در دنیای تجارت بینالملل، صادرات به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای رشد اقتصادی کشورها شناخته میشود. برای آن که صادرات موفق و رقابتپذیر باشد، زیرساختهای متعددی باید فراهم گردد که در این میان، حملونقل به عنوان ستون فقرات زنجیره تأمین نقش حیاتی دارد.
۱. نقش حملونقل در زنجیره تأمین صادراتی
حملونقل بخشی جداییناپذیر از زنجیره تأمین است. این بخش، وظیفه انتقال کالا از واحد تولیدی به انبارها، بنادر، فرودگاهها و در نهایت به مشتری خارجی را برعهده دارد. یک سیستم حملونقل منظم و سریع، امکان برنامهریزی دقیق، کاهش زمان تحویل و افزایش رضایت مشتری را فراهم میکند. در صادرات، زمان و هزینه دو عامل حیاتی هستند؛ هر گونه تأخیر در حمل یا افزایش هزینه، میتواند مزیت رقابتی صادرکننده را از بین ببرد.
۲. کاهش هزینهها و افزایش سودآوری
یکی از اهداف صادرات، به حداکثر رساندن سود است. با بهرهگیری از حملونقل مناسب و انتخاب روشهای مقرونبهصرفه (مانند حملونقل دریایی برای کالاهای حجیم یا حملونقل ترکیبی)، میتوان هزینههای جابهجایی را کاهش داد. استفاده از زیرساختهای ریلی، بندری، هوایی یا جادهای با راندمان بالا، امکان بهرهبرداری بهتر از ظرفیتهای موجود و کاهش هزینه تمامشده محصول را فراهم میکند.
۳. دسترسی به بازارهای جهانی
حملونقل به منزله پلی است که تولید داخلی را به بازارهای جهانی متصل میکند. هر کشوری برای موفقیت در صادرات نیازمند مسیرهای حملونقل مناسب و دسترسی به شبکههای بینالمللی است. بنادر مجهز، خطوط ریلی ترانزیتی، ناوگان هوایی و جادهای پیشرفته، عواملی هستند که باعث میشوند یک کشور در عرصه صادرات حرفی برای گفتن داشته باشد.
۴. زمانبندی و قابلیت اطمینان
در صادرات، زمان تحویل از اهمیت زیادی برخوردار است؛ مخصوصاً در مورد کالاهای فاسدشدنی یا فصلی. یک سیستم حملونقل دقیق و قابلاعتماد، به صادرکننده این امکان را میدهد که زمانبندی سفارشها را دقیق تنظیم کند و به موقع تحویل دهد.
۵. تأثیر کیفیت حملونقل بر حفظ کیفیت کالا
در بسیاری از موارد، نوع حملونقل انتخابشده تأثیر مستقیم بر کیفیت کالای صادراتی دارد. بهعنوان مثال، محصولات غذایی، دارویی یا صنعتی باید در شرایط خاصی از نظر دما، رطوبت و لرزش جابهجا شوند. وجود ناوگان مجهز به سیستمهای سردخانهای، کانتینرهای ایزوله و امکانات حمل تخصصی باعث میشود که کیفیت محصول در طول مسیر حفظ شود .
۶. لجستیک معکوس و خدمات پس از فروش
در برخی صادراتها، نیاز به لجستیک معکوس نیز وجود دارد؛ یعنی برگشت کالا به مبدأ در صورت معیوب بودن یا انجام تعمیرات. حملونقل در این بخش نیز نقشی کلیدی دارد.
۷. چالشهای موجود در حوزه حملونقل صادراتی
- زیرساختهای فرسوده یا ناکافی مانند جادههای نامناسب، بنادر کمظرفیت یا ناوگان فرسوده
- هزینههای بالا شامل سوخت، تعرفههای بندری، بیمه و مالیاتهای حملونقل
- ناهماهنگی بین دستگاههای اجرایی در گمرک، شرکتهای حملونقل و سازمانهای دولتی
- موانع سیاسی یا تحریمها که باعث بسته شدن مسیرهای حملونقلی یا افزایش ریسک میشود
- نبود حملونقل ترکیبی و یکپارچه که باعث افزایش زمان و هزینه میشود.
۸. راهکارهای بهبود
- سرمایهگذاری در زیرساختهای حملونقل مانند توسعه بنادر، راهآهن، فرودگاهها و ناوگان
- توسعه حملونقل ترکیبی (جادهای-ریلی-دریایی) برای افزایش بهرهوری
- دیجیتالسازی فرآیندها از جمله ردیابی بار، صدور اسناد حمل و هماهنگی لجستیکی
- ایجاد مناطق ویژه صادراتی با دسترسی به زیرساختهای مناسب حملونقل
- کاهش بوروکراسی گمرکی و تسهیل در ترخیص کالا
- تقویت ارتباطات بینالمللی و انعقاد توافقنامههای حملونقلی.
در نهایت، اگر کشوری بخواهد در عرصه جهانی به جایگاه مطلوبی در صادرات برسد، ناگزیر است که به توسعه حملونقل بهعنوان یک سرمایهگذاری راهبردی نگاه کند. افزایش کیفیت، سرعت، ایمنی و کاهش هزینههای حملونقل، به معنای رشد اقتصادی پایدار، افزایش ارزآوری و تقویت موقعیت کشور در بازار جهانی خواهد بود.
شما چه نظری دارید؟