وقتی هنر ایرانی به تاریخ گره می‌خورد
گره زدن هنر و تاریخ با یکدیگر کار ظریفی است و تعریف جدیدی از هنر به ما ارائه می‌دهد که قابل تأمل است. این کار خلاقانه به ما یادآوری می‌کند که هنرمند صرفا فرزند زمان خویش نیست. هنرمندان می‌توانند با خلق آثار خود در حوزه‌های مختلف تأثیرگذار باشند.
زهره گردان خبرنگار اطلاعات نوشت: عمارت مسعودیه، امروز و فردا میزبان هنرمندانی است که با آثار زیبای خود بناهای تاریخی را به تصویر کشیده‌اند. می‌توانی از زاویه دیدِ هر کدام از تابلوها به دل یک دوره تاریخی سفر کنی و به نظاره کاروانسراها و باغ‌های ایرانی بنشینی. این‌جا در نمایشگاه هنرهای تجسمی بناهای تاریخی، پیوندی زیبا بین هنر و تاریخ ایجاد شده است.
بانوی فانوس به دست با آن لباس سبز روشن و شال نارنجی‌رنگ مرا به خود می‌خواند. چین‌های دامن بانو مزین به دالان‌های کاروانسرا شده و بالای کلاه زن هم نمادی از کاروانسراست. در کناره تابلو هم دیواره کاروانسرا دیده می‌شود.
مینا طهرانی، هنرمند تصویرگر، در این تصویر به زیبایی کاروانسرای سعد‌السلطنه قزوین را با تکنیک آکریلیک به تصویر کشیده و عنوان «بانوی فانوس به دست در انتظار ساربان» را برای اثر خود برگزیده است.
آن تابلوی دیگر که سه سرباز هخامنشی را با رنگ روغن در کنار اسبی به تصویر کشیده است، ما را به تمدن ایران باستان و تخت‌جمشید در مرودشت می برد؛ اثری از آزاده شکوفان که عنوان «سرزمین کهن» را دارد.
کاروانسرای رباط شرف، تابلویی که با تکنیک طلای ۲۴ عیار به تصویر کشیده شده، اثری از شعله اهل الیرف است که ما را به دوره دیگری از تاریخ می برد.
تابلوی نقاشی کلیسای کانتور هم با آن رنگ‌‌های قهوه‌ای و آجری که در طبیعت سرسبز قزوین خودنمایی می‌کند، نگاه‌ها را به خود می‌خواند.
اثری از نغمه سادات میرصدوقی که از تکنیک رنگ روغن بهره برده و آن دیگری که درِ قدیمی کوبه دار در ابیانه کاشان را به تصویر کشیده است با رنگ تماما قهوه ای، زیبایی خاصی را القا می‌کند.
کمند مهران فرد، خلق‌کننده اثر به گزارشگر اطلاعات می گوید: من قبلا هم از درهای قدیمی نقاشی کشیده بودم و این بار نیز از تکنیک رنگ روغن استفاده کردم تا بخشی از درِ قدیمی خانه ای در ابیانه کاشانه را به تصویر بکشم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا مفهوم خاصی پشت این تابلو وجود دارد، می‌گوید: درهای قدیمی را دوست دارم و از آن‌جایی که کوبه روی در زنانه است، احساس می کنم خانه متعلق به یک بانو ست.
ساغر نوزعین که کاروانسرای «ینگی امام» استان البرز متعلق به دوره صفویه را به تصویر کشیده است می‌گوید: از آن‌جا که در زمان صفویه، فرش ایلخانی رایج بوده، از نماد آن فرش و عناصرش برای طرح تابلوی خود استفاده کردم. با این کار خواستم هم بنای تاریخی آن دوره و هم هنر فرش‌بافی را نشان بدهم.
وی می‌افزاید: من در اثر خود با عنوان «شهر و فرش» از تکنیک آکریلیک و تکسچر بهره برده‌ام. آیینه‌کاری روی کاشی یکی از طاق‌های بناهای تاریخی هم کار زیبایی است که با تکنیک کاشینه توسط حسن صدیقی گیلانی به نمایش درآمده است.
اما تابلویی زیبا از خود عمارت مسعودیه نگاهم را لحظاتی طولانی مجذوب خود می‌کند. طراحی تابلو، نمای سیاه و سفید دارد و برای زیباتر شدن، بخش هایی از آن به رنگ آبی درآمده است.
ناهید چگینی، هنرمند نقاشی‌خط درباره خلق اثر خود می گوید: برای نقاشی عمارت از تکنیک های متنوعی استفاده کرده‌ام؛ از رنگ روغن و آکریلیک گرفته تا زغال و داخل حوض و اطراف نقاشی را با خوشنویسی نوشته ام.
این بیت شعر از گلستان سعدی در پایین تابلو خودنمایی می‌کند: «هر که آمد عمارتی نو ساخت/ رفت و منزل به دیگری پرداخت».
این هنرمند که دکترای زبان و ادبیات فارسی دارد، می گوید: با انتخاب این بیت خواستم بگویم که همه عمارتها در جهان ناپایدار هستند.
می‌خواستم ارتباطی بین هنر و شعر و ادبیات برقرار کرده باشم.
او در سِمت دبیر اجرایی نمایشگاه آثار تاریخی ایران می‌گوید: افتتاحیه مراسم، دیروز عصر با حضور مسئولان فرهنگی کشور انجام شد. 42 هنرمند با آثار برگزیده در نمایشگاه مورد تقدیر قرار گرفتند و از سه هنرمند تقدیر ویژه صورت گرفت. سه تن از تلاشگرانی که با خانه هنری دل‌افکن همکاری تنگاتنگی داشتند هم مورد قدردانی قرار گرفتند. به گفته چگینی، بیشتر تابلوهایی که در این نمایشگاه به تصویر کشیده شده است، از هنرهای تجسمی بهره برده اند.
ایده‌پرداز نمایشگاه
مریم دل‌افکن، مدیر مجموعه هنری دل‌افکن، فردی است که ایده اولیه برپایی نمایشگاه را ارائه کرده است.
وی می‌گوید: به مناسبت روز بناهای تاریخی ایران، استادان و هنرمندان نوظهور از رشته‌های مختلف هنری از جمله مجسمه‌سازی، صنایع دستی، دیجیتال آرت، نقاشی‌خط، نقاشی با مدادرنگی، رنگ روغن، آبرنگ و پاستل، آثار خود را به نمایش گذاشته‌اند و در نهایت 46 اثر هنری با محوریت بناهای تاریخی به تصویر درآمده است.
وی برپایی این نمایشگاه را پلی برای ارتباط بین گذشته و حال تاریخ و هنر و فرهنگ غنی کشورمان می داند و می‌گوید: رویکرد اصلی ما، معرفی بناهای تاریخی و کمک به بازسازی این بناها و کاروانسراها و ثبت بیشتر این بناهاست.
کارهای تحقیقاتی، نوشتاری و هنری نمایشگاه حدود دو ماه به طول انجامید. هنرمندان تا 20 فروردین، مهلت ثبت‌نام برای ارائه آثار خود را داشتند و از میان تعداد زیادی از آثار آن‌ها بهترین تابلوها را برگزیدیم. این نمایشگاه با همکاری صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی در حال برگزاری است. امروز در کنار نمایش آثار، ورکشاپ و کارگاه پژوهشی هم در عمارت مسعودیه برپا خواهد بود.
وی در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کنید استقبال مردم چگونه باشد، می‌گوید: قطعا بی‌نظیر خواهد بود. تجربه برپایی نمایشگاه‌های گذشته مؤید سخنان من است، از طرفی به کارهایی که انجام می‌دهم کاملا ایمان دارم.
نمایشگاهی که در کاخ سعدآباد با محوریت آثار هنرهای تجسمی برپا کردیم بسیار پرفروش و پربازدیدکننده شد، حتی برخی از سفرا برای تماشای آثار و خرید آمده بودند. نمایشگاه کاخ نیاوران هم که چند ماه قبل با محوریت کاروانسراها و جاده ابریشم برگزار شد، خیلی طرفدار داشت. آن‌جا هم 54 اثر هنری در کنار صنایع دستی در معرض دید افراد قرار گرفت که خوشبختانه بازدیدکننده زیادی داشت.
دل افکن درباره برنامه‌های آینده این مجموعه می‌گوید: ایده‌های زیادی در ذهن دارم، امسال هم در مناسبت‌های مختلف، برپایی نمایشگاه‌های هنری در دست اقدام است و امیدواریم در معرفی آثار هنرمندان تأثیرگذار باشیم. برنامه پیش رو برپایی نمایشگاهی احتمالا در 20 اردیبهشت ماه است که در آن آثار هنری مختلف با موضوع آزاد به نمایش درخواهد آمد.
دل‌افکن قصد دارد با کمک هنرمندان مجموعه خانه هنری دل‌افکن به علاقه‌مندان کمک کند تا درک عمیق‌تری از هنر را پیدا کنند.
این فعال فرهنگی و اجتماعی با اعلام آمادگی برای همکاری با نهادهای مختلف در برگزاری نمایشگاه‌های هنری می‌گوید: در سالی که گذشت این مجموعه موفق شد کتاب کاروانسرای تاریخی ایران را که شامل عکس‌های فاخر از هنرمندان است به چاپ برساند.
به گفته وی علاقه‌مندان به هنر و بناهای تاریخی می‌توانند امروز و فردا از ساعت ۱۱ تا ۱۷ با مراجعه به مجموعه تاریخی مسعودیه واقع در میدان بهارستان، خیابان ملت از آثار هنری به نمایش گذاشته‌شده بازدید کنند.
***
گره زدن هنر و تاریخ با یکدیگر کار ظریفی است و تعریف جدیدی از هنر به ما ارائه می‌دهد که قابل تأمل است. این کار خلاقانه به ما یادآوری می‌کند که هنرمند صرفا فرزند زمان خویش نیست. هنرمندان می‌توانند با خلق آثار خود در حوزه‌های مختلف تأثیرگذار باشند. هنرمند واقعی آگاهی‌بخش است و بینش دارد، دغدغه‌مند است و به مسائل مختلف ورود می‌کند. هنرمند واقعی در هر اثر هنری، حرفی برای گفتن دارد.
