محوطههای پارینهسنگی دره خرمآباد برای نخستینبار به فهرست میراث جهانی یونسکو افزوده شد؛ رویدادی که جایگاه ایران را در پژوهشهای انسانشناسی و باستانشناسی ارتقا میدهد.
سونیا شیدرنگ، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص باستانشناسی پارینهسنگی، در گفتگو با مهر اظهار کرد: این ثبت جهانی نتیجه بیش از نیم قرن کاوش و پژوهش در غارها و محوطههای پیش از تاریخ این دره است و شناخت ما از فرهنگهای اولیه را گسترش داده است. دره خرمآباد مجموعهای از محوطهها و غارهای شاخص از جمله یافته، قمری، کنجی، گیلوران، کلدَر و ارجنه را در خود جای داده که شواهد حضور مداوم انسان از پارینهسنگی میانه تا عصر مفرغ را نشان میدهند.
وی که دکترای باستانشناسی پیش از تاریخ از دانشگاه بوردو فرانسه دارد، افزود: پژوهشهای من از فصلهای کاوش ۲۰۰۵و ۲۰۰۸در غار یافته آغاز شد. در این کاوشها بقایای فرهنگ برادوستی و ابزارهای سنگی و استخوانی شناسایی شد که قدیمیترین نشانههای رفتار نمادین انسان در ایران به شمار میروند.
از غار یافته آویزهایی از دندان گوزن و صدفهای دریایی کشف شد که به گفته شیدرنگ، احتمالاً از خلیج فارس آورده شدهاند و گواه ارتباطات دوردست انسانهای پارینهسنگی هستند. ابزارهای استخوانی همچون سوزن و تیزه نیز نشاندهنده تولید پوشاک بوده است.
در غار قمری، لایههای استقرار نئاندرتالها همراه با ابزارهای تراشخورده و بقایای جانوری با آثار بریدگی و حرارت یافت شد. او افزود: وجود زغال و بقایای سوختگی، استفاده از آتش توسط نئاندرتالها را بهصورت مستقیم تأیید میکند.
توالی فرهنگی این محوطهها؛ شکارگری و گردآوری تا کشاورزی و دامداری را در بستر زمانی دهها هزار ساله نشان میدهد. شیدرنگ توضیح داد: پس از دوره پارینهسنگی، الگوهای سکونت به کف دره و اطراف چشمهها منتقل شد اما استفاده فصلی از غارها برای دامداری ادامه داشت. این دره، آزمایشگاهی بینظیر برای مطالعه تحول فرهنگ انسان است.
شما چه نظری دارید؟