طی روزهای اخیر از یک سمت شاهد اظهارات ترامپ مبنی بر تمایل ایران برای ازسرگیری مذاکرات با آمریکا بودیم و از سمت دیگر، وزیر امور خارجه کشورمان از درخواست آمریکایی‌ها برای آغاز مجدد مذاکرات خبر داد و کمال خرازی، مشاور رهبر انقلاب و رئیس شورای روابط راهبردی نیز از موافقت ایران با مذاکرات مشروط صحبت کرد.

این اظهارات از سمت طرفین در حالی مطرح شده که برخی از تحلیلگران معتقدند این‌ها صرفا همان صحبت‌هایی است که هر از چند گاهی از سمت مقامات ایرانی و آمریکایی اعلام می‌شود و در این برهه زمانی، معنای عملیاتی خاصی ندارد.

کوروش احمدی در گفت‌وگو با جماران، در این خصوص اظهار کرد: اکنون نشانه خاصی از شکل‌گیری اراده‌ای عملی بین طرفین برای انجام مذاکرات دیده نمی‌شود. اختلافات بر سر غنی‌سازی و حتی نحوه و فرمت مذاکرات همچنان باقی است؛ آمریکا بر مذاکره مستقیم در مورد تمام مسائل تأکید دارد؛ در حالیکه ایران اعلام کرده صرفا مذاکره غیرمستقیم و آن‌ هم تنها پیرامون مسأله هسته‌ای را می‌پذیرد. بنابراین، اگرچه هر دو طرف از آمادگی خود برای مذاکره حرف می‌زنند، اما تفسیر خاص خود را از مذاکره دارند و اشتراکی بین منظور آن‌ها در مورد محتوا و نحوه مذاکرات دیده نمی‌شود. 

وی با بیان اینکه ذکر پیش‌شرط برای نفس مذاکره معمول نیست، افزود: اکنون می‌بینیم هم ایران و هم آمریکا، شروطی را برای ورود به مذاکرات مد نظر دارند، در حالیکه دو طرف باید وارد اتاق مذاکره شوند و آنگاه در مورد مسائل محتوایی چانه‌زنی کنند و شرط و شروط بگذارند، نه اینکه برای آغاز گفت‌وگو، پیش‌شرط تعیین کنند. این نشان می‌دهد صحبت‌های اخیر ایران و آمریکا و اعلام آمادگی آن‌ها برای ازسرگیری مذاکرات، همان صحبت‌هایی است که تاکنون هم در زمان‌های مختلف مطرح می‌شده و معنای اجرایی خاصی ندارد. 

دیپلمات پیشین ایران در سازمان ملل با اشاره به اعلام آمادگی عمان، قطر و مصر برای میانجی‌گری بین ایران و آمریکا، عنوان کرد: به طور معمول، کشورها برای ارتقای موقعیت دیپلماتیک خود، پیشنهاد میانجی‌گری می‌دهند. اما آقایان عراقچی و ویتکاف هر لحظه می‌توانند با یکدیگر تبادل پیام و گفت‌وگوی تلفنی داشته باشند و خودشان مقدمات مذاکره را فراهم کنند. لذا اگر دو طرف واقعا اراده لازم برای توافق را داشته باشند، نیاز چندانی به میانجی نیست. میانجی تنها می‌تواند برای تسهیل کار و تامین محل برگزاری مذاکرات کمک کند.

احمدی همچنین با اشاره به نشست‌ این هفته شورای حکام و احتمال تصویب قطعنامه‌ای علیه ایران در آن، بیان کرد: تاکنون خبر موثقی در مورد قصد سه کشور اروپایی و آمریکا نشنیده‌ایم. صحبت از وجود پیش‌نویس یک قطعنامه در رسانه‌های ایران و منطقه مطرح است و اگر درست باشد، همچنان ممکن است متن آن تغییر کند. در هر صورت بعید نیست که این بار نیز به منظور ایجاد فشار بیشتر بر ایران، قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی صادر و درخواست ازسرگیری همکاری با آژانس مطرح شود. اما فکر نمی‌کنم در نشست این هفته، تصمیمی برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت گرفته شود و احتمالا تصمیم در این مورد به نشست ماه فوریه شورای حکام موکول خواهد شد. 

وی ادامه داد: البته هم‌اکنون نیز پرونده ایران در دستور کار شورای امنیت قرار دارد، زیرا از نظر غرب و سازمان ملل، ۶ قطعنامه مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران احیاء شده است. اگر شورای حکام تصمیم به ارجاع دوباره پرونده ایران به شورای امنیت بگیرد، این کار از نظر تأکید بیشتر بر موضوع و افزایش فشار سیاسی بر ایران معنی خواهد یافت. برای اجتناب از چنین امری لازم است ایران به نحوی و به تدریج همکاری‌های خود با آژانس را از سر گیرد. مقامات ما هم اعلام کرده‌اند که قصد خروج از NPT را ندارند که قاعدتا نتیجه آن باید اجرای تمام مفاد معاهده از جمله ماده سوم که بر همکاری با آژانس تاکید دارد، باشد.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: بنابراین، آن طور که از فحوای کلام مسئولین ما برمی‌آید، با همکاری با آژانس و حضور بازرسین در ایران مشکلی ندارند، اما حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران، شرایط جدیدی را به وجود آورده است و لذا نیازمند گذشت زمان برای ازسرگیری همکاری‌ها با آژانس هستیم. اما این کار باید زودتر انجام شود و در قالب توافق قاهره یا یک توافق جدید، همکاری‌ها با آژانس را آغاز کنیم، زیرا مسئولین هم می‌دانند که تأخیر در این کار به نفع کشور نیست.