این موضوع سال‌هاست که در میان مسافران و حتی کارشناسان هوانوردی بحث‌برانگیز بوده است. برخی معتقدند که امواج موبایل می‌تواند با سیستم‌های هواپیما تداخل ایجاد کند، در حالی که دیگران این ادعا را افسانه‌ای بیش نمی‌دانند. در این مقاله، به بررسی این موضوع می‌پردازیم و با استناد به اطلاعات علمی و تجربیات واقعی، به این پرسش پاسخ می‌دهیم.

چرا این نگرانی به وجود آمد؟

نگرانی درباره استفاده از موبایل در هواپیما به اوایل دهه ۱۹۹۰ بازمی‌گردد، زمانی که تلفن‌های همراه به‌تدریج در میان مردم محبوب شدند. در آن زمان، فناوری هوانوردی و مخابرات هنوز در حال توسعه بود و برخی مطالعات اولیه نشان می‌داد که امواج الکترومغناطیسی ساطع‌شده از موبایل‌ها ممکن است با تجهیزات ناوبری و ارتباطی هواپیما تداخل ایجاد کند. این نگرانی باعث شد که سازمان‌های هوانوردی مانند سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO) و اداره هوانوردی فدرال آمریکا (FAA) قوانینی برای ممنوعیت استفاده از موبایل در طول پرواز وضع کنند.

این قوانین در ابتدا بسیار سخت‌گیرانه بودند و مسافران در هواپیما ملزم به خاموش کردن کامل دستگاه‌های خود در طول پرواز می‌شدند. اما با پیشرفت فناوری و انجام تحقیقات دقیق‌تر، دیدگاه‌ها درباره این موضوع تغییر کرد. در ادامه به بررسی دلایل علمی و فنی این موضوع می‌پردازیم.

آیا امواج موبایل واقعاً با سیستم‌های هواپیما تداخل دارند؟

تلفن‌های همراه از امواج رادیویی برای ارتباط با دکل‌های مخابراتی استفاده می‌کنند. این امواج در باند فرکانسی خاصی عمل می‌کنند که ممکن است با فرکانس‌های مورد استفاده در تجهیزات هواپیما هم‌پوشانی داشته باشد. در دهه‌های گذشته، نگرانی اصلی این بود که این امواج بتوانند بر سیستم‌های حساس هواپیما، مانند سیستم‌های ناوبری یا ارتباط خلبان با برج مراقبت، تأثیر منفی بگذارند.

با این‌ حال، مطالعات گسترده‌ای که توسط سازمان‌هایی مانند FAA و آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا (EASA) انجام شده، نشان می‌دهد که خطر واقعی تداخل امواج موبایل با تجهیزات هواپیما بسیار ناچیز است. در سال ۲۰۱۳، FAA پس از بررسی‌های دقیق اعلام کرد که استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی در حالت پرواز (Airplane Mode) هیچ خطری برای ایمنی پرواز ایجاد نمی‌کند. این تصمیم پس از آزمایش‌های متعدد و با درنظرگرفتن پیشرفت‌های فناوری در هواپیماهای مدرن گرفته شد.

دلیل اصلی این نتیجه‌گیری این است که هواپیماهای امروزی با سیستم‌های پیشرفته‌ای طراحی شده‌اند که در برابر تداخلات الکترومغناطیسی مقاوم هستند. این سیستم‌ها به‌گونه‌ای ساخته شده‌اند که حتی در صورت وجود امواج خارجی، عملکردشان مختل نشود. بنابراین، اگر قصد خرید بلیط هواپیما دارید و نگران روشن ماندن موبایل خود هستید، می‌توانید با خیال راحت از دستگاه خود در حالت پرواز استفاده کنید.

حالت پرواز چیست و چرا مهم است؟

حالت پرواز (Airplane Mode) قابلیتی است که در اکثر دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها وجود دارد. این حالت تمام ارتباطات بی‌سیم دستگاه، از جمله تماس‌های تلفنی، پیامک، اینترنت همراه و بلوتوث را غیرفعال می‌کند، اما امکان استفاده از سایر قابلیت‌های دستگاه مانند پخش موسیقی، تماشای فیلم یا بازی کردن همچنان فراهم است.

استفاده از حالت پرواز در هواپیما به دو دلیل اصلی توصیه می‌شود:

• کاهش احتمال تداخل: اگرچه خطر تداخل امواج موبایل با سیستم‌های هواپیما بسیار کم است، حالت پرواز این احتمال را به صفر می‌رساند.
• جلوگیری از اتصال به دکل‌های مخابراتی زمینی: وقتی هواپیما در ارتفاع بالا پرواز می‌کند، موبایل‌ها برای اتصال به دکل‌های مخابراتی تلاش بیشتری می‌کنند و این می‌تواند باعث مصرف باتری بیشتر و ایجاد اختلال در شبکه‌های زمینی شود.

بنابراین، وقتی سوار هواپیما می‌شوید، خدمه پرواز از شما می‌خواهند که دستگاه‌های خود را در حالت پرواز قرار دهید تا هم ایمنی پرواز تضمین شود و هم شبکه‌های مخابراتی زمینی تحت فشار قرار نگیرند.

قوانین کنونی درباره استفاده از موبایل در هواپیما

امروزه، قوانین مربوط به استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی در هواپیما بسیار انعطاف‌پذیرتر از گذشته است. در بسیاری از خطوط هوایی، مسافران می‌توانند از لحظه بسته شدن درهای هواپیما تا پایان پرواز از دستگاه‌های خود در حالت پرواز استفاده کنند. به این ترتیب آنها می‌توانند کارهایی مثل گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم، خواندن کتاب‌های الکترونیکی یا بازی‌های آفلاین را در هواپیما انجام دهند.

با این‌ حال، در برخی مراحل حساس پرواز، مانند تیک‌آف و لندینگ، ممکن است از شما خواسته شود که تمام دستگاه‌های الکترونیکی را خاموش کنید یا در حالت پرواز نگه دارید. این محدودیت بیشتر به دلیل اطمینان از تمرکز کامل خدمه و مسافران در این لحظات حساس اعمال می‌شود.

علاوه بر این، بسیاری از هواپیماهای مدرن اکنون مجهز به سیستم‌های وای‌فای داخلی هستند که به مسافران امکان می‌دهد در طول پرواز به اینترنت متصل شوند. این سرویس معمولاً پس از رسیدن هواپیما به ارتفاع کروز (حدود ۱۰,۰۰۰ پا) فعال می‌شود. اگر قصد استفاده از این سرویس را دارید، می‌توانید از خطوط هوایی بپرسید که آیا هواپیمای شما این امکان را فراهم می‌کند یا خیر.

آیا روشن ماندن موبایل بدون حالت پرواز خطرناک است؟

اگرچه تحقیقات نشان داده‌اند که روشن ماندن موبایل در حالت عادی (بدون فعال کردن حالت پرواز) به‌احتمال زیاد خطری برای ایمنی پرواز ایجاد نمی‌کند، اما همچنان توصیه می‌شود که از این کار خودداری کنید. دلیل اصلی این است که وقتی موبایل شما در حالت عادی است، مدام تلاش می‌کند به دکل‌های مخابراتی متصل شود. این تلاش هم باتری دستگاه را سریع‌تر خالی می‌کند و هم باعث ایجاد اختلال در شبکه‌های مخابراتی زمینی می‌شود.

علاوه بر این، رعایت قوانین خطوط هوایی و دستورالعمل‌های خدمه پرواز بخشی از مسئولیت مسافران است. اگر خدمه از شما بخواهند موبایل خود را خاموش کنید یا در حالت پرواز قرار دهید، بهتر است این دستور را رعایت کنید تا از هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری شود.

تجربه‌های واقعی و نظرات مسافران

بسیاری از مسافران هنگام سفر با هواپیما تجربه‌های جالبی از استفاده از موبایل در پرواز دارند. برخی گزارش داده‌اند که فراموش کرده‌اند دستگاه خود را در حالت پرواز قرار دهند و هیچ مشکلی در پرواز رخ نداده است. بااین‌حال، این موضوع به این معنا نیست که باید قوانین را نادیده گرفت. رعایت قوانین نه‌تنها به ایمنی پرواز کمک می‌کند، بلکه به ایجاد یک تجربه سفر آرام و بدون تنش برای همه مسافران منجر می‌شود.

از سوی دیگر، برخی مسافران از اینکه می‌توانند در طول پرواز از دستگاه‌های خود برای سرگرمی استفاده کنند، بسیار راضی هستند. به‌ویژه در پروازهای طولانی، امکان تماشای فیلم یا گوش دادن به موسیقی در حالت پرواز، سفر را بسیار لذت‌بخش‌تر می‌کند.

نکات مهم برای استفاده از موبایل در هواپیما

برای اینکه تجربه‌ای ایمن و راحت هنگام استفاده از موبایل در هواپیما داشته باشید، به این نکات توجه کنید:

• فعال کردن حالت پرواز: قبل از تیک‌آف، حتماً دستگاه خود را در حالت پرواز قرار دهید.
• استفاده از هدفون: برای گوش دادن به موسیقی یا تماشای فیلم، از هدفون استفاده کنید تا مزاحمتی برای سایر مسافران ایجاد نشود.
• شارژ دستگاه: مطمئن شوید که دستگاه شما شارژ کافی دارد، زیرا ممکن است در پروازهای طولانی به پریز برق دسترسی نداشته باشید.
• بررسی قوانین خطوط هوایی: قوانین مربوط به استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی در هواپیما را بررسی کنید، زیرا ممکن است بین خطوط هوایی مختلف تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.
• استفاده از وای‌فای هواپیما: اگر هواپیما مجهز به وای‌فای است، می‌توانید از این سرویس برای دسترسی به اینترنت استفاده کنید.

سخن پایانی

در پاسخ به این پرسش که آیا روشن بودن موبایل در هواپیما خطرناک است، می‌توان گفت که با توجه به پیشرفت‌های فناوری و تحقیقات انجام‌شده، استفاده از موبایل در حالت پرواز هیچ خطری برای ایمنی پرواز ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال، رعایت قوانین خطوط هوایی و فعال کردن حالت پرواز همچنان بهترین رویکرد است. این کار هم به حفظ ایمنی پرواز کمک می‌کند و هم از ایجاد اختلال در شبکه‌های مخابراتی و مصرف بیش ‌از حد باتری جلوگیری می‌کند.