قیمت برنج در روزهای اخیر نوسانات شدیدی را پشت سر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، بسته ۱۰ کیلوگرمی طارم ممتاز از برند گلستان در بعضی فروشگاه‌های سطح شهر نزدیک ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان عرضه می‌شود که معادل ۴۹۰ هزار تومان در هر کیلوگرم است!

به نقل از فرارو، اگر بخواهیم خلاصه ماجرا را تعریف کنیم باید بگوییم اوضاع از کنترل خارج شده و فروش انواع برنج با قیمت‌های متفاوت و با اختلاف نسبتا زیاد انجام می‌شود. این اتفاق را قبلا پیش‌بینی کرده بودیم و می‌دانستیم به دلیل وابستگی شدید به نرخ ارز و سیاست‌های وارداتی، برنج از حساسیت زیادی برخوردار است. در آخرین گزارش رسمی مرکز آمار نیز آمده بود در شهریور ماه متوسط قیمت برنج ایرانی با رشد ۱۴۶ درصدی در مقایسه به سال قبل به محدوده ۲۹۶ هزار و ۶۵۰ تومان نزدیک شده و در بالاترین حالت ۳۲۵ هزار تومان فروخته می‌شود. با این حال دیدن عدد ۴۹۰ هزار تومان در فروشگاه‌ها به‌شدت غافلگیرمان می‌کند. واقعا چه اتفاقی در بازار برنج رخ داده است؟

چرا قیمت برنج در فصل برداشت هم بالا ماند؟

سوپرمارکتی در مرکز شهر تهران، برنج هاشمی ممتاز را در بسته ۵ کیلوگرمی ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان می‌فروشد و کیسه برنج هندی دانه بلند ۱۰ کیلوگرمی را یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عرضه می‌کند. کف قیمت خرید برنج ایرانی فله ۲۸۰ هزار تومان است و عددهایی مثل ۳۵۰ هزار تومان هم عادی به حساب می‌آیند.

قیمت بالا یک بحث است و دسترسی داشتن خریداران هم بحثی کاملا جدا. جستجو در بازار نشان می‌دهد برنج بسته‌بندی‌شده‌ کارخانه‌ای کمیاب شده و برای پیدا کردنش باید وقت بگذارید. حداقل در این موقع سال چنین رخدادی عجیب به نظر می‌رسد اما بیایید خونسرد باشیم و ماجرا را از اول مرور کنیم.

با وجود تلاش‌های گسترده در استان‌های شمالی و سایر مناطق، تولید داخلی برنج پاسخگوی نیاز کل کشور نیست. شکاف بین تولید و مصرف، با واردات پر می‌شود که شدیداً به سیاست‌های دولت و میزان نیاز فصلی وابسته است.

هر گونه تغییر در حجم یا زمان‌بندی واردات، مستقیماً بر عرضه و در نتیجه، قیمت برنج ایرانی تأثیر می‌گذارد و از طرف دیگر نوسانات نرخ ارز، مهمترین عامل تعیین‌کننده‌ قیمت برنج هندی و قیمت برنج پاکستانی است.

فصل برداشت برنج از اواخر تابستان شروع می‌شود و معمولا در اوایل پاییز کار را جمع می‌کنند. بازار معمولاً در این دوره با افزایش عرضه داخلی و کاهش نسبی قیمت‌ها همراه است و جهش قیمت برنج از اواخر زمستان و اوایل بهار که ذخایر کاهش پیدا می‌کنند، رخ می‌دهد.

پس دلیل شاخ و شانه‌کشیدن‌های اخیر چیست؟ در جواب این سوال باید محافظه‌کارانه به هزینه‌های تولید برنج ایرانی شامل دستمزد کارگر، کود، بذر، سموم و مهم‌تر از همه، آب، اشاره کرد. تمامی این موارد تأثیری مستقیم بر قیمت برنج ایرانی دارند و تغییراتشان خیلی زود به افزایش قیمت فروش از سوی شالیکاران و در نهایت، وارد شدن فشار به مصرف‌کننده منجر می‌شود.

انواع برنج ایرانی؛ از طارم و هاشمی تا برنج فجر اقتصادی

خریداران برنج در بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند. گروه اول سراغ برنج ایرانی می‌روند که به دلیل عطر، طعم و کیفیت پخت، هوادار بیشتری دارد و معمولا روی برنج طارم، برنج هاشمی، برنج فجر یا برنج دودی، دم سیاه، صدری، کشت دوم، علی کاظمی دست می‌گذارند.

برنج طارم، از ارقام محبوب معطر با دانه بلند و پخت خوب است و برنج هاشمی به دلیل عطر و طعم قوی‌ در مجالس و مهمانی‌ها کاربرد دارد. اگر کسی دنبال برنج اقتصادی‌ باشد، انتخابش برنج فجر خواهد بود.

قیمت برنج هاشمی معمولاً گران است. همین الان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای خرید بسته ۵ کیلوگرمی آن ممکن است مجبور شوید دو میلیون و ۱۵۰ هزار تومان پول بپردازید در حالی که قیمت برنج فجر در محدوده ۲۶۰ تا ۳۰۰ هزار تومان در هر کیلوگرم گزارش شده است.

فجر یک برنج اصلاح شده و پرمحصول است که عمدتاً در استان‌های شمالی کشور کشت می‌شود. از ویژگی‌های بارز آن باید به دانه بلند و پخت مناسب اشاره کرد. قیمت برنج فجر معمولاً در رده میانی بازار برنج ایرانی قرار می‌گیرد و به همین دلیل گزینه محبوبی محسوب می‌شود.

گران‌ترین برنج ایرانی کدام است؛ هاشمی ممتاز یا صدری دم‌سیاه؟

گران‌ترین برنج ایرانی معمولاً شامل برنج‌های لوکس بسته‌بندی شده، برنج دودی دم سیاه، کشت دوم، برنج صدری ممتاز یا برنج‌های تک‌رقمی و برندهای خاص می‌شود.

این برنج‌ها به دلیل عطر زیاد، فرآوری دقیق، سورتینگ بالا، دانه‌های کامل و نداشتن ضایعات، قیمت بالاتری دارند. مثلاً فروش برنج صدری دم سیاه در عمده‌فروشی‌ها از ۳۸۹ هزار تومان برای هر کیلو آغاز می‌شود. در فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم شاهد عرضه برنج هاشمی ممتاز ۵ کیلوگرمی به قیمت کل ۲.۴ میلیون تومان هستیم که معادل کیلویی ۴۸۰ هزار تومان است.

مقایسه قیمت برنج‌ هندی و پاکستانی

برنج هندی و برنج پاکستانی دو رقیب اصلی در بازار ایران هستند. هر دو در دسته برنج‌های دانه بلند و خشک قرار می‌گیرد اما از نظر مصرف‌کننده تفاوت‌هایی معناداری بین آنها وجود دارد. برنج هندی (به‌ویژه نوع باسماتی) از نظر عطر و طعم معمولاً قوی‌تر است و بوی خاصی دارد که بعضی از مشتریان آن را جذاب می‌دانند اما برخی دیگر را آزار می‌دهد.

عطر برنج پاکستانی ملایم است و با ذائقه ایرانی‌ها که به بوی طبیعی برنج شمال ایران عادت دارند، سازگاری بیشتری دارد. به همین دلیل بسیاری از خانوارها، به‌ویژه در جنوب و شرق کشور، مشتری برنج پاکستانی هستند. برنج هندی هنگام پخت، بیشتر قد می‌کشد اما اگر در پخت آن دقت نکنید، ممکن است خشک یا سفت شود. برنج پاکستانی در نهایت نرم‌تر و لطیف‌تر است و حتی اگر کمی بیشتر پخته شود، بهتر عمل می‌آید

قیمت برنج هندی در بازار ایران 

برنج هندی در بازار ایران جایگاهی ویژه‌ دارد؛ به خصوص وقتی درباره برنج باسماتی یا برنج‌های دانه بلند حرف بزنیم. قیمت این برنج‌ها بسته به کیفیت، کلاس، عطر و میزان شکستگی تعیین می‌شود ولی به عنوان مثال یک کیسه ۱۰ کیلوگرم برنج هندی دانه بلند حدود  یک میلیون و ۴۰۵ هزار تومان فروخته می‌شود.

بررسی قیمت برنج هندی نشان می‌دهد مصرف‌کنندگان برای کاهش هزینه‌ها سراغش با این حال تقریبا همه مشتریان انتظار کیفیت قابل قبول را دارند.

قیمت کیسه ۱۰ کیلویی برنج هندی

قیمت برنج پاکستانی چقدر است؟

برنج پاکستانی از برنج‌های معطر ایرانی ارزان‌تر است اما کیفیت و عطر آن با سلیقه بازار جور درمی‌آید. یک کیسه برنج پاکستانی ممتاز ۱۰ کیلوگرم این روزها در حدود دو میلیون و ۳۸۰ هزار تومان فروخته می‌شود.

برنج همخوان یکی از برندهای عرضه‌کننده برنج پاکستانی است. تقریبا چیزی شبیه گلستان یا طبیعت که برنج ایرانی می‌فروشند. از ارقام مشهور برنج پاکستانی باید به برنج ۳۸۶ اشاره کرد که  به‌خاطر عطر و طعم خوب و شباهت به برنج‌های ایرانی از لحاظ پخت و طعم شهرت پیدا کرده است. برنج پاکستانی سوپر باسماتی هم معمولا هوادار دارد.

بیشتر بدانید | اصطلاح برنج باسماتی به نوعی برنج دانه بلند، باریک و معطر گفته می‌شود که به طور سنتی در مناطق هند و پاکستان کشت می‌شود. کلمه «باسماتی» در زبان سانسکریت به معنای خوشبو است و به عطر منحصر به فرد این برنج اشاره دارد که اغلب به بوی آجیل یا گل‌ها تشبیه می‌شود

قیمت انواع کیسه ۱۰ کیلویی برنج پاکستانی