ایران چینی‌ها را دور می‌زند؟

بهرام امیر احمدیان: هند با جمعیتی برابر 4/1 میلیارد نفر پرجمعیت ترین کشور جهان است. تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2023 براساس گزارش بانک جهانی 6/3416 میلیارد دلار است که بعد از ایالات متحده آمریکا، چین، ژاپن و آلمان پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است.

در همین سال تولید ناخالص داخلی چین برابر 17960 میلیارد دلار بوده است. درآمد سرانه هند در سال 2022 برابر 2238 و چین برابر 12720 دلار (حدود شش برابر بیشتر از هند) بوده است.

هند در حال حاضر رسما سریعترین رشد اقتصادی قدرتهای بزرگ جهان را داراست و همچنین پرجمعیت ترین کشور جهان است. رشد اقتصادی هند در سال 2020 تحت تاثیر پاندمی کووید 19 برابر 5/6- درصد بود(در همین سال رشد اقتصادی چین 2/2 درصد بود).

هند توانست با مدیریت اقتصادی کارامد رشد اقتصادی خود را به 5/6 درصد برساند(چین در این سال 3 درصد رشد اقتصادی داشته است). به این ترتیب هند در سال 2022 بیش از دو برابر چین رشد اقتصادی داشته است. اما چشم انداز دهلی نو هنوز هم بالاتر است. وزارت دارایی این کشور در پایان ماه ژانویه گزارشی را منتشر کرد که با اطمینان پیش بینی می کرد هند که در حال حاضر پنجمین اقتصاد ملیبزرگ جهان (به استثنای اتحادیه اروپا) است، تا پایان دهه به رتبه سوم صعود خواهد کرد.

تعدادی از موسسات مالی خصوصی بزرگ ایالات متحده از آن زمان این پیش بینی را تایید کرده اند و هند را به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری برتر برجسته کرده اند، به ویژه با توجه به اولویت بندی سرزمین اصلی چین از رشد بالا و عدم تعامل با سرمایه غربی.مجموع صادرات تکنولوزی در جهان در سال 2021 برابر 2816 میلیارد دلار بوده است. 

دیگر صادر کنندگان پس از ایالات متحده عبارتند از هند، ایرلند، چین و کانادا. در این میان چین بزرگترین صادرکننده «های تک» است. بنگلور در هند پایتخت «آی تی» است و بزرگترین شرکتهای آی تی هند در این شهر فعالیت دارند.   هند بزرگترین دموکراسی جهان را از آن خود کرده است. انتخابات پارلمانی سال 2024 هند از 19 آوریل تا یکم ژوئن انجام خواهد شد.

«نارندرا مودی» از حزب «بهاراتیا جاناتا» (بی پی) که از ماه می سال 2014 تا کنون پست نخست وزیری را در دست دارد، شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات امسال دارد. در دوره نخست وزیری مودی، گامهای بزرگی در راه توسعه و شکوفایی هند برداشته شده است. هند در تشکیلات اقتصادی از جمله در بریکس، جی 7، جی 20 و سازمانهای منطقه ای همچون سارک، شانگهای، عضو و فعالیت های مهمی داشته است.

در عین حال با وجود عضویت در شانگهای و بریکس، برخلاف روسیه، دیگر عضو این دو تشکیلات که در صدد رویایی با آمریکاست، هند با ایالات متحده همکاری نزدیک دارد .

 حدود 14 درصد از جمعیت 4/1 میلیارد نفری هند(حدود 200 میلیون نفر) مسلمان هستند و در شهرها و روستاها در ایالتهای مختلف زندگی می کنند و در مقایسه با وضعیت مسلمانان چین، در شرایط بهتری زندگی می کنند و در جامعه هند ادغام شده اند. این نوع تساهل و تسامح در هندوستان نسبت به اقوام گوناگون، عمدتا در سایه ساختار دموکراسی این کشور است که در دوره ای رئیس جمهور مسلمان هم داشته است.

مجموع تجارت خارجی هند در سال 2022 برابر 3/1158 میلیارد دلار بوده است(شامل6/732 میلیارد دلار واردات و 7/425 دلار صادرات). در این سال ایالات متحده آمریکا نخستین شریک در واردات از هند بوده است که با واردات 80 میلیارد دلار کالا از هند حدود 18 درصد از کل صادرات هند را بخود اختصاص داده است.

در همین سال هند یکی از کشورهای بزرگ وارد کننده بوده است. چین با صادرات  102 میلیارد دلار کالا به هند، نخستین شریک تجاری هند در واردات بوده است که 14 درصد از کل واردات هند را به خود اختصاص داده است.هند یک قدرت بزرگ با بیشترین تعامل با محیط بین الملل و کشوری با دموکراسی و نظام پارلمانی قدرتمند است ولی در عین حال با چین بر سر موضوعات سیاسی و اقتصادی و نظامی در مناقشه است. 

هند در آخرین اجلاس سران جی 20، در تشکیل کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا، که ابتکاری بی مانند برای هند است(هر چند درگیری اسرائیل با حماس عملی شدن این ابتکار را به تاخیر انداخته است)، «ابتکار کمربند و راه» چین، بویژه «کریدور اقتصادی چین-پاکستان»، که در چارچوب اقدامات ژئواستراتژیک «گردنبند مروارید» چین برای محاصره هند عمل خواهد کرد، چین را در اقیانوس هند بچالش خواهد کشید.

هند با ایالات متحده در استراتژی ایندو-پاسیفیک(اقیانوس هند-آرام) در کنار استرالیا، نیوزیلند، فیجی، ژاپن، کره جنوبی، اندونزی، مالزی، سنگاپور، فیلی پین، تایلند و ویتنام، با یکدیگر در عرصه اقیانوس آرام و اقیانوس هند، در رویارویی با برتری جویی چین در دریای چین جنوبی شامل مناقشات مرزهای دریایی، تقسیم آبها و ساخت جزایر مصنوعی، با یکدیگر همکاری دارند.

این کشور قرار است به یک ابرقدرت اقتصادی تبدیل شود، حتی اگر میلیون ها شهروند ان با فقر مبارزه کنند.مشکل این است که پردرآمدترین و توسعه یافته ترین مناطق هند، مانند گوا، در میان کوچکترین آن هستند. اگرچه هند دارای 36 ایالت و قلمرو اتحادیه است، دوازده ایالت بزرگ با هم 80 درصد از جمعیت ملی را در اختیار دارند.

هیچ یک از این ایالت های بزرگ، از جمله بازیگران ستاره ای مانند گجرات، ماهاراشترا، تامیل نادو و کارناتاکا، بالاتر از وضعیت درآمد متوسط پایین و سطح متوسطHDI صعود نکرده اند. با توجه به اینکه جمعیت 130 میلیونی بیهار تقریبا 10 برابر گوا است، حتی دستاوردهای بزرگ گوا (مانند حرکت از سطح «بالا» به «بسیار بالا» HDI) برای بالا بردن هند به طور کلی بسیار کم است. 

این بدان معنی است که هند باید تلاش های خود را بر روی مکان هایی که بخش عمده ای از جمعیت آن زندگی می کنند متمرکز کند تا پیشرفت های کلی چشمگیری داشته باشد .اوتار پرادش، پرجمعیت ترین ایالت هند، با نزدیک به یک چهارم میلیارد نفر جمعیت، دارای سطوح پایین درآمد، امید به زندگی و آموزش و پرورش است، همانطور که همسایه بیهار و مادایا پرادش. این سه ایالت مجاور 450 میلیون نفر را در کنار هم در خود دارند و بزرگترین خوشه فقر، بی سوادی، سوء تغذیه و امید به زندگی پایین تر در هند را نشان می دهند.

هند می تواند و توانسته است به الگویی برای کشورهای دارای اقوام گوناگون باشد. حکومت فدرال در سایه نظام پارلمانی کارامد و فرهنگ غنی، هند را به جایگاهی تاثیر گذار در عرصه بین الملل تبدیل کرده است. به نظر می رسد الگوی توسعه اقتصادی هند، الگوی بهتری برای ایران، نسبت به الگوی چین با نظام اقتصادی و حکمرانی تک حزبی باشد.