ایرنا نوشت: روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی در بدترین وضعیت چند دهه اخیر قرار دارد و به مرحلهای رسیده که دو طرف آشکارا احتمال درگیری نظامی را مطرح میکنند. آنچه در ابتدا بهعنوان اختلافات دیپلماتیک بر سر غزه مطرح بود، به رقابت راهبردی گستردهتری تبدیل شده که میتواند معماری امنیتی خاورمیانه را تغییر دهد و پیامدهای مهمی برای ثبات منطقه و منافع آمریکا داشته باشد.
به نوشته «نشنال اینترست»، وخامت اوضاع فقط نشانه اختلافات دوجانبه نیست بلکه دلالت بر تغییر بنیادین در پویایی قدرت منطقهای دارد که میتواند پیامدهای گستردهای برای منافع آمریکا، ثبات منطقه و رقابت بر سر نفوذ در خاورمیانه داشته باشد. «بنیامین نتانیاهو» پروژه «اسرائیل بزرگ» را دنبال میکند که هدفش گسترش نفوذ و هژمونی نظامی تل آویو در منطقه است. همزمان ترکیه به سرعت در حال نوسازی ارتش و توسعه صنایع دفاعی بومی خود است. کمیتهٔ دولتی «ناگل» در اسرائیل، ترکیه را تهدیدی راهبردی معرفی کرده و برخی وزرای کابینه گفتهاند پس از ایران، ترکیه باید هدف بعدی اسرائیل باشد.
از سوی دیگر اردوغان هم نتانیاهو را «بزرگترین تهدید» برای خاورمیانه دانسته و وزارت خارجه ترکیه نیز رژیم اسرائیل را عامل اصلی ناامنی منطقه معرفی کرده است.
این گزارش تحلیلی تاکید دارد که سقوط دولت «بشار اسد»، سوریه را از میدان نبرد نیابتی به صحنه بالقوه رویارویی مستقیم ترکیه و اسرائیل بدل کرده است. دوطرف دستورکار متفاوتی برای آینده سوریه دارد؛ نیروهای ترکیه شمال سوریه را در کنترل دارند و اسرائیل عملیاتهای گستردهای در جنوب و مرکز اجرا میکند. این همپوشانی حوزههای نفوذ خطر محاسبهٔ غلط و برخورد نظامی را افزایش داده است.
آنکارا بر ایجاد یک سوریه باثبات، متحد و بدون تروریسم تأکید دارد اما تلآویو از ظهور چنین سوریهای نگران است و میکوشد این کشور ضعیف و تکهتکه بماند. اسرائیل بزرگترین کارزار هوایی تاریخ خود را علیه دولت جدید سوریه آغاز کرده و از اقلیتهای قومی و فرقهای برای خودمختاری حمایت میکند. طرح موسوم به «کریدور داوود» که برخی رهبران دروزی و کُرد مطرح کردهاند نیز نفوذ اسرائیل را تا شرق سوریه و مرزهای ترکیه امتداد میدهد که از نظر آنکارا تهدیدی بزرگ محسوب میشود. اردوغان و وزیر خارجه او اعلام کردهاند که در صورت شکست دیپلماسی، مداخله نظامی «روی میز» است.
گزارش می افزاید: عوامل ساختاری محرک این رویارویی فراتر از رهبری فردی و موضوع سوریه است. ظهور ترکیه بهعنوان قدرتی منطقهای با جاهطلبیهای جهانی بهطور بنیادین با چشمانداز اسرائیل برای دستیابی به برتری منطقهای بر همسایگان از طریق نیروی نظامی در تضاد است.
در اسرائیل برخی مسئولان پس از جنگ ۱۲روزه با ایران، ترکیه را هدف بعدی دانسته و بهدنبال ائتلافی با یونان و قبرس علیه آنکارا هستند. در پاسخ، ترکیه تولید موشک و سامانه دفاعی «گنبد فولادی» خود را تقویت کرده، موشک مافوق صوت «تایفون» و بمبهای «غزه» را رونمایی کرده و توان جنگنده KAAN و پهپادهای پیشرفته خود را توسعه میدهد. حمایت نامحدود غرب از اسرائیل در خلال حملات در غزه، لبنان، سوریه و ایران منجر به افزایش درخواستهای داخلی برای توسعه قابلیتهای هستهای ترکیه شده است.
به نوشته این مرکز پژوهشی، شرایط برای آمریکا معضلی جدی ایجاد کرده، زیرا در صورت وقوع درگیری ممکن است واشنگتن قادر نباشد تا روابط نزدیکش با دو طرف را حفظ کند و این کشور وادار شود در زمینه اولویتها و تعهدات منطقهای خود دست به انتخابهای دشواری بزند.
نویسنده در پایان نتیجه میگیرد که رقابت راهبردی دوطرف در کوتاهمدت ادامه خواهد داشت و تنها فشار واقعی واشنگتن بر نتانیاهو میتواند جلوی تشدید بحران را بگیرد.
