انتقادات و واکنش ها به عدم برنامه ریزی وزارت نیرو برای تامین برق مورد نیاز مردم ادامه دارد. هم میهن در گزارشی در این باره نوشت: ناترازی برق خودش را بیشتر از همیشه در بهار نشان داده و کار به جایی رسیده که وزارت کشور در اطلاعیهای رسمی، اعلام کرده است که از پنجشنبه همین هفته، تعطیلی سراسری اجرا میشود. عباس علیآبادی، وزیر نیرو که بهتازگی موضوع استیضاح او در مجلس مطرح شده، چندروز پیش در یک برنامه تلویزیونی از مردم عذرخواهی کرده و گفته بود: «اکنون در شرایط نسبتاً خوبی در مقایسه با خیلی از کشورها قرار داریم. کشورمان در ردیف ۱۶ کشور جهان قرار دارد که سرمایهگذاری خوبی در توسعه صنعت برق دارد و در مقایسه با خیلی کشورها پیشتاز هستیم. البته در مصرف هم پیشتاز هستیم.» او قول داد که قطعیهای طولانیمدت، تا پایان هفته گذشته اصلاح شود و قطعیهای برق خانگی حداکثر دو ساعت باشد.
خسارتهای قطعی برق صنایع در سال گذشته آنقدر زیاد بود که کارزار «درخواست جبران خسارتهای ناشی از قطعی مکرر و بیبرنامه برق در واحدهای تولیدی در سال ۱۴۰۳» اردیبهشتماه امسال آغاز شد و تعدادی از صنعتگران شهرک صنعتی عباسآباد و کارخانههای کشور از دولت درخواست کرده بودند که هم خسارتهای قطعی برق سال گذشته را بپردازد، هم برای تامین برق پایدار در سالهای آینده برنامهای داشته باشد.
به نوشته این روزنامه، کمبود برق باعث شده که ساعت کاری کارمندان دولت به ساعت ۶ صبح تا ۱۳ تغییر کند؛ اتفاقی که سالهای پیش از تابستان آغاز میشد و امسال از اواسط بهار. یعنی یک تغییر نظم در روند زندگی میلیونها نفر که جامعهشناسان میگویند، تبعات خاص خودش را دارد.
حسین ایمانیجاجرمی، جامعهشناس شهری است و اعتقاد دارد تخصصهای مختلف، سازمانهای متعدد و انواع خدمات، هزاران فعالیت و کسبوکار، امکانات درمانی و خدماتی بهخصوص در کلانشهرها، همه متکی به زیرساختهاست.
این بخشها قسمت مهمی از زندگی امروزی را تشکیل میدهند و باید مثل ساعت کار کنند. هرگونه اختلالی در هرکدام از اینها پیش بیاید، نظم زندگی روزمره را تحتتاثیر قرار میدهد و تبعاتی دارد که شاید در طول روزها، ماهها یا سالهای اول متوجه آن نباشیم. به بیان دیگر، اثرات انباشتی دارد و تا جای ممکن نباید اجازه دهیم زیرساختهای انرژی دچار مسئله شوند.
تاکید ایمانیجاجرمی این است که دولت باید این موضوع را از قبل پیشبینی میکرد؛ چون هشدارها از قبل داده شده بود: «مسئولان اعلام کرده بودند که زیرساختها کهنه و فرسوده است و نیاز به سرمایهگذاری دارد و جمعیت شهری در حال افزایش است و اتکای ما به برق بیش از گذشته است. در حال حاضر بخش تولید بیشترین آسیب را میبیند. درحالیکه آنها روی وعدههایی که حکومتها به آنها دادند سرمایهگذاری کردند و تبعات بسیار بدی دارد. این در حالی است که مقامات برای تاثیرات اجتماعی و اقتصادی فکری نکردند و برنامهای ندارند. ممکن است همه ما درک کنیم که بهدلیل تحریم یا کوتاهی این مسئله پیش آمده. ضمن اینکه لازم است گفته شود، قرار است چه اقداماتی انجام شود تا این وضعیت تمام شود.»
او توضیح میدهد که در این شرایط نهفقط مردم بلکه مدیران هم غافلگیر میشوند و گستردگی این موضوع ما را از تدبیر و خردمندی که باید در دستگاههای اداری امروز باشد، ناامید میکند. تاکید جاجرمی بر این است که زندگی امروز باید پیشبینیپذیر باشد؛ چون ما برای زندگی روزمره باید به سازمانهای عمومی اعتماد کنیم و اگر نباشد فشارهای عصبی به افراد وارد میشود.
به اعتقاد او این اتفاقات سبب ازدسترفتن جنبه پیشبینیپذیری میشود و فشارهای عصبی و روانی دارد و تنها محدود به تبعات اقتصادی نیست: «عوارض روحی و روانی این شرایط، روحیه جامعه را که خیلی هم خوب نیست، بدتر میکند. اگر نتوانند این مسائل را حل کنند در بلندمدت میتواند تبدیل به بحرانهای اجتماعی شود. جامعه ایران همین حالا هم طبقاتی و قطبی شده است. ثروتمندان پیشبینی این مسائل را از قبل کردند و من شنیدم، در زمستان برخی از افرادی که در مناطق خوش آبوهوا زندگی میکنند، منابع آب عظیم و ژنراتور برق خریداری کردند که فشاری به آنها نیاید.»
هم میهن تصریح کرد: قطعی برق بازار شهرهای مختلف را به هممیریزد؛ بهخصوص در شهرهای کوچک که بازارهای اصلی در یک نقطه متمرکزند، مثل قائمشهر که برق بازار آن در ساعتهای پررفتوآمد قطع میشود و همه مغازهدارها موتور برق خریدهاند تا چراغ مغازه خاموش نشود. بیشتر مغازهها هم در یک نقطه خاص متمرکزند. مریم میگوید، میشود ساعتی برق این منطقه را قطع کرد که کارشان کمتر است «در این دوره که همه میگوییم کاش وقت بیشتری در طول روز داشتیم، انگار یک سرعتگیری در مسیر زندگیات گذاشتهاند و همیشه یکسری از کارهای زندگیات را باید موکول کنی به فردا.
به نوشته این روزنامه، قطعیهای برق و آب فرآیندهای روانشناختی ایجاد میکند و سبک زندگی مردم را تغییر میدهد. این مسئله همراه با محرومیت و ناکامی است. این نظر مجید صفارینیا، روانشناس اجتماعی است که اعتقاد دارد، در این شرایط بهترین کار این بود که مجلس میپذیرفت و ساعتها یکساعت عقب کشیده میشدند، اما وقتی این اتفاق نمیافتد بهجای آن مردم باید ۶ صبح سر کار بروند. او میگوید صبحخیزی میتواند باعث عدمتمرکز و خطای شناختی در کارمندان شود. این مسئله برای آنها همراه با مشکلات کودکانی است که باید دیرتر مدرسه بروند.
صفارینیا هم از اضطراب و نگرانی مردم بهدنیال قطعیهای برق میگوید و توضیح میدهد که بیخبری و اتفاقاتی که بهدنبال این شرایط در زندگی روزمره رخ میدهد، سبک زندگیای که مردم به آن عادت داشتند را بههمبریزد. «ناکامیهای پیدرپی بسیار آسیبزاست. حاکمیت این پیام که ما در اوج قله و بالاترین نقطه ممکن هستیم را منتقل میکند، اما اتفاق دیگری میافتد. در کشورهایی مانند امارات، عربستان، بحرین یا کویت اگر برق حتی نیمساعت قطع شود، زندگی صنعتی، خانگی و تجاری آنها با مشکل مواجه میشود. اما در اینجا ما وقتی دچار محدودیت میشویم، کارخانهها تعطیل میشوند و برق به بخش خانگی و تجاری که غیرمولد است، منتقل میشود.»
