دار کردن این نهاد مهم در کشور داشتند.

حامد سلطانی‌نژاد گفت:امروزه دوران عبور از سنت‌های اقتصادی به مدرنیته صنعتی در بسیاری از جوامع رخ داده یا در حال رخ دادن است این امر در کشورهای در حال توسعه و در ایران هم خواه‌ناخواه با سرعت به‌وقوع خواهد پیوست.

وی گفت:بورس کالا چهره واقعی دادوستد و شرایط عمومی عرضه و تقاضای کالاهای گوناگون را در کشور نشان‌ می‌دهد زمانی که معاملات در این بورس با جدیت از سوی تولیدکننده و مصرف‌کننده انجام شود، به‌طور حتم، با فضایی شفاف و واقعی روبرو خواهیم بود؛ اما در نقطه مقابل، بدیهی است خارج شدن کالاها از فضای معاملاتی شفاف و واقعی، موجب قدرت گرفتن بازارهای غیرشفاف و کاذب و برخی افراد سودجو و منفعت‌طلب خواهد شد بدون شک اگر محصولات گوناگون در بورس کالا عرضه نشوند و کالاها در فضایی غیرشفاف، نامشخص و به شکل زیرزمینی معامله شوند، به‌سرعت شاهد ایجاد انحصار در بازار کشور خواهیم بود و در نتیجه، زمینه کسب سودهای نامتعارف بیشتری برای عده‌ای خاص فراهم می‌شود.

در همین حال در معاملات بورس کالا، تمامی روندها و مشخصات کالاها از جمله میزان عرضه، تقاضا، قیمت، کیفیت و… در دسترس عموم قرار دارد و در هر لحظه برای همگان قابل ردیابی و مشاهده است علاوه بر این، دو طرف معامله هم قادر خواهند بود براساس عدالت به معامله در بستری شفاف بپردازند.

در این میان نکته حائز اهمیت، قرار گرفتن کل عرضه محصولات در مقابل تقاضا برای مصرف است که در صورت تحقق این مهم برای همه کالاهای تولید شده در کشور، مسئولان سیاست‌گذار به‌راحتی می‌توانند با مشاهده آمارهای بورس کالا یعنی عرضه، تقاضا و معامله، نسبت به تنظیم بازار محصولات و کمبود یک محصول و نیاز به واردات یا دادن مجوز صادرات تصمیم‌گیری و اقدام کنند.

حامد سلطانی‌نژاد گفت:هجمه به بازارهای رسمی از هجمه به علم اقتصاد چیزی کم ندارد؛ اعتراض به بازارهای رسمی در واقع از بین بردن شفافیت واقعیت‌های قیمتی و رخدادهای معاملاتی تلقی می‌شود. متاسفانه در چند ماه گذشته پس از نابسامانی‌های اقتصادی، به جامعه این‌گونه القا شده که بورس کالا و سازوکارهای موجود در آن مشکل‌آفرین است.

از این‌رو، باید جلوی این نگرش و دیدگاه منفی که بازارهای رسمی خود بخشی از مشکلات هستند، گرفته شود از یک سو باید توجه کرد که همواره بازارهای رسمی نشان‌دهنده چهره شفاف و واقعی دادوستد و شرایط عمومی عرضه‌ وتقاضای کالا در کشورهای گوناگون به‌شمار می‌روند و از سوی دیگر، در تاریخ علم اقتصاد اثبات شده کسانی که همواره به فکر حذف بازارهای رسمی هستند، بیشترین منفعت را از حذف آن می‌برند؛ این یعنی افرادی که فقط به فکر منافع خود هستند، بیش از همه بازارهای رسمی را زیرسوال می‌برند، اگر چه ممکن است در ابتدا خود را با سیاست‌گذار همراه و هم‌داستان نشان دهند. متاسفانه در این چرخه کسانی برنده میدان رقابت خواهند بود که آگاهی دارند و در چرخه منابع کشور خود هم دخیل بوده و این در نهایت به‌ معنی کسب منافع بیشتر فقط برای عده‌ای خاص است.

این امر نشان‌دهنده آن است که احتمال دارد سیاست‌های حمایتی ناخواسته باعث توزیع بیشتر فرصت های کسب سود نامتعارف در میان برخی افراد شود باید توجه کرد که این وضع در شرایط سخت اقتصادی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، از این رو جلوگیری از این وضع، به هوشمندی بیشتری از سوی مسئولان نیاز خواهد داشت.

حامد سلطانی‌نژاد درباره اینکه چه عواملی مانع ایجاد شفافیت در بورس می‌شوند؟ راهکارهای برطرف شدن این موانع را چه می‌دانید؟

گفت: پاسخ به این پرسش را باید در زیرساخت‌های اقتصادی کشور جست‌وجو کرد.

باید توجه داشت که کشور ما سال‌های متمادی با اقتصاد دولتی و دخالت این نهاد در موضوع‌ها و بخش‌های گوناگون اقتصادی دست ‌و پنجه نرم کرده و در نهایت هم پیامدهای زیاد این امر، به خصوصی‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار سرمایه منجر شده است.

به‌گونه‌ای که در سال۸۲ و پس از مشخص شدن و وضوح بالای فساد در معاملات فلزی و فولادی و بی‌بهره ماندن تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان واقعی و نهایی در بخش فولاد کشور، مسئولان به ایجاد بازاری متشکل با نام بورس فلزات رای دادند.