ذات‌الریه، که به آن پنومونی هم می‌گویند، عفونتی است که کیسه‌های هوایی ریه‌ها را درگیر می‌کند. این کیسه‌ها که آلوئول نامیده می‌شوند، وظیفه‌ی تبادل اکسیژن و دی‌اکسید کربن بین ریه‌ها و خون را برعهده دارند.
ذات‌الریه در کودکان، یک بیماری شایع و جدی است که می‌تواند به بستری شدن در بیمارستان منجر شود. این بیماری در کودکان زیر ۵ سال، یکی از شایع‌ترین علل مرگ‌و‌میر ناشی از عفونت است.
علل ذات‌الریه در کودکان
- باکتری‌ها: شایع‌ترین عامل ذات‌الریه در کودکان هستند.
- ویروس‌ها: مانند ویروس آنفولانزا و RSV (ویروس تنفسی سینسیشیال)
- قارچ‌ها: نادر‌تر هستند و بیشتر در کودکان با سیستم ایمنی ضعیف رخ می‌دهند.
علائم ذات‌الریه در کودکان
- تب: تب بالا (٣٨ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر) شایع‌ترین علامت است.
- سرفه: سرفه ممکن است خفیف یا شدید باشد و در ابتدا مرطوب و سپس خلط‌دار شود.
- تنفس سریع یا دشوار: کودک ممکن است سریع‌تر از حد معمول نفس بکشد یا در هنگام تنفس، عضلات قفسه سینه‌اش فرو برود.
- درد قفسه سینه: این درد ممکن است با سرفه بدتر شود.
- خستگی: کودک ممکن است ضعیف و بی‌حال به نظر برسد.
- از دست دادن اشتها: کودک ممکن است تمایلی به غذا خوردن یا نوشیدن نداشته باشد.
- استفراغ یا اسهال: این علائم در کودکان مبتلا به ذات‌الریه شایع است.
- تب لرز: لرز ناگهانی و شدید ممکن است رخ دهد.
- رنگ آبی پوست: در موارد شدید، ممکن است لب‌ها یا ناخن‌های کودک به رنگ آبی در بیایند.
تشخیص ذات‌الریه در کودکان
پزشک با معاینه فیزیکی کودک و گوش دادن به صدای ریه‌ها با گوشی پزشکی، معاینات خود را آغاز می‌کند.
سپس ممکن است آزمایشاتی مانند موارد زیر را تجویز کند:
- عکس‌برداری با اشعه ایکس قفسه سینه: این آزمایش تصویری از ریه‌ها را نشان می‌دهد و می‌تواند به تشخیص ذات‌الریه و میزان عفونت کمک کند.
- آزمایش خون: این آزمایش می‌تواند به تشخیص نوع عفونت و بررسی وجود عفونت خونی کمک کند.
- کشت خلط: در این آزمایش، نمونه‌ای از خلط کودک برای بررسی وجود باکتری یا قارچ گرفته می‌شود.
درمان ذات‌الریه در کودکان
درمان ذات‌الریه به نوع عفونت و شدت بیماری بستگی دارد. اکثر کودکان مبتلا به ذات‌الریه را می‌توان به‌صورت سرپایی با آنتی‌بیوتیک‌ها، دارو‌های ضد تب و مایعات درمان کرد.
در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و دریافت آنتی‌بیوتیک وریدی، اکسیژن درمانی و سایر مراقبت‌های حمایتی باشد.
پیشگیری از ذات‌الریه در کودکان
- واکسیناسیون: واکسن‌های پنوموکوکی و آنفولانزا می‌توانند از کودکان در برابر دو عامل شایع ذات‌الریه محافظت کنند.
- شیردهی: شیر مادر می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کودک و محافظت او در برابر عفونت‌ها کمک کند.
- شستشوی دست‌ها: شستشوی منظم دست‌ها با آب و صابون می‌تواند از شیوع میکروب‌ها جلوگیری کند.
- پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه: این کار از انتشار میکروب‌ها به دیگران جلوگیری می‌کند.
- دوری از افراد بیمار: تا حد امکان، کودک را از تماس با افراد بیمار دور نگه دارید.
نکات مهم در مورد ذات‌الریه در کودکان
- ذات الریه در هر سنی از کودکی می‌تواند رخ دهد، اما بیشتر در کودکان زیر ٢ سال شایع است.
- کودکان مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم یا بیماری قلبی، در معرض خطر ابتلا به ذات‌الریه شدید‌تر هستند.
- ذات الریه می‌تواند مسری باشد، بنابراین مهم است که از تماس کودک بیمار با سایر کودکان و افراد مسن خودداری کنید.
- با رعایت نکات پیشگیرانه و مراجعه سریع به پزشک در صورت مشاهده علائم، می‌توان به طور موثر از ذات‌الریه در کودکان پیشگیری و آن را درمان کرد. شما میتوانید برای پیدا کردن بهترین دکتر متخصص اطفال و کودکان، به سایت کودک درمان مراجعه کنید.
