بابک نبی: انتخابات ریاستجمهوری آمریکا همواره به عنوان یکی از وقایع تأثیرگذار بر تحولات جهانی مطرح بوده است. سیاستهای دولتهای ایالات متحده به دلیل نقش محوری این کشور در سیاست بینالملل، اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر کشورهای مختلف، از جمله افغانستان، دارد. از زمان حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ تا کنون، این کشور در مرکز توجه استراتژیهای منطقهای و جهانی واشنگتن قرار داشته است. حالا با نزدیک شدن به دوره جدیدی از ریاستجمهوری در آمریکا، سوال مهم این است که آینده افغانستان در سایه تحولات آتی در کاخ سفید چگونه رقم خواهد خورد؟
سیاستهای آمریکا؛ کلید بحران یا ثبات؟
افغانستان، پس از دو دهه جنگ و تنش، همچنان در جستجوی صلح و ثبات است. سیاستهای واشنگتن، چه در زمینه حضور نظامی و چه در مذاکرات صلح، نقشی اساسی در تعیین سرنوشت این کشور بازی کرده است. دولت بایدن با کاهش تدریجی نیروهای آمریکایی از افغانستان، سعی داشت تا مسئولیت امنیتی را به نیروهای افغان واگذار کند، اما این خروج به جای ایجاد ثبات، خلأیی را به وجود آورد که طالبان با سرعت آن را پر کرد.
انتخابات آینده آمریکا، بستگی به رویکرد نامزدها و حزب پیروز، میتواند مسیر جدیدی برای افغانستان ترسیم کند. اگر یک رئیسجمهور با رویکرد مداخلهگرایانهتر به قدرت برسد، احتمال بازگشت نیروهای آمریکایی یا تقویت حمایتهای امنیتی از دولت افغانستان وجود دارد. اما اگر سیاستهای عدم مداخله یا تمرکز بر مسائل داخلی آمریکا ادامه یابد، این امر میتواند طالبان را در موضع قدرت تثبیت کند و روند پیشرفت مذاکرات صلح را به چالش بکشد.
چالشهای اقتصادی و امنیتی؛ در انتظار تصمیمات بزرگ
افغانستان در حال حاضر با مشکلات عدیدهای در زمینههای اقتصادی و امنیتی روبروست. اقتصاد این کشور به شدت وابسته به کمکهای خارجی است و هرگونه تغییر در سیاستهای مالی و کمکهای بینالمللی از سوی آمریکا، میتواند بر وضعیت اقتصادی این کشور تأثیر مستقیم بگذارد. دولت جدید آمریکا، بسته به اولویتهایش، ممکن است میزان و نوع این کمکها را تغییر دهد، که میتواند بهبود یا وخامت شرایط اقتصادی افغانستان را به همراه داشته باشد.
از سوی دیگر، امنیت همچنان بزرگترین چالش افغانستان است. با بازگشت طالبان به قدرت، تهدیدات تروریستی افزایش یافته و مردم این کشور بار دیگر در سایه خشونت زندگی میکنند. سیاست خارجی دولت جدید آمریکا در قبال طالبان، از جمله نحوه تعامل و شرایط کمکهای مشروط، تأثیر زیادی بر آینده امنیتی این کشور خواهد داشت.
افغانستان؛ در تقاطع نفوذ منطقهای
نباید فراموش کرد که افغانستان تنها بازیگر در صحنه تحولات نیست و کشورهای منطقهای همچون ایران، پاکستان، چین و روسیه نیز نقش مهمی در این بازی دارند. تعاملات واشنگتن با این بازیگران منطقهای، چه از طریق همکاری و چه از طریق رقابت، به شدت بر سرنوشت افغانستان تأثیرگذار خواهد بود. اگر آمریکا به سمت سیاستهای هماهنگ با این کشورها حرکت کند، احتمال ایجاد ثبات بیشتر خواهد بود، اما در صورت تقابل و افزایش تنش، شرایط بحرانی میتواند همچنان ادامه یابد.
نتیجهگیری: آیندهای پر ابهام یا امید؟
سرنوشت افغانستان، بیش از هر زمان دیگری به سیاستها و تصمیمات دولت آینده آمریکا وابسته است. هرچند مردم افغانستان امید دارند که این تحولات به پایان دادن به دههها جنگ و بیثباتی منجر شود، اما
همچنان چالشهای پیچیدهای در پیش روست. برای نسل جوان افغانستان که در شرایط جنگی بزرگ شدهاند، آینده این کشور به سیاستهای بینالمللی و تغییرات داخلی گره خورده است. انتخابات آمریکا اگرچه در آن سوی دنیا برگزار میشود، اما تأثیراتش در کابل، قندهار و هرات به خوبی حس خواهد شد.
