اطلاعات نوشت: معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اعلام اینکه اجرای برنامه‌های ملی کاهش استرس، اضطراب و مشکلات روانی مردم در اولویت قرار دارد، گفت: سلامت روان کودکان، نوجوانان و سالمندان در برنامه‌های هدفمند وزارت بهداشت قرار دارد و ارتقای سلامت روان دانش‌آموزان علاوه بر تأثیر بر خانواده‌ها، می‌تواند با مداخلات پیشگیرانه از بروز اختلالات روانی در آینده جلوگیری کند.

دکتر علیرضا رئیسی در گفتگو باخبرنگار  اطلاعات   افزود : تمامی مراجعه‌کنندگان به مراکز جامع سلامت تحت غربالگری سلامت روان قرار می‌گیرند و در صورت نیاز، درمان روانشناختی یا دارویی دریافت می‌کنند.

وی بابیان این که بیش از یک دهه است که حدود ۳۲۰۰روانشناس در مراکز جامع سلامت خدمات رایگان ارائه می‌کنند درباره مراکز «سراج» گفت: در این مراکز با حضور روانپزشک، روانشناس و مددکار اجتماعی خدمات به بیماران ارجاعی ارائه و مشکلات اجتماعی منطقه مدیریت می‌شود. اکنون ۱۰۲مرکز در ۳۰استان فعالند   و برنامه گسترش به ۳۰۰مرکز درحال اجراست.

معاون وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه مداخلات روانی اجتماعی در بحران‌ها و بلایا یکی از برنامه‌های اصلی وزارت بهداشت است، افزود: تمامی روانشناسان شبکه‌های بهداشتی در بدو استخدام آموزش‌های کارگاهی ویژه بحران‌ها را می‌بینند و در شرایط بحرانی، با همکاری نهادهای مرتبط، خدمات روانی اجتماعی ارائه می‌کنند. علاوه بر این، آموزش‌های عمومی برای افزایش سواد سلامت روان و توانمندسازی خودمراقبتی هم توسعه یافته و حدود ۵۰محتوای آموزشی در بحران اخیر منتشر شده است.

رئیسی به سلامت روان سالمندان اشاره کرد و گفت: اختلالات شایع روانی مانند اضطراب و افسردگی و سلامت شناختی این گروه سنی تحت غربالگری دقیق، آموزش و ارائه خدمات تخصصی قرار دارد.معاون وزیر بهداشت ادامه داد: وزارت بهداشت برنامه‌های گسترده‌ای را برای مدیریت بیماری‌های غیرواگیر و ارتقای سلامت جامعه اجرا می‌کند. این برنامه‌ها با هدف پیشگیری، تشخیص زودهنگام و ارائه خدمات مراقبتی متناسب با سطح خطر افراد طراحی شده‌اند و گروه‌های متنوعی از بیماری‌های شایع را پوشش می‌دهند.

توقف غربالگری سندرم داون

وی با اشاره به اقدامات حوزه غدد و متابولیسم گفت: برای پیشگیری از کم‌کاری تیرویید نوزادان، برنامه‌های ملی در حال اجراست تا از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری شود. در حوزه سرطان‌ها هم غربالگری و مراقبت از سرطان‌های پستان، دهانه رحم و روده بزرگ در دستور کار است. در بخش بیماری‌های ژنتیکی، برنامه‌های غربالگری ازدواج برای شناسایی ژن‌های ماژور، تست‌های تالاسمی و کنترل بیماری‌های متابولیک نوزادان اجرا می‌شود. هرچند برخی برنامه‌ها مانند غربالگری سندرم داون متوقف شده‌اند اما سایر طرح‌ها همچنان ادامه دارند .

معاون وزیر بهداشت با اشاره به بررسی دوره‌ای شاخص‌های خطر در افراد بالای پنج سال در سطح کشور تأکید کرد: این مجموعه برنامه‌ها با هدف ارتقای کیفیت زندگی، کاهش رنج خانوارها و پیشگیری از مرگ‌های زودرس به صورت ملی اجرا می‌شوند و خدمات آنها در قالب مراقبت‌های اولیه بهداشتی، غربالگری، آموزش شیوه زندگی و درمان ارائه می‌شود.

وی درباره برنامه‌های ارتقای سلامت خانوار با محوریت تغذیه، ورزش و پیشگیری از بیماری‌ها اظهار داشت: از سال ۱۳۹۵، برنامه ارزیابی فعالیت بدنی و آموزش اصول آن در قالب برنامه «ایراپن» برای تمام افراد ۳۰سال به بالا اجرا می‌شد و اکنون با تدوین سند ملی جدید، این خدمات برای افراد بالای ۱۸سال هم ارائه می‌شود. برنامه‌های تغذیه سالم و پیشگیری از مصرف دخانیات و الکل هم در همین چارچوب و توسط دفاتر بهبود تغذیه، سلامت روان و خانواده پیگیری می‌شوند.

به گفته رئیسی، اکنون برنامه ملی «ایران هارتز» با تمرکز بر چهار بیماری مهم غیرواگیر (قلبی‌عروقی، دیابت، سرطان و بیماری‌های تنفسی) و چهار عامل خطر رفتاری (کم‌تحرکی، تغذیه ناسالم، مصرف الکل و دخانیات) ادامه دارد. همچنین چهار عامل خطر بیولوژیک شامل فشارخون بالا، قند خون بالا، کلسترول بالا و چاقی به عنوان علل اصلی مرگ‌های زودرس هدف این برنامه هستند.
وی گفت: سازمان جهانی بهداشت( WHO) هدف اصلی کنترل بیماری‌های غیرواگیر را کاهش ۲۵درصدی مرگ زودرس افراد ۳۰تا ۷۰سال تا سال ۲۰۲۵تعیین کرده بود، اما به دلیل همه‌گیری کرونا، این هدف تا سال ۱۴۱۰   تمدید شده است.

رئیسی ادامه داد: در چارچوب برنامه‌های جدید، خدمت خطرسنجی قلبی عروقی برای تمام افراد بالای ۳۰سال اجرا می‌شود تا احتمال خطر ۱۰ساله سکته‌های قلبی و مغزی مشخص شود. سالانه حدود ۱۲میلیون نفر از این خدمت رایگان بهره‌مند می‌شوند.

معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه همه خدمات غربالگری و بیماریابی بیماری‌های غیرواگیر به‌صورت رایگان یا با فرانشیز ناچیز ارائه می‌شوند، افزود: خدمات مراقبتی هم مطابق تعرفه دولتی و با سازوکارهای حمایتی ویژه برای افراد کم‌درآمد در نظر گرفته شده است تا دسترسی همگانی به مراقبت‌های بهداشتی تضمین شود.

مقابله با کالاهای آسیب‌رسان به سلامت

وی از اجرای برنامه‌های متنوع وزارت بهداشت برای کاهش مصرف کالاهای آسیب‌رسان، از جمله نوشیدنی‌های شیرین و گازدار و مبارزه با مصرف دخانیات خبر دادو گفت: این اقدامات شامل وضع عوارض و مالیات بر تولید، واردات و عرضه کالاهای آسیب‌رسان و داروهای با احتمال سوءمصرف است که در قالب «عوارض سلامت» پیگیری می‌شود.

به گفته رئیسی، بر اساس ماده ۴۸قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، فهرست کالاها و خدمات آسیب‌رسان به سلامت توسط وزارت بهداشت تعیین می‌شود و درصد عوارض آنها که حداکثر ۱۰درصد ارزش کالا  ست، در ابتدای هر سال با مشارکت وزارتخانه‌های اقتصاد، تعاون، صمت و سازمان برنامه و بودجه مشخص و ابلاغ می‌شود.

وی ادامه داد: صددرصد مبلغ وصولی پس از واریز به خزانه و مبادله موافقتنامه، به‌صورت درآمد-هزینه در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار می‌گیرد، اما متأسفانه به دلیل مخالفت برخی صنایع، در سال‌های گذشته این عوارض تعیین و اخذ نشده است.

افزایش مالیات و عوارض محصولات دخانی

رئیسی درباره سیاست‌های کاهش مصرف دخانیات گفت: بر اساس قانون، سیگار، توتون، پیپ و تنباکوی تولید داخل مشمول ۲۵درصد مالیات و عوارض هستندو محصولات مشابه با نشان بین‌المللی ۴۰درصد و سیگارها و تنباکوی وارداتی ۶۵درصد مالیات می‌پردازند. همچنین توتون خام وارداتی ۱۰درصد و توتون فرآوری‌شده وارداتی ۳۵درصد مشمول مالیات می‌شود.

معاون وزیر بهداشت ادامه داد: نرخ‌های تعیین‌شده از سال دوم اجرای قانون، هر سال پنج واحد درصد افزایش می‌یابد تا به سقف مشخص برسد. در نهایت مالیات و عوارض تولیدات داخلی به ۵۵درصد، تولیدات دارای نشان بین‌المللی به ۹۵درصد و محصولات وارداتی به ۱۲۵درصد خواهد رسید .

به گفته رئیسی، تولیدکنندگان موظفند قیمت خرده‌فروشی و تاریخ تولید را روی بسته‌های محصولات دخانی درج کنند و در صورت تخلف، اعتبار مالیاتیشان پذیرفته نمی‌شود.

رئیسی با اشاره به سیاست‌های کلی سلامت گفت: در حوزه مقابله با دخانیات، افزایش مالیات بر سیگار و محصولات دخانی با هدف جلوگیری از گرایش جوانان به مصرف این محصولات در دستور کار است.

به گفته وی، هرچند مالیات بر سیگار افزایش یافته، اما هنوز به سطح توصیه‌شده سازمان جهانی بهداشت یعنی ۷۵درصد قیمت خرده‌فروشی نرسیده است و برخی محصولات ارزانقیمت از جمله قلیان مشمول مالیات کمتری هستند.

رئیسی ادامه داد: در سطح خدمات اولیه بهداشتی، آموزش سبک زندگی سالم به مردم ارائه می‌شود؛ از جمله کاهش مصرف نمک، پرهیز از دخانیات و الکل و ترویج تغذیه سالم شامل افزایش مصرف میوه و سبزی، حذف روغن‌های جامد و جایگزینی گوشت قرمز با گوشت سفید و ماهی.

به گفته وی، نظارت مستمر بر ممنوعیت تبلیغات کالاها و خدمات آسیب‌رسان توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام می‌شود و تخلفات تبلیغاتی به وزارت ارشاد و سازمان نظام پزشکی گزارش می‌شود.

معاون وزیر بهداشت در پایان گفت: آموزش عمومی و فرهنگسازی از طریق نظام شبکه و اطلاع‌رسانی گسترده در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پیگیری می‌شود. بر اساس قانون بودجه امسال، اخذ عوارض کالاهای آسیب‌رسان با هدف پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر و اصلاح سبک زندگی ادامه دارد.