محمد علی فیاض بخش - روزنامه اطلاعات: «روزه اوّلی‌ها» تعبیر لطیف و خوشایندی است که برای نورسیدگان مکلّفِ دختر و پسر به کار می‌رود و سلیقه‌ی زیبایی است.

تمرین دین‌ورزی و انس با مناسک عبادی از سوی فرزندان نوبالغ با روزه‌داری، طریقتی دلپذیر است که معمولاً از طرف این عزیزان با اقبال و خوشایندی صورت می‌گیرد. لطافت خیزش سحرگاهی و رقّت قلب و نرمی روح در هنگام افطار، می‌تواند برای فرزندان ما آغازی باشد بر ورودی دلپذیر و لطیف به انس با نماز و لمس روزه؛ آنگاه که در محیط امن خانه، فضا را نیز با روح نماز و صبر روزه سازگار ببینند و لب‌فروبستن از طعام و آب را با دل‌بستن به معرفتی ناب همراه ببینند و در جرگه‌ «خویش‌بنده‌انگاری» به درگاه باری خیزی بردارند و خیری برگیرند.

در ترییت دینی، آنچه مؤثرترین عملکرد را دارد، روش الگویی است. امر و نهی به نوجوان بالغ و مکلّف بدون بهره‌وری او از الگوهای عملی و منابع دیداری، معمولاً تأثیر مثبتی ندارد؛ بلکه در بسیاری موارد متصمّن آثار منفی و تقابلی است. سهل‌گیری و آسان‌سازی و رواداری، با روح دین سازگارتر است تا ساز و کارهای شدّت و تحکّم. این مسأله فقط دامن نماز و روزه را نمی‌گیرد، بلکه به دیگر شئون احکام دینی نیز دامن می‌گسترد. 
رفیقی می‌گفت: «از سفر عتبات بازمی‌گشتیم. صبحگاهان برای نماز، راننده‌ی اتوبوس را با التماس وادار به توقف کردیم. دریغ از برخاستن جمع کثیری از مسافران از خواب نوشین بامداد رحیل از برای دوگانه‌ صبح!». گفتمش: «خب!؟». گفتا: « آخر این چه زیارتی است؟». باز گفتمش: «آخر تو را این چه دیانتی است که خدایْگانه حکم بر زائران عتبات می‌رانی!؟»

انتظار دیانتِ حداکثری از کسانی که خداوند آنها را مکلّف و مختار آفریده است، از سوی کسانی که بر جای خدای می‌نشینند و حکم به ردّ و قبول اعمال و نیّات بندگان می‌رانند، خود در زمره‌ دست‌درازی به دستگاه خداوندی است؛ گیرم به توجیه امر به معروف و نهی از منکر. 

آیا توان که بهار قرآن، رمضان امسال را به بهار طبیعت، در معرفت و عرفان پیوند زد؟ عرفانی که بر بندگان خداوند این را روا بدارد که خود، زمامدار روح و روانشان باشند.