فتح الله آملی: هشتم شهریورماه یادآور فاجعهای است که در سال 60 توسط منافقین رقم خورد و حادثه انفجار دفتر نخستوزیری، به شهادت رجایی و باهنر رئیس جمهور و نخستوزیر انقلاب انجامید و از آن پس این روز سرآغاز هفته دولت نام گرفت و به همین مناسبت برنامههایی در دستور کار دولت قرار میگیرد که امسال نیز با سفر رئیس جمهور به عسلویه و افتتاح فاز 11 پارس جنوبی کلید خورد که ایرانیترین فاز پارسجنوبی خوانده میشود. در این هفته همچنین کارنامه و عملکرد دولت هم مورد نقد و بررسی قرار میگیرد.
شاید گفته شود که با گذشت حدود 25 ماه از استقرار دولت جدید مرور کارنامه و داوری درباره توفیق یا عدم موفقیت آن چندان منصفانه نباشد اما روند و مسیر حرکت دولت باید نشانههای روشنی از آسیبشناسی و حرکت در مسیر توفیق را نشان دهد. اینکه تا چه میزان در مقابله با بحرانها مسیر درستی در پیش دارد و چه دورنمایی را نشان میدهد.
دولت جدید البته در مسیر تنشزدایی منطقهای تلاشهایی صورت داده که از جمله میتوان به بهبود روابط با عربستان، حضور در سازمانها و اتحادیههای غیرغربی، نگاه به آمریکای لاتین و آفریقا و پیوستن به سازمانها و پیمانهایی همچون شانگهای و بریکس اشاره داشت که اقدامات مثبت و مهمی هستند اما در کنار اینها در مذاکرات برجامی به توفیقی دست نیافت و نیز مسأله FATF را مسکوت گذاشت که باید در این ارتباط نیز فعال میبود.
در حوزه اقتصاد البته در مورد کارنامه دولت علیرغم ادعاهای مقامات اقتصادی نمی توان نمره خوبی به آن داد.
تورّم حتی در آخرین آمار ارائه شده بانک مرکزی در محدوده 49 درصد است یعنی تورّم مرداد 1402، در حالیکه انتظار میرفت پس از شتاب سریع تورّم بعد از خروج آمریکا از برجام و همینطور پشتسر گذاشتن بحران کرونا و صعود منحنی تورّم به بالاترین نقطه خود، به شیب مناسب کاهشی برسد که چنین نشد و به همین خاطر میتوان گفت متوسط تورّم بالای 45 درصد در طول 2 سال اخیر، در سالهای آغازین هیچ دولتی مشاهده نشده است و نشان میدهد که متأسفانه تیم اقتصادی چندان هماهنگی در دولت وجود ندارد و بدتر از آن نوعی تشتت و سردرگمی و نگاه موقت و دفع الوقتی در نظام تصمیمگیری دیده میشود.
مسأله ناترازی بانکها، انضباط مالی دولت، کسری بودجه، ایجاد تحوّل در نظام مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی و اصلاح روند اداره شرکتهای دولتی، مقابله با حقوقهای نجومی و مواردی از این دست هم گویی از اولویتها خارج شده و اقدامات نمایانی درباره آنها که نشانگر اصلاحات ساختاری باشد دیده نمیشود البته گفته شده که بانکهای دولتی دیگر زیانده نیستند که جای خوشوقتی دارد.
اما همچنان بزرگترین مشکل سروسامان دادن به وضعیت بانکهای خصوصی است که نقشی بس مهم در رشد نقدینگی و چاپ پول دارند.
در حوزه اجتماعی و اصلاح و بهبود رابطه دولت، ملت اما کارنامه دولت چندان قابل قبول نیست و اصرار بر رفتار و روش مناقشه برانگیز گذشته ناشی از یکسویه نگری که گاه حتی به نوعی لجاج هم تعبیر میشود محل نقد جدی است.
ماهها مناقشه بر سر لایحه حجاب، استمرار روش شکستخورده تبلیغی و رسانهای بویژه در رسانه ملی و به رسمیت نشناختن ایجاد بستر و فضایی برای شنیدن صدای اعتراض با وجود تصریح آن در قانون اساسی و اخیراً تصمیمی که در مورد اخراج برخی اساتید و ورود صدها عضو هیئت علمی جدید به نظام دانشگاهی گرفته شده بدون نظرخواهی از مجموعه دانشگاهی و... همه و همه به جای اینکه مقوم این رابطه و سرمایه اجتماعی و وحدت کلمه و اتحاد و تقویت گفتمان ملی باشد اتفاقاً میتواند آسیبزا و موجب افزایش شکاف و قهر بیشتر نخبگانی شود که در حال حاضر مخاطرات عدم استفاده از ظرفیت نخبگانی در نظام تصمیمگیری را بیش از همیشه درک و لمس میکنیم.
این مقال به این اختصار و ایجاز هرگز نمیتواند به مثابه نقد عملکرد و یا بررسی نقاط قوت و ضعف کارنامه عملکردی دولت جدید در طی 25 ماه اخیر تلقی گردد که قدر مسلّم با توجه به کثرت وظایف و بخشهای مختلف و حوزههای گوناگون عملکردی دولت بسیار نارسا و کوتاه است اما تنها اشاراتی کوتاه به این دوره است.
کوتاه سخن اینکه دولت برای اینکه در ماههای باقیمانده از دوران خدمت ناچار نشود برای توجیه عدم توفیقهای خود به آوار کردن همه چیز بر سر دولت قبل و فرافکنیهای دمده و کلیشهای همیشگی روی آورد باید طرحی دگر دراندازد و بیش از گذشته به حرف و هشدار و انذار دلسوزان و فرزانگان و عاقلان گوش بسپارد... انشاءالله
با اغتنام از فرصت و در آستانه هفته دولت برای همه خدمتگزاران دلسوز دستگاه اجرایی سعادت و سلامت و توفیق آرزو داریم.